"Thương tiếc đồng chí Thiếu tướng Nguyễn Bá Tòng, Người chiến sỹ Công binh Trường Sơn anh hùng" - Đại tá Trần Văn Phúc.
THƯƠNG TIẾC ĐỒNG CHÍ THIẾU TƯỚNG NGUYỄN BÁ TÒNG,
NGƯỜI CHIẾN SỸ CÔNG BINH TRƯỜNG SƠN ANH HÙNG.
Đại tá Trần Văn Phúc, Chánh VP Trung ương Hội TS Việt Nam
Nguyên cán bộ Công binh Trung đoàn 98
Thiếu tướng AHLLVTND Nguyễn Bá Tòng
Chiều ngày 14 tháng 12 năm 2019 tôi được tin anh Tòng đã mất . Tôi không tin chuyện ấy sảy ra và hy vọng đó chỉ là một sự nhầm lẫn thông tin nào đấy… Rồi một động tác không đủ bình tĩnh tôi đã thoáng ý tưởng kiểm chứng bằng cách nhanh và chính xác nhất là trực tiếp gọi điện tới anh. Chuông điện thoại đổ hồi nhóm lên tia hy vọng trong tôi lại được nghe tiếng nói thân quen của anh. Một lúc sau có tiếng nấc nghẹn ngào :
- Bố cháu mất rồi ...bác ạ! ...
Tôi nhận ra tiếng cháu Lụa con dâu cả của gia đình. Điện thoại nắm chặt trong tay , tôi rơi vào trạng thái như tỉnh , như mê : Anh mất thật rồi sao ?
Ngày 12 tháng 12 năm 2019 anh còn cùng các đồng chí Trung ương Hội Trường Sơn Việt Nam dự gặp mặt các tướng lĩnh về hưu do Bộ Quốc phòng tổ chức tại Hà Nội. Ngày 13 tháng 12 năm 2019 anh vẫn tươi cười ngồi bên anh Phạm Tuân - Một anh hùng trên bầu trời, một anh hùng dưới mặt đất - Hòa niềm vui và tiếp lửa truyền thống cho các bạn trẻ tại Đại hội Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam ở Trung tâm hội nghị Quốc gia .
Hình ảnh của anh như những thước phim quay chậm trong ký ức tôi các đây gần 50 năm . Đó là năm 1972, từ Binh trạm 29 tôi được điều về Trung đoàn 98 đang khôi phục đường 14 từ A Lưới ( tỉnh Thừa Thiên Huế ) đến Trao, Giằng ( tỉnh Quảng Nam ) . Khi đó anh là Chính trị viên Đại đội 11. Là trợ lý Công binh tôi được đi xuống cơ sở khá nhiều . Nhắc đến anh mọi người đều kính nể và nói về anh như một huyền thoại của Trung đoàn 98. Mỗi lần gặp anh tôi lại lân la gợi hỏi về hành động dũng cảm của anh trên đường 16. Anh chỉ cười và trả lời :
- Gặp trường hợp như thế thì bất cứ người lính Công binh nào nào cũng phải hành động để cứu đoàn xe . Rồi anh nói chuyện về đồng đội mà không nói về bản thân mình…
Đó là vào tháng 3 năm 1971, Trung đoàn 98 làm nhiệm vụ bảo đảm giao thông tại đường 16, trong chiến dịch Đường 9 - Nam Lào. Sẩm tối ngày 12/3/1971 đoàn xe chở vũ khí, đạn dược và lương thực tiếp viện cho các đơn vị tham gia chiến dịch thì máy bay AC 130 lao tới đánh phá. Chiếc xe đi đầu đội hình trúng đạn bốc cháy trên đỉnh dốc. Cả đoàn xe ở phía sau bị khựng lại, rất dễ bị máy bay phát hiện bắn cháy. Tình huống vô cùng nguy cấp. Được lệnh của Trung đội trưởng, từ dưới dốc, anh đeo chiếc ba lô đầy thuốc nổ lao lên đỉnh dốc. Anh lao vào đặt bộc phá vào gầm chiếc xe đanh bốc cháy. Mặc ngọn lửa cháy rừng rực, anh phát hỏa.
Uỳnh ... oàng ! Tiếng nổ rất to ập vào vách núi và lan đi rất xa. Trong khói thuốc nổ còn mù mịt, chiếc xe nằm giữa đường đã bị hất tung xuống vực.
- Đoành, đoành , đoành ...ba phát súng AK vang lên báo hiệu đường đã thông. Nhưng Nguyễn Bá Tòng thì bị sức ép của bộc phá hất văng xuống taluy âm và ngất đi... Hành động dũng cảm của anh đã cứu cả đoàn xe hơn một trăm chiếc...
Và trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước trên đường Trường Sơn, còn biết bao Chiến sỹ Công binh đã tỏa sáng những khoảnh khắc anh hùng như anh Nguyễn Bá Tòng, dám xả thân để góp phần giành thắng lợi, như anh hùng Hoàng Văn Nghiên, anh hùng Phạm Văn Cờ, anh hùng Nguyễn Thị Nhạ, anh hùng Nguyễn Thị Vân Liệu ...
Trở về đời thường anh Nguyễn Bá Tòng tham gia công tác ở nhều Hội và các Ban Liên lạc với tinh thần tự nguyện “vác tù và hàng tổng” và luôn được đồng đội tin yêu quý mến . Anh đã bỏ nhiều công sức để xây dựng Ban Liên lạc Trung đoàn 98 anh hùng và anh là điểm tựa tinh thần trong mái nhà chung của những người lính Trung đoàn 98. Gia đình anh có nhiều khó khăn : vợ ốm , con đau , các cháu còn nhỏ dại
Nhưng anh vẫn làm tròn nhiệm vụ của người cha , người chồng và là trụ cột trong gia đình.
Giờ đây anh đã đi xa và đi xa mãi mãi ! Đồng đội mất một người đồng chí, một người bạn. Hội Trường Sơn Việt Nam mất một người Cán bộ lãnh đạo gương mẫu và chân thành ! Tôi cứ nghĩ miên man những năm gần đây về sự thiếu vắng của đồng chí Thiếu tướng Trần Danh Bích, giờ lại đến Thiếu tướng Nguyễn Bá Tòng ... Chiếc ghế các anh vẫn ngồi trong Phòng giao ban giờ đây trở thành vô hình nhưng trong mỗi chúng tôi nó vẫn như hữu hình để rồi trong chúng tôi cảm nhận cảm giác càng thêm trống trải , càng thêm cô đơn , không hồn, vô chủ ... dẫu biết rằng việc ấy là quy luật của tạo hóa đặt ra và nó ắt còn tiếp diễn…
Anh Tòng ơi ! Biết bao công việc còn đợi anh ở Ban Lịch sử - Truyền thống . Tôi biết anh còn day dứt rất nhiều khi chưa hoàn thành thủ tục với nước bạn Lào về Di tích lịch sử đường Tây Trường Sơn, về tấm bia lịch sử ở Khe Hó, về làm lại tấm bia ở nam cầu Đa Krông khắc họa tình hữu nghị Việt Nam - Cu Ba
... Ban Liên lạc Trung đoàn 98 Anh hùng còn biết bao công việc cần tới anh để củng cố ,xây dựng ...
Thế là anh lại lỡ hẹn cùng chúng tôi đi thăm Chiến trường xưa: qua A Roàng, Tây Giang, Đông Giang, Trao, Bung, Thạnh Mỹ, nơi Trung đoàn 98 để lại biết bao kỷ niệm với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Và nhiều lắm hình ảnh của anh cùng đồng đội còn lưu giữ khi Trung đoàn 98 tổ chức đón nhận Danh hiệu AHLLVTND vào ngày 15 tháng 9 năm 1973 tại Trao. Anh lại lỡ hẹn cùng chúng tôi năm 2020 sẽ đi thăm Điện Biên Phủ , thăm lại đồi C1 ,C2 nơi năm xưa các thế hệ Cán bộ Chiến sỹ Trung đoàn 98 đã chiến đấu anh dũng và nhiều đồng chí đã hy sinh trước giờ chiến thắng ngày 7 tháng 5 năm 1954 để làm lên một “Điện Biên chấn động Địa cầu”…
Thời gian chẳng còn bao lâu anh sẽ trở về nơi an nghỉ cuối cùng: Nghĩa trang Công viên Thiên Đức Phù Ninh, Phú Thọ . Chúng tôi nguyện theo gương anh sẽ siết chặt hàng ngũ, tiếp tục vươn lên phát huy truyền thống Bộ đội Trường Sơn anh hùng và hoàn thành những việc anh còn để lại. Nghĩ tới mất anh, xa anh mãi mãi những con tim đồng đội như đau buốt thêm và như Đại tá Nguyễn Hùng Phong, người anh nuôi của anh Tòng đã thốt lên :
- Khổ thân chú ấy quá !
Tôi viết những dòng này xin thay nén tâm nhang dâng lên hương hồn Anh - Người Anh hùng của Công binh Trường Sơn ! Xin vĩnh biệt !
Vài hình ảnh về ký ức một thời của Thiếu tướng AHLLVTND Nguyễn Bá Tòng
Đồng chí Nguyễn Bá Tòng (hàng đầu, thứ 2 từ phải sang) cùng các đại biểu
dự lễ đón danh hiệu AHLLVTND của Trung đoàn 98 tại Trao ngày 15/09/1973
.jpg)
Đồng chí Nguyễn Bá Tòng (thứ 2 từ phải sang) và anh hùng Phạm Văn Cờ (thứ nhất từ trái sang)
tại lễ đón danh hiệu AHLLVTND của E98 tại Trao (Quảng Nam) ngày 15/09/1973
Ngày 17 tháng 12 năm 2019
Trần Văn Phúc