Phạm Ngũ Lão thoạt tiên là gia tướng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, một vị thánh tướng của dân tộc Việt Nam và thế giới. Chính những ngày tháng được rèn cặp dưới trướng Quốc công đã giúp ông trưởng thành toàn diện, phát huy sở trường văn võ của mình để sau này trở thành vị tướng tài năng kiệt xuất.
Giáo xuyên vào đùi, Phạm Ngũ Lão vẫn nghĩ đến vận mệnh của đất nước trước họa xâm lăng
Phạm Ngũ Lão là tướng toàn tài về võ nghệ. Ông là người bắn cung giỏi, đánh vật giỏi, múa giáo cả ngày không biết mệt.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên, Phạm Ngũ Lão nổi lên là một mãnh tướng trên chiến trận. Sánh đôi với ông về võ nghệ thời kỳ này, chỉ có tướng quân Nguyễn Khoái. Phạm Ngũ Lão và Nguyễn Khoái, là hai tướng duy nhất trong quân đội nhà Trần lúc bấy giờ có thể đối chiến được với Toa Đô, viên hổ tướng sử dụng cây chùy sắt nhẹ nhàng như gậy tre của quân Nguyên.
Phạm Ngũ Lão cũng là người đã bắn mũi tên suýt giết chết Thoát Hoan, khiến vị vương tử Mông Cổ phải chui vào ống đồng chạy trốn về nước.
Về mưu lược của ông, theo sử chép thì chủ yếu là trong các lần đánh dẹp Ai Lao và Chiêm Thành. Nhưng thực ra, tài năng quân sự của ông đã được thể hiện và khẳng định nổi trội ngay từ khi tham gia cuộc trường chinh đánh quân Nguyên – Mông lần thứ hai.
Năm 1285, ông cùng với Trần Quang Khải tiến đánh Chương Dương, Hàm Tử. Đập tan đội binh thuyền khổng lồ của giặc và diệt quân Nguyên chiếm đóng Thăng Long. Sau đó, Phạm Ngũ Lão được lệnh mang 3 vạn quân phục kích đánh địch ở Vạn Kiếp, chặn đường địch rút chạy lên biên giới phía bắc và diệt được hai phó tướng địch là Lý Quán và Lý Hằng.
Đền Phù Ủng- Ân Thi, Hưng Yên nơi thờ Danh tướng Phạm Ngũ Lão.
Tài năng, đức độ, công lao và uy tín của Thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão đã đi vào lịch sử và được nhân dân các thế hệ, nhất là quê hương ông tôn thờ mà đỉnh cao là lễ hội đền Phù Ủng hằng năm tưởng nhớ công đức và nhiều nơi có thờ ông.