Ukraine đối mặt nguy cơ gần 30% dân số nghèo đói, mất 18 năm tiến bộ nền kinh tế, Tổng thống Zelenskyy tung đòn hiểm

Ukraine cần hỗ trợ tài chính lên tới 7 tỷ USD mỗi tháng để bù đắp cho những thiệt hại kinh tế

Phát biểu tại một cuộc họp trực tuyến của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trực tiếp từ Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết, Ukraine cần 7 tỷ USD mỗi tháng để duy trì nền kinh tế phát triển trong bối cảnh "thiệt hại kinh tế" do Nga gây ra, mức này tăng từ 5 tỷ USD mỗi tháng mà Ukraine đề ra trước đây. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết hôm 21/4, sau khi mới đây Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết bổ sung 1,3 tỷ USD cho vũ khí mới và hỗ trợ kinh tế để giúp Ukraine trong cuộc chiến mạnh mẽ nhưng ngày càng khó khăn trong cuộc chiến, và ông hứa sẽ tìm kiếm nhiều hơn nữa từ Quốc hội để giữ súng, đạn dược và dòng tiền cho Ukraine. 

Gói mới bao gồm 800 triệu USD viện trợ quân sự cho pháo hạng nặng rất cần thiết, 144.000 viên đạn và máy bay không người lái cho cuộc chiến đang leo thang ở vùng Donbas, miền đông Ukraine. Ngoài ra còn có khoản hỗ trợ kinh tế trực tiếp 500 triệu USD cho Ukraine để trả lương cho chính phủ, lương hưu và các chương trình khác.

"Hiện tại, với suy thoái kinh tế và các mối quan hệ kinh tế bị rạn nứt, chúng tôi cần hỗ trợ tài chính lên tới 7 tỷ USD mỗi tháng. Tôi chắc rằng mỗi người trong số các bạn đều có những phép tính này, tôi chắc chắn về điều đó", Tổng thống Volodymyr Zelensky chia sẻ.

Thậm chí, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết Ukraine sẽ cần hàng trăm tỷ USD để tái thiết đất nước và phục hồi sau cuộc chiến với Nga.

"Và chúng tôi sẽ cần hàng trăm tỷ đô la để xây dựng lại tất cả sau này và phục hồi sau cuộc chiến này". Đánh giá của Tổng thống được đưa ra trong bối cảnh các lực lượng Ukraine đang đối mặt với một cuộc tấn công mới của Nga ở phía đông của đất nước đã bị mất đất, với hơn 40 ngôi làng rơi vào tay quân xâm lược.

Buộc phải thu hẹp đáng kể các khoản chi tiêu tiền lương cho binh lính, các khoản viện trợ cho công dân nếu không đủ ngân sách

Chia sẻ thêm về chi phí và các gói viện trợ thông qua tài chính, một cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, Oleg Ustenko cho biết, nếu không có khả năng huy động tiền mặt từ các thị trường tư nhân, Ustenko cho biết Ukraine có thể sớm bị buộc phải thu hẹp đáng kể các khoản chi tiêu, bao gồm cả tiền lương cho binh lính và các khoản viện trợ cho công dân của mình.

Trong khi đó, nền kinh tế Ukraine chủ yếu dựa vào xuất khẩu ngũ cốc và kim loại nhưng nay không còn có thể được vận chuyển qua Biển Đen, và khoảng một nửa doanh nghiệp của nước này vẫn đóng cửa trong bối cảnh chiến sự căng thẳng, Ustenko nói. Điều đó đã khiến nguồn thu ngân sách lao dốc.

Ustenko còn cho biết, Ukraine đã cắt giảm chi tiêu cho hầu hết mọi thứ trừ quân sự và mạng lưới an toàn. Khi nhiều người tị nạn Ukraine bắt đầu trở về đất nước từ các khu vực của châu Âu, chi tiêu cho mạng lưới an toàn có thể bắt đầu tăng trong những tháng tới, làm tăng thêm chi phí ngân sách. Vì vậy, ông nói: "EU cần tăng cường hỗ trợ giúp đỡ chúng tôi vì người dân của chúng tôi đang quay trở lại ở các khu vực đã được Ukraine nắm lại quyền kiểm soát".

Nợ nước ngoài: một cái thòng lọng quanh cổ nền kinh tế Ukraine

Nhà kinh tế Oleksandr Kravchuk nhận định rằng, mặc dù loại tài trợ này là rất quan trọng để củng cố tài chính của Ukraine, nhưng "những khoản tiền này rõ ràng là không đủ để ổn định tài chính". Ông nói: "Một số khoản tiền được cấp bởi các đối tác quốc tế đều là các khoản vay - ngay cả khi với lãi suất nhỏ". Kravchuk cũng kêu gọi xóa bỏ "một số lượng đáng kể" các khoản nợ trước đây đối với Ukraine.

Ngay cả trước chiến sự, nợ nước ngoài của Ukraine đã lên tới 129 tỷ USD, theo Ngân hàng Thế giới - tương đương 78,8% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này. Ngân hàng trung ương Ukraine cho biết, họ dự kiến sẽ hoàn trả 16 tỷ USD trong số đó vào năm 2022.

Tệ hơn nữa, khoản nợ của đất nước này đã được tái cơ cấu một lần trước đó - một năm sau khi cuộc chiến năm 2014 ở miền Đông Ukraine nổ ra. IMF đã đồng ý với Kyiv để hoãn một số khoản thanh toán trong ba năm và xóa một phần năm khoản nợ. Việc tái cơ cấu đi kèm với các điều kiện nghiêm ngặt buộc Kyiv phải tăng tốc thanh toán nếu GDP tăng hơn 3% mỗi năm, điều mà Kravchuk cho rằng đã trở thành "một cái thòng lọng quanh cổ nền kinh tế" của nền kinh tế này.

Jerome Phelps, đến từ công ty Debt Jubilee tại Vương quốc Anh nói rằng rất có thể cần phải tái cơ cấu lại một số khoản nợ. Phelps nói: "Thực sự rất khó để thấy làm thế nào Ukraine có thể xây dựng lại sau thảm họa này và trả hết các khoản nợ, cũng như trả hết các khoản vay trị giá hàng tỷ đô la mà họ đã vay kể từ cuộc xâm lược [mà các khoản vay này không có một số hình thức tái cấu trúc]".

Và dĩ nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu nó có diễn ra theo một cách có kế hoạch, có cấu trúc công bằng cho tất cả các chủ nợ hay không, hay nó diễn ra một cách lộn xộn gây hại cho người dân Ukraine".

Tăng thu nhập cơ bản tạm thời

Hiện tại, các tổ chức quốc tế khác cũng đang tập trung vào việc làm thế nào để thúc đẩy nền kinh tế Ukraine. Tháng trước, Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng một cuộc chiến sự kéo dài và khốc liệt hơn có thể khiến tỷ lệ nghèo đói của Ukraine tăng lên gần 30% dân số, làm mất đi 18 năm tiến bộ của nền kinh tế. Vì vậy, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) cũng kêu gọi các nước khác giúp tài trợ "thu nhập cơ bản tạm thời" cho người dân Ukraine.

Nhà kinh tế Oleksandr Kravchuk nói: "Mọi người đã đánh mất cơ hội kiếm tiền của mình". Ông nói thêm rằng, mặc dù chính phủ hiện vẫn hỗ trợ phúc lợi xã hội ở mức trước chiến sự, nhưng hàng tháng vẫn thâm hụt 5-7 tỷ USD mỗi tháng do nguồn thu từ thuế và hải quan giảm mạnh. Trong khi đó, Kyiv đã tạm thời cố định tỷ giá hối đoái của đồng tiền của đất nước - đồng hryvnia sẽ giúp kiềm chế lạm phát. Hiện chính phủ cũng đã cắt giảm thuế và điều chỉnh giá một số loại thực phẩm, nhiên liệu và các tiện ích công cộng trong suốt thời gian diễn ra xung đột.

Cho vay nông trại lãi suất 0%

Vai trò của Ukraine như một trong những nhà xuất khẩu lúa mì và lúa mạch lớn nhất thế giới đã chiếm ưu thế trên các tiêu đề trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến, do xuất khẩu giảm mạnh vốn đang ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu.

Ngân hàng Thế giới đã viết trong báo cáo "Chiến sự trong khu vực" vào tháng trước rằng, hoạt động buôn bán ngũ cốc qua Biển Đen đã bị gián đoạn nghiêm trọng, lưu ý rằng các tàu chở hàng khô tại các cảng của Ukraine đã giảm 82% vào đầu tháng 3 so với tháng trước đó.

Dmytro Los, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp và Thương mại Ukraine nói rằng, nước này ban đầu đã mất tới 1/5 lãnh thổ nông nghiệp vào tay các lực lượng Nga. Ông cho biết ưu tiên hàng đầu của Ukraine hiện nay là cung cấp thức ăn cho chính dân số của mình và xuất khẩu ngũ cốc có thể giảm 30-50% trong năm nay do một lượng lớn cây trồng không được thu hoạch. Ông nói thêm, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng xuất khẩu là sự gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng.

Los cho biết: "Chúng tôi vẫn còn gặp nhiều vấn đề lớn về hậu cần hàng xuất khẩu ra khỏi Ukraine vì các cảng bị chặn, vì vậy chúng tôi chỉ còn một "nút thắt hẹp" để kết nối Ukraine với Liên minh châu Âu và các nước khác".

Gần đây, Ngân hàng trung ương Ukraine đã cung cấp các khoản vay với lãi suất 0% để hỗ trợ các nhà sản xuất nông nghiệp và đã chia sẻ trên trang web của mình trong tuần qua rằng, khoảng 3.000 công ty đã nhận lời đề nghị này, trong nỗ lực giữ cho mùa gieo cấy vụ xuân đúng tiến độ.

Khủng hoảng chiến sự Nga - Ukraine: Zelensky liệt kê 5 đòn hiểm mới

Phát biểu tại một cuộc họp trực tuyến của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trực tiếp từ Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã liệt kê "5 bước" cần thiết ngay lập tức trong bối cảnh Nga tiếp tục chiến sự chống lại Kiev.

Trong bài phát biểu, Tổng thống cho biết bước đầu tiên là hãy hỗ trợ ngay lập tức cho Ukraine. Việc hỗ trợ ngay lập tức cho Ukraine để giới lãnh đạo Nga biết rằng, cuộc chiến sẽ không cho phép họ thực hiện bất kỳ mục tiêu gây hấn nào của mình. "Chúng tôi phải làm mọi thứ để đảm bảo rằng Ukraine và người dân Ukraine có mọi thứ họ cần để sống bất chấp chiến sự".

Ông nói: "Thứ hai, Nga phải bị loại khỏi tất cả các tổ chức tài chính quốc tế.  IMF, Ngân hàng Thế giới và những tổ chức khác chắc chắn không phải là nơi dành cho một nhà nước đang cố gắng hủy hoại cuộc sống của những người hàng xóm của mình".

Trong bước thứ ba, Zelensky cần một mức thuế chiến sự đặc biệt áp lên Nga, đồng thời nói thêm rằng: "Chúng ta cần một loại thuế đặc biệt cho chiến sự. Nga, và sau bất kỳ kẻ xâm lược nào khác, phải trả giá vì vi phạm sự ổn định toàn cầu. Một loại thuế như vậy cho chiến sự nên được áp dụng đối với tất cả, không có ngoại lệ, áp lên các giao dịch thương mại với Nga với tư cách là nhà nước hoặc với các công ty của Nga. Tất cả các giao dịch xuất nhập khẩu, hay tất cả các giao dịch tài chính chưa bị chặn".

Kinh phí từ thuế chiến sự nên được sử dụng để giúp Ukraine xây dựng lại mọi thứ mà Nga đã phá hủy trong chiến sự. Hoặc khoản tiền thuế thu từ kẻ xâm lược có thể được chuyển đến nạn nhân của cuộc chiến đó. Nhìn chung, thế giới cần một công cụ hữu hiệu để đáp lại những hành động phá hoại của những kẻ không muốn duy trì an ninh chung và hoạt động vì lợi ích chung của tất cả mọi người trên thế giới. Ông tin rằng, thuế đặc biệt cho chiến sự có thể trở thành một công cụ như vậy.

Thứ tư, Zelensky tuyên bố rằng, mọi quốc gia trên thế giới cần chuẩn bị ngay từ bây giờ cho việc cắt đứt hoàn toàn bất kỳ mối quan hệ nào với Nga. Không ai nên phụ thuộc vào tâm trạng chính trị của giới lãnh đạo nhà nước này. Nếu thế giới sẵn sàng cô lập Nga hoàn toàn, giới lãnh đạo Nga sẽ có động cơ để tránh bất kỳ cuộc chiến nào.

Và thứ năm, tài sản quan trọng của nhà nước Nga và các đại diện của giới tinh hoa, tài phiệt Nga nên tiếp tục bị phong tỏa lan rộng, mạnh tay hơn, Tổng thống nói thêm. Các khoản tiền bị phong tỏa của Nga nên được sử dụng vừa để tái thiết Ukraine sau chiến sự vừa để bồi thường cho những thiệt hại mà Nga đã gây ra cho các quốc gia khác bằng hành vi phá hoại của mình.

Nếu do chiến sự Nga gây ra, nạn đói bắt đầu ở một số khu vực nhất định hoặc nếu một số quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi lạm phát, thì tài sản bị phong tỏa của Nga có thể được sử dụng để chi trả cho viện trợ và bồi thường vào các khoản đó.

Nga đe dọa nguồn cung cấp lương thực toàn cầu với cuộc chiến tại Ukraine

Đồng thời, nhà lãnh đạo Ukraine cũng cáo buộc Nga đe dọa nguồn cung cấp lương thực toàn cầu với cuộc xâm lược của họ. Việc Nga phong tỏa các thành phố cảng ở Biển Đen của Ukraine đã khiến nước này không thể xuất khẩu các nguồn cung cấp lương thực như lúa mì.

"Nga đã phong tỏa các cảng của chúng tôi ở Biển Đen và Biển Azov. Điều này đã làm giảm đáng kể xuất khẩu của Ukraine, bao gồm cả các sản phẩm nông nghiệp. Do sự thiếu hụt thực phẩm của Ukraine trên thị trường thế giới, cuộc khủng hoảng đã bắt đầu xuất hiện. Một báo cáo gần đây của Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc cho biết giá lương thực tăng trong năm nay sẽ dẫn đến tình trạng chết đói của khoảng 47 triệu người ở 81 quốc gia", dẫn lời ông Zelensky cho biết.

"Nếu không có lúa mì, ngô, dầu thực vật và các mặt hàng khác của Ukraine, điều này sẽ không chỉ dẫn đến tình trạng thiếu lương thực vật chất ở nhiều quốc gia ở châu Phi và châu Á, mà còn dẫn đến bất ổn chính trị và có thể xảy ra một cuộc khủng hoảng di cư mới. Tất nhiên, chúng tôi cố gắng hết sức để xuất khẩu sản phẩm của mình. Chúng tôi đã phát động chiến dịch gieo hạt trong năm nay - càng nhiều càng tốt. Nhưng không ai trên thế giới dám chắc chắn rằng, an ninh lương thực có thể được đảm bảo khi cuộc chiến này vẫn tiếp diễn - cuộc chiến của Nga trên đất của chúng tôi".

Nga đang đồng hành cùng cuộc chiến sự Ukraine bằng các biện pháp gây hấn trên thị trường thế giới

Tổng thống Ukraine khẳng định, chấm dứt chiến sự ngay bây giờ và giải phóng lãnh thổ là cách đáng tin cậy duy nhất để ngăn chặn cuộc khủng hoảng lương thực. Ông cũng thành thật nói rằng, Nga đang đồng hành cùng cuộc chiến chống lại chúng ta bằng các biện pháp gây hấn trên thị trường thế giới. Họ đặc biệt tạo ra những điều kiện gây bất ổn không chỉ trên thị trường thực phẩm, mà còn trên thị trường nhiên liệu và thị trường nguyên liệu nói chung.

Nga không còn có thể được coi là một nhà cung cấp năng lượng bình thường và đáng tin cậy

Nga đã kích động giá năng lượng tăng ở châu Âu và rộng hơn là trong thế giới dân chủ. Với tiềm năng xuất khẩu đủ lớn, họ đã không ngừng kìm hãm khí đốt, đặc biệt, để tạo ra điều kiện giá cả gây khó khăn cho người tiêu dùng châu Âu. Vì vậy mà người ta gây sức ép lên chính phủ của họ, tất cả chỉ vì lợi ích chính trị của Nga tạo ra tất cả. Điều này và nhiều ví dụ tương tự khác cho thấy Nga không còn được coi là một nhà cung cấp năng lượng bình thường và đáng tin cậy.

Huỳnh Dũng 
-TheoEconomictimes/President.gov.ua/Business-standard/Pbs/ Politico/Abc/Aa/Dw