"Hoa đào năm ngoái - Mối tình huyền thoại" - Truyện thơ của Hoàng Đại Nhân
Truyện thơ:
HOA ĐÀO NĂM NGOÁI - MỐI TÌNH HUYỀN THOẠI
Đất Trung Hoa xưa có chàng Thôi Hộ
Vốn thư sinh, tên chữ tự Ân Công
Lận đận hoài, khoa cử chẳng hanh thông
Thuộc niên đại Đường Đức Tông, Trung Quốc
Lòng trĩu buồn, chàng dạo vùng sơn cước
Xuống phía nam vào thăm phủ Lạc Dương
Chàng ngắm đào hoa nở rộ dọc đường
Chợt khát cổ, ghé nhà xin uống nước
Đang định ra, chàng vội vàng dừng bước
Bởi thấy nàng thiếu nữ đẹp làm sao
Đang ấp e nấp ngay cạnh gốc đào
Dáng uyển chuyển đẹp như nàng cung nữ.
Thanh minh sau, chàng lại về lối cũ
Ghé qua vườn nhưng cửa đóng, cài then
Chàng gọi hoài mà chẳng tiếng cất lên
Họa bài thơ, chàng dán trên cánh cổng
Bao nhớ thương suốt ngày dài trông ngóng
Nay quay về sao chẳng thấy nàng đâu
Chợt bước ra là ông lão tóc râu
Vội vàng hỏi: Phải chàng là Thôi Hộ?
- “Con gái lão sao chẳng duyên, chẳng cớ
Đọc xong thơ rồi đau khổ, bỏ ăn
Vừa lìa đời mà chẳng kịp trối trăn
Mặc cho lão tâm rối bời, đau xót”
Chàng Thôi Hộ nghe xong, tâm thảng thốt
Quỳ bên nàng rồi kể lể, than van
Xót thương người con gái phận hồng nhan
Sao mệnh bạc vì bài thơ, vô cớ
Xác cô gái tuy đã không còn thở
Nhưng tấm thân còn nóng ấm, nhuận hồng
Kìa! Điều thần kỳ tin nổi hay không?
Cô sống lại trong vòng tay Thôi Hộ
Thế rồi họ đã trở thành chồng vợ
Chuyện tình duyên như huyền thoại lạ kỳ
Lại một điều, năm ấy tới khoa thi
Bảng Tiến sĩ treo tên chàng Thôi Hộ.
21/02/2021
Hoàng Đại Nhân
Hội viên Hội VHNT Trường Sơn VN
Thưa quý vị, các bạn và anh chị ; bài thơ của Thôi Hộ có quá nhiều người dịch, nhưng vì khuôn khổ có hạn, tôi chỉ xin phép đăng lại 3 bài giúp quý vị tham khảo. Xin phép anh Phạm Đăng Kiểm – Hội viên Hội VHNT Trường Sơn VN:
1/ HOA ĐÀO NĂM NGOÁI
(Dịch thơ Thôi Hộ, bài của Nguyễn Doãn Thiết – Hội viên Hội VHNT Trường Sơn VN)
Vẫn là mấy chữ đó thôi
Viết đi viết lại bao lời vẫn hay:
Cổng xưa, năm ngoái ngày này
Gặp người con gái hây hây sắc đào
Bây giờ người ấy nơi nao
Chỉ còn gió với hoa đào ngẩn ngơ
Ai hay chuyện đã thành thơ
Ngàn năm gió mộng còn mơ mận đào
Bàn tí (Lời bàn của tác giả Phạm Đăng Kiểm)
Thôi Hộ và Bài Thơ Hoa Đào Huyền Thoại
Đề Đô thành Nam trang (hay còn gọi Đề tích sở kiến xứ) là một trong rất ít những bài Đường thi nói về chủ đề tình yêu của tác giả Thôi Hộ. Tuy sáng tác ít nhưng Thôi Hộ được "lưu danh thiên cổ" cũng nhờ vào bài thất ngôn tứ tuyệt gắn với "thiên tình sử" nhiều giai thoại này.
Nguyên tác
題都城南莊
去年今日此門中,
人面桃花相映紅;
人面不知何處去,
桃花依舊笑冬風
2/ Bùi Khánh Đản đã dịch:
Năm ngoái, ngày này, dưới cánh song
Hoa đào ánh má, mặt ai hồng
Mặt ai nay biết tìm đâu thấy
Chỉ thấy hoa cười trước gió đông.
3/ Nguyễn Quảng Tuân đã dịch:
Năm ngoái ngày này trong cánh cửa,
Hoa đào mặt ngọc ánh đua hồng.
Năm nay mặt ngọc đi đâu vắng,
Chỉ thấy hoa đào cợt gió đông.
Giai Thoại:
Thôi Hộ tự Ân Công, người quận Bác Lăng, nay là Định huyện, tỉnh Trực Lệ, Trung Hoa, sống vào khoảng niên đại Đường Đức Tông. Thôi Hộ vốn lận đận khoa cử lại là người tuấn nhã, phong lưu nhưng sống khép kín, ít giao du.
Một lần nhân tiết Thanh minh, chàng trai Thôi Hộ dạo chơi phía nam thành Lạc Dương. Nhân thấy một khuôn viên trồng đào rất đẹp, tươi thắm những hoa, chàng đến gõ cổng xin nước uống. Lát sau lại thấy một thiếu nữ diễm lệ e ấp nấp trong vườn đào. Uống nước xong, chàng ra đi.
Năm sau, cũng trong tiết Thanh minh, người con trai trở lại chốn cũ, nhưng cổng đóng then cài, gọi mãi không thấy ai. Chàng viết bài thơ trên dán trên cổng. Lâu sau nữa, khi trở lại, chợt nghe tiếng khóc từ trong nhà vọng ra rồi thấy một ông lão ra hỏi: “chàng có phải là Thôi Hộ không”? và cho biết con gái của cụ sau khi đọc xong bài thơ bỏ cả ăn uống, đã chết, xác vẫn còn ở trong nhà. Thôi Hộ tìm vào đến bên xác người con gái, tuy đã tắt thở nhưng vẫn còn ấm và mặt mày vẫn hồng nhuận. Chàng quỳ xuống than van kể lể. Người con gái sống lại và họ trở thành vợ chồng. Bài thơ ghi lại mối tơ duyên bất hủ nhuốm màu sắc một huyền thoại.
Đến năm 796, niên hiệu Trinh Nguyên Thôi Hộ đậu Tiến sĩ, làm tiết độ sứ Lĩnh Nam.