Di tích Đường 10 (đường 20/7)

      Sau khi đọc bài viết Thống kê các trục chính Đường Trường Sơn - Đường HCM. Tôi rất tâm đắc, bởi vì trong suốt thời gian dài sau chiến tranh những con đường ra trận xuyên Trường sơn, chưa có tài liệu nào liệt kê đầy đủ và chi tiết. Vì thế những người đã từng có mặt trên Trường Sơn trong những năm kháng chiến chống Mỹ đều thấy khó hình dung ra những cung đường mà một thời đã sống, chiến đấu. Tuy nhiên thực tế như đơn vị chúng tôi đã đóng quân và làm việc trên tuyến đường 10 ( đường 20/7) trong những năm 1971-1974, thì thấy: Trên toàn tuyến đường 10 từ km số 0 đến km 72, là lực lượng TNXP nhiệm kỳ II ( 1968-1971), khi ấy chủ yếu quân của tỉnh Thái Bình. Đến năm 1971 khi hết nhiệm vụ họ bàn giao cho nhiệm kỳ III (1971-1974), khi đó là lực lượng TNXP chủ yếu là quân của tỉnh Thanh Hóa vào thay thế. Điểm đầu đường 10 xuất phát tại thôn Áng Sơn, xã Vạn Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ( tài liệu là Quán Hầu ). Từ km số 0 đến km 42 thì có một nhánh rẽ phải đó là đường 18, và đường 10 tiếp tục đi lên phía tây đến km 67 lại có một nhánh rẽ phải  là đường 16D đi vào đường 9, đường 10 tiếp tục vào đến km 72 thì gặp đường 16A ( đường 16A từ Thạch Bàn đi lên) và đấy gọi là ngã ba Dân Chủ. Hiện nay đường 10 được khôi phục lại từ km 0 (Áng Sơn) đến km 33 ( Tăng Ký di tích lịch sử ) tại đây đường 10 gặp đường HCM nhánh Tây , đường HCM nhánh Tây đi tiếp vào đến Vít Thù Lù gặp đường 16A tại km 27, từ km 28 đường 16A trở đi nay là đường HCM nhánh Tây. Đến km 54 thì đây chính là ngã ba Dân Chủ, nơi đường 10 gặp đường 16A . Tại đây năm 2012, N237 TNXP Ban XD 67 đã vào xây dựng nhà bia tưởng niệm 78 cán bộ chiến sĩ đơn vị hy sinh trên tuyến đường trong những năm 1969 - 1972. Tại đây dấu tích đường 10 vẫn còn, ngay tại vị trí xây nhà bia tưởng niệm, đi xuôi dốc là đường 10 cũ, nay là đường tuần tra biên giới.

   Đường 10 :

Điểm đầu km 0 thôn Áng Sơn, xã Vạn Ninh, Quảng Ninh, Quảng Bình

Điểm cuối km 72 ngã ba Dân Chủ, gặp đường 16A ( chiều dài 72 km)

   Đường 18 :

Điểm đầu km 0 là km 42 đường 10, đường 18 có nhiều đoạn mặt đường là lòng suối.

   Đường 16D

Điểm đầu km 67 đường 10 ( tháng 2/1972 chúng tôi đã đi theo đường 16D rồi theo đường giao liên vào Bản Cù Bai để cùng Ban hầu cần E98 tăng gia và chăn nuôi.)

    Trên đây là một số liệu thực tế mà đơn vị chúng tôi đã từng đóng quân và công tác trong những năm kháng chiến chống Mỹ ( 1971 - 1974./

                                                                                                     Bùi Văn Hoằng

                                                                                                            Email : hoang1592@gmail.com