"Họ làm nên một dòng sông mang lửa/ Xứng danh mình huyền thoại của Trường Sơn" - Cảm nhận và tri ân của Thiếu tướng Hoàng Kiền
HỌ LÀM NÊN MỘT “DÒNG SÔNG MANG LỬA”
XỨNG DANH MÌNH - HUYỀN THOẠI CỦA TRƯỜNG SƠN
Thiếu tướng – AHLLVTND Hoàng Kiền
Ngày 8 tháng 5 năm 2019 hôm nay, Hội Đường ống xăng dầu Trường Sơn tổ chức gặp mặt kỉ niệm 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống của Bộ đội Trường Sơn tại Sầm Sơn - Thanh Hoá. Về dự buổi gặp mặt, giao lưu, thật cảm động. Tôi viết bài này xin kính tặng Thiếu tướng Hồ Sỹ Hậu - Chủ tịch Hội Đường ống Xăng dầu Trường Sơn, cán bộ chiến sỹ "Binh chủng" xăng dầu Trường Sơn.
Đường Trường Sơn, con đường đã làm nên HUYỀN THOAỊ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đường ống xăng dầu là một trong năm loại đường trên tuyến vận chuyển chi viện chiến lược này. Đường ống xăng dầu với tổng chiều dài gần 5000 ki lô mét, trong đó có 1400 km vượt qua dãy Trường Sơn hùng vĩ trên hai hướng Đông và Tây Trường sơn, có các nhánh đi đến các chiến trường và hợp lại ở Bù Gia Mập, là tuyến đường ống dài nhất thế giới lúc bấy giờ.
Cho đến trước tháng 7/2010, khi Trung Quốc khánh thành đường ống dẫn khí tự nhiên dài 8.700km thì kỷ lục thế giới trong hàng chục năm vẫn thuộc tuyến ống dẫn xăng dầu của Việt Nam.
Đó là một dòng chảy huyền thoại được xây dựng nên bằng quyết tâm, lòng dũng cảm, trí thông minh và cả sự hy sinh của cán bộ chiến sĩ ngành xăng dầu Quân đội nhân dân Việt Nam, của bộ đội xăng dầu Trường Sơn. Song hành với đường Hồ Chí Minh vượt Trường Sơn, đường ống xăng dầu vào Nam là kỳ tích của cả dân tộc góp phần "đánh Mỹ và thắng Mỹ".
Đây cũng là con đường đầy huyền thoại mà người Mỹ không thể nào biết rõ, bởi họ không thể nào tưởng tượng được rằng trong điều kiện kỹ thuật của Việt Nam, lại bị bom đạn đánh phá liên tục bất cứ ở điểm nào mà Việt Nam vẫn hình thành được một đường ống dẫn xăng dầu dài hàng nghìn kilomet, lại còn nối với nhiều cảng nhỏ để tiếp nhận dầu từ các tàu biển...
Tuy nhiên, không chỉ người Mỹ, mà cả những nước bạn của Việt Nam như Liên Xô, Trung Quốc, những người đã trực tiếp viện trợ và giúp đỡ cả xăng dầu và vật tư cũng không hình dung Việt Nam có thể làm được một hệ thống đường ống dẫn xăng dầu như thế.
Khi biết thông tin, thủ tướng Trung Quốc - Chu Ân Lai đã cử đoàn cán bộ quân sự sang Việt Nam nghiên cứu thực tế. Người ta không ngờ được rằng các kỹ sư Việt Nam đã thiết kế thi công dể dòng xăng dầu vượt những đỉnh núi cao tới cả nghìn mét so với mặt biển cuồn cuộn chảy vào chiến trường.
Đường ống xăng dầu của ta
Như dòng sông chảy vươn ra chiến trường
Liên Xô, Trung Quốc đâu lường
Ranh như người Mỹ, điên cuồng dã man
Cũng đâu ngờ tới Việt Nam
Làm được đường ống giỏi giang phi thường
Mưu trí, dũng cảm, ngoan cường
Con đường huyền thoại sáng gương tự hào
Tuyến ống dẫn xăng dầu từ biên giới Việt - Trung đến miền Đông Nam Bộ được xây dựng nên từ chủ trương sáng suốt tại "Tổng hành dinh" chỉ đạo kháng chiến của Việt Nam. Người tổng công trình sư tài giỏi là Thượng tướng Đinh Đức Thiện - CN Tổng cục Hậu cần. Cùng với quyết tâm, lòng dũng cảm, trí thông minh và cả sự hy sinh của cán bộ chiến sĩ ngành xăng dầu Quân đội nhân dân Việt Nam mà nơi khó khăn gian khổ ác liệt nhất do Bộ đội xăng dầu Trường Sơn đảm nhiệm.
Bắt đầu từ hai ngả thuộc biên giới Việt - Trung là Lạng Sơn và Quảng Ninh, hai tuyến đường ống cùng dẫn về trạm Nhân Vực, thuộc huyện Thường Tín, Hà Nội. Từ đây, có một đường ống chạy thẳng vào miền Trung qua Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Đến đây lại chia làm hai ngả: Một vượt đèo Mụ Giạ, sang Lào vươn tới Hạ Lào, rồi vượt qua biên giới Lào và Campuchia để vào tới Nam Bộ. Ngả còn lại theo đường Đông Trường Sơn đi tiếp qua Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Quảng Ngãi, qua Tây Nguyên, vượt Kontum, xuống Bình Phước.
Hai hệ thống Đông và Tây Trường Sơn hội tụ tại trạm cuối cùng ở Bù Gia Mập, thuộc tỉnh Phước Long ( nay là Bình Phước), Đông Nam Bộ. Từ đây xăng dầu được cấp trực tiếp cho các xe vận tải chở tiếp trên những tuyến ngắn từ miền Đông đến miền Tây. Xăng dầu được chuyển từ Bắc vào Nam đã cung cấp cho hoạt động trên các chiến trưởng trong những năm đánh Mỹ, góp phần quan trọng vào những trận chiến thắng lớn.
Trên toàn bộ hệ thống này, đã có tới 316 trạm bơm đẩy, 101 kho với sức chứa trên 300 nghìn m3. Bộ đội xăng dầu đã phát triển thành 9 trung đoàn đường ống, 2 trung đoàn công trình, 1 trung đoàn thông tin, 2 nhà máy cơ khí, 3 tiểu đoàn xe vận tải. Trong đó bộ đội Trường Sơn có 4 trung đoàn và một số phân đội độc lập. Có thể coi đây như một binh chủng xăng dầu trong đội hình Binh chủng hợp thành trên chiến trường Trường Sơn.
Trong 7 năm mạng lưới đường ống dẫn dầu dài gần 5.000 km nêu trên tính từ biên giới phía Bắc nước ta, bắt đầu từ hai điểm đầu mối tiếp nhận thuộc tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Lạng Sơn; còn điểm khởi đầu là từ cảng Phòng Thành, Trung Quốc.
Những con tàu lớn chở xăng, dầu từ Liên Xô cập cảng Phòng Thành và nguồn nhiên liệu từ đó sẽ theo hệ thống đường ống như những mạch máu chảy vào phía Nam, cung ứng một nguồn vật chất hết sức thiết yếu cho những chiến dịch, cho từng trận đánh ...
Trong thời chiến, hệ thống đường ống này vừa tăng nhanh khối lượng xăng, dầu vận chuyển ra tiền tuyến, vừa giảm được rất nhiều hy sinh, tổn thất cho những chiến sĩ lái xe và xe tải chở nhiên liệu.
Hệ thống đường ống tuỳ theo địa hình có đoạn nổi, đoạn chìm, có đoạn vắt qua suối, luồn dưới dòng sông... nhưng phần lớn nằm trên địa bàn rừng núi hoang vắng hoặc dân cư thưa thớt, khí hậu khắc nghiệt.
Với hệ thống đường ống đó, theo Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn "Đã thực sự thỏa mãn kịp thời cho vận tải, đảm bảo yêu cầu cơ động cao của các quân và binh chủng với mọi quy mô, mọi thời gian, mọi địa điểm, phục vụ đắc lực cho các chiến dịch'.
Đại tá Phan Tử Quang, nguyên Cục trưởng Cục Xăng dầu (Tổng cục Hậu cần - Bộ Quốc phòng) kể rằng, trong một lần tôi được làm việc với Chu Ân Lai, Thủ tướng nước CHND Trung Hoa nói: "Tôi không ngờ là Việt Nam lại làm được đường ống xăng dầu dài đến 5.000 km" và ông đã cử một phái đoàn gần 20 kỹ sư và tiến sĩ về đường ống xăng dầu đi tham quan từ Hà Nội theo đường ống đến Mụ Giạ (Quảng Bình).
Khi nói đến tuyến đường này, Viện trưởng Viện Dầu khí Pháp, cùng chung nhận định với hai tướng không quân Hoa Kỳ HarryAderholt và Richard Serd: "Đường ống xăng dầu của các ông là huyền thoại có thật".
Gần sáu năm chiến đấu trên chiến trường Trường Sơn, là bộ đội Công binh nhưng tôi đã chứng kiến Dòng sông mang lửa vào chiến trường này, thật tự hào và tin tưởng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Những năm 1967 - 1968 việc vận chuyển xăng dầu vào chiến trường bị địch đánh phá ngăn chặn vô cùng khó khăn nguy hiểm . Không quân Mỹ đánh phá có thời điểm không đưa xăng dầu vào được, phải chuyển từng phuy xăng qua trọng điểm, tổn thất thật xót xa. Trong một ngày 30 chiến sĩ đưa được 30 phuy xăng qua trọng điểm thì 29 người hi sinh.
Những ngày trên suối Trạ Ang
Chiến sĩ ngược nước đẩy xăng kiên cường
Bom thù trút xuống tang thương
Mỗi phuy xăng đổi máu xương một người.
Những câu nói “ yêu xe như con, quí xăng như máu” là rút ra từ thực tế chiến trường. Đổi máu lấy xăng. Cũng chính từ khó khăn này mà đường ống xăng dầu được mở ra. Hai nhánh Đông và Tây Trường Sơn có đoạn phải vượt qua đỉnh núi cao gần nghìn mét, 4 trung đoàn Bộ đội Trường Sơn xây dựng, vận hành.
Nhìn dòng nước đỏ sục sôi
Nấu nung ý chí mở khơi tạo đà
Đường ống hai hướng vươn xa
Xăng dầu cuồn cuộn chảy ra chiến trường....
Đây là một kỳ công - kỳ tích - kỳ diệu.....để đưa “dòng sông mang lửa “ chảy ra chiến trường. Đường Trường Sơn làm nên huyền thoại, đường ống xăng dầu Trường Sơn đã lập nên huyền thoại của huyền thoại Trường Sơn.
Chiến tranh kết thúc , người Mỹ , người Pháp , người Liên Xô , người Trung Quốc sang Việt Nam mới biết rõ đường ống này , tất cả đều ngả mũ cúi đầu thán phục .
Đường ống xăng dầu dài nhất thế giới lúc bấy giờ, vượt qua các đỉnh núi cao gần nghìn mét, hoàn toàn do các kỹ sư, công nhân, cán bộ chiến sĩ người Việt Nam thiết kế , chế tạo thiết bị ( trừ đường ống ) , thi công hoàn toàn , chưa từng có trong lịch sử chiến tranh của nhân loại .
Gần mười năm gắn với cung đường tuần tra biên giới trong đó bảy năm làm giám đốc BQLDA 47 góp phần xây dựng "Con đường mơ ước". Khi về vui vườn, tôi đi thăm lại con đường đã một thời gắn bó. Đến Bù Gia Mập dừng chân tham quan nhà bia di tích về đường ống xăng dầu. Nơi đây là điểm cuối của tuyến đường ống kéo dài từ biên giới Việt Trung vận chuyển xăng dầu do Liên Xô viện trợ cho ta đi qua Trung Quốc rồi theo đường ống vào chiến trường đánh Mỹ. Thật xúc động tự hào về sự sáng tạo tài tình của Đảng ta, Quân đội ta và bộ đội Trường Sơn. Thăm quan nhà bia di tích xong tôi viết ngay bài thơ “Dòng sông mang lửa”, lấy theo tên tiểu thyết của Thiếu tướng Hồ Sỹ Hậu - Chủ tịch Hội đường ống xăng dầu Trường Sơn.
Tôi xin trân trọng gửi tặng Thiếu tướng Hồ Sĩ Hậu cùng cán bộ chiến sĩ Bộ đội Xăng dầu Trường Sơn.
DÒNG SÔNG MANG LỬA
Đến thăm dải đất Miền Đông
Đồng Xoài-Bình Phước mênh mông đại ngàn
Rừng Bù Gia Mập hương lan
Nhà bia toả sáng địa bàn non xanh
Lưu ghi kỳ tích chiến tranh
"Dòng sông mang lửa"(1) vận hành song phương
Nơi đây điểm cuối công trường
Nửa vạn cây số hai đường vươn nhanh(2)
Lạng Sơn, Móng Cái khởi hành
Núi cao quyết vượt, thác gềnh vắt qua
Chặng cung tiếp sức bơm, tra
Xăng dầu "cuồn cuộn" chảy ra chiến trường
Bừng lên rực lửa tiền phương
Đại quân thần tốc kiên cường xông pha
Miền Nam giải phóng, cờ hoa
Trường Sơn huyền thoại giao hoà chiến công
Đường xe, đường bộ, đường sông
Đường dây, đường ống, liên thông kết thành
Văn bia thắm đỏ rừng xanh
Chiến công thắng Mỹ rạng danh tự hào
Con đường huyền thoại đẹp sao
Dài nhất thế giới, núi cao, bom cầy
Liên Xô, Trung Quốc, Mỹ, Tây
Ngỡ ngàng thán phục, lời hay tỏ bầy
Văn bia chiến tích nơi đây
Tạc vào huyền thoại sử dầy Trường Sơn
Sầm Sơn Thanh Hoá ngày 8/5/2019.
Thiếu tướng Hoàng Kiền
------------------------------------------------------------------------
(1) Tiểu thuyết "Dòng sông mang lửa"của Thiếu tướng Hồ Sỹ Hậu.
(2) Đường ống gồm hai trục dọc đoạn qua Trường Sơn.