Điều chưa biết về trận 'Đồi Thịt Băm' trong chiến tranh Việt Nam

Đồi Thịt Băm (Humberger Hill) là tên không chính thức được binh lính Mỹ và giới báo chí nhắc về trận đánh trên cao điểm 937 (phía Mỹ gọi là Hill 937 vì nó cao 937 mét so với mực nước biển). Trận Đồi Thịt Băm diễn ra trong 10 ngày từ 10.5.1969 tới 20.5.1969. Ảnh: Vị trí của Cao điểm 937 được khoanh đỏ trên bản đồ, cao điểm này nằm ở phía nam thung lũng A Sầu A Lưới (Mỹ gọi là A Shau) và cách Huế khoảng 70 km về phía Tây Nam. Nguồn ảnh: Patriot.

Vì có vị trí đặc biệt quan trọng trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh nên Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam đã chuẩn bị sẵn sàng cho những đợt càn quét của Mỹ lên A Sầu, A Lưới, A co. Thêm vào đó, do quân Mỹ đang cực kỳ hung hăng sau trận Mậu Thân 1968 nên Quân Giải phóng cũng xác định trước sẽ đụng độ lớn với địch, cần tránh đối đầu trực tiếp kéo dài, chỉ đánh tiêu hao và cơ động rút lui. Ảnh: Thung lũng A Sầu nhìn về hướng Nam, nơi xảy ra trận Đồi Thịt Băm. Nguồn ảnh: Pinterest..

Đúng như phía ta dự đoán, vào ngày 10.5, quân Mỹ sử dụng trực thăng vận đổ 3 tiểu đoàn xuống khu vực thung lũng A Sầu để tiến hành chiếm Điểm cao 937. Ngoài ra phía Mỹ còn có sự giúp sức của hai tiểu đoàn thuộc Sư đoàn 1 Quân lực VNCH làm nhiệm vụ hỗ trợ vành đai. Lực lượng dự bị bao gồm Trung đoàn 9 Thủy quân lục chiến Mỹ, thiết đoàn 3 thuộc Trung đoàn Kỵ binh 5 Mỹ (không quân) và Trung đoàn 3 Sư đoàn 1 VNCH. Nguồn ảnh: Cherries.

Các tài liệu giải mã cho biết, giới quân sự Mỹ nhận định Quân Giải phóng sẽ không dám đụng độ lâu dài và tin tưởng vào khả năng tiếp viện cực nhanh bằng trực thăng cũng như hỏa lực áp đảo với phi pháo, pháo binh. Trận chiến diễn ra chính xác từ lúc 10 giờ 15 phút sáng ngày 10.5.1969 khi Tiểu đoàn 8 Quân Giải phóng nổ súng tấn công Tiểu đoàn Dù số 3 Mỹ khi lực lượng này của đối phương còn chưa kịp tiếp cận mục tiêu của chúng là Điểm cao 937. Nguồn ảnh: Pinterest.

Bị tấn công trước, binh lính Mỹ rơi vào thế bị động, co cụm lại và "vãi đạn" vào rừng. Trực thăng, phi pháo cùng pháo binh được gọi yểm trợ tới tấp vào những vị trí nghi có các chiến sĩ giải phóng quân. Sau một tiếng đồng hồ giao tranh, phía ta buộc phải rút lui do đã hết lợi thế bất ngờ. Nguồn ảnh: Pinterest.

Trong ba ngày đầu tiên của trận đánh, các cuộc đụng độ giữa cả hai bên chỉ mang tính thăm dò vị trí của nhau. Phía Mỹ cần biết chính xác vị trí đặt hỏa lực mạnh của Quân Giải Phóng để gọi phi pháo, pháo binh tiêu diệt. Quân Giải Phóng lại chủ trương đánh di động, không đối đầu trực diện nên di chuyển liên tục, chủ yếu tiến hành đụng độ vào ban đêm để tránh được hỏa lực không quân đối phương. Nguồn ảnh: Pinterest.

Đúng lúc phía Mỹ bắt đầu đẩy mạnh tấn công thì thời tiết chuyển xấu, có xuất hiện mưa. Mưa không lớn nhưng cũng làm mặt đất trở thành bùn nhão, khiến việc tiến công của cả hai bên gặp phải cực kỳ nhiều khó khăn, nhất là binh lính Mỹ khi phía Mỹ buộc phải đánh từ dưới thấp lên đỉnh cao điểm 397. Ảnh: Binh lính Mỹ bị thương đang chờ đợi trực thăng đến di tản. Nguồn ảnh: Paris.

Lợi dụng hỏa lực mạnh, Mỹ đã gần như dập pháo nát Đồi Thịt Băm trước khi tiến công lên. Trong khi Quân Giải Phóng lại tận dụng hệ thống hầm, hào để bảo toàn lực lượng trước hỏa lực yểm trợ của quân Mỹ. Những cuộc đụng độ trên sườn "đồi thịt băm" diễn ra cực kỳ căng thẳng, Quân Giải Phóng lợi dụng vị trí cao, áp đảo hoàn toàn đối phương, phía Mỹ lợi dụng hỏa lực mạnh, gọi yểm trợ liên tục. Ảnh: Binh lính Mỹ thực hiện hồi sức cấp cứu cho đồng đội. Nguồn ảnh: Pinterest.

Tới ngày 16 và 17.5, các trận địa pháo của Mỹ dọc đường số 12 đã dội mưa bom vào vị trí của Quân Giải Phóng, có nhiều bằng chứng ghi nhận phía Mỹ còn sử dụng cả đạn hóa học mặc dù đã bị cấm để tấn công lực lượng quân Giải Phóng đang cố giữ các cao điểm quanh 937 Hill. Mặc dù vậy, trận địa của ta vẫn được giữ vững thêm 2 ngày nữa, nghĩa là tới tận ngày 18.5 phía ta mới rút lui dần do đạn dược và lượng thực đã cạn. Nguồn ảnh: Pinterest.

Kết quả trận đánh, mục đích ban đầu của Mỹ là tổ chức một cuộc càn quét chiếm lại Điểm Cao 937 đã được hoàn thành, trong khi Quân Giải Phóng miền Nam Việt Nam chủ chương đánh tiêu hao sinh lực địch, bảo toàn lực lượng ta và rút lui ra ngoài thành công. Nguồn ảnh: Smithsoni.

Về số lượng thương vong của cả hai bên đều có những tranh cãi cho tới tận hôm nay. Mỹ huênh hoang tuyên bố rằng đã loại khỏi vòng chiến 630 chiến sĩ quân giải phóng, tuy nhiên thực tế chỉ thu được 89 khẩu súng cá nhân và 22 vũ khí hạng nặng - Một con số quá ít ỏi so với tuyên bố số lượng chiến sĩ quân giải phóng hi sinh. Nguồn ảnh: Armchair.

Về số lượng thương vong của Mỹ, họ thừa nhận rằng đã có 440 binh sĩ thiệt mạng và bị thương trong cuộc đụng độ ác liệt này. Đó là một con số khá lớn với Quân đội Mỹ, và mặc dù chịu tổn thất nặng nề để chiếm được cao điểm này nhưng đến ngày 5.6 cùng năm phía Mỹ lại rút lui khỏi đây do ngọn đồi này "không có giá trị về mặt quân sự". Nguồn ảnh: Quizly.

Giới báo chí Mỹ gọi trận chiến này là Đồi Thịt Băm để chỉ sự tổn thất nặng nề mà Quân đội Mỹ đã phải hứng chịu để chiếm lấy một vị trí "không có giá trị quân sự" làm dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ trong dân chúng tại Mỹ. Quốc Hội Mỹ chỉ trích hành vi của các tướng lĩnh quân sự và cho rằng binh lính Mỹ bị mang lên "nướng" trên Đồi Thịt Băm chỉ để "cố đạt được mục tiêu ban đầu để giữ thể diện" cho các sỹ quan chỉ huy. Nguồn ảnh: Pinterest.

Áp lực từ dư luận và Quốc hội Mỹ được coi là nguyên nhân dẫn đến việc tướng Abrams ngừng chính sách "áp lực tối đa" chống lại Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam còn Tổng thống Richard Nixon đẩy nhanh thực hiện chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh, đưa cả dân tộc Việt Nam vào cảnh "nồi da xáo thịt" nhằm mục đích giảm bớt thương vong cho binh lính Mỹ. Nguồn ảnh: Pinterest.