Ông Đinh La Thăng nói gì trong phần tự bào chữa?

Sáng ngày 22/3, phiên tòa xét xử vụ án góp vốn 800 tỷ đồng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) vào Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương (OceanBank) bước sang phần tranh tụng sau khi HĐXX quyết định kết thúc phần xét hỏi.

Mở đầu phần tranh tụng, đại diện Viện kiểm sát thực hiện quyền công tố tại Tòa đã đọc bản luận tội bày tỏ quan điểm của cơ quan tố tụng và đề nghị mức án đối với các bị cáo.

Theo đó, bị cáo Đinh La Thăng (nguyên Chủ tịch HĐTV PVN) bị đề nghị mức án 18-19 năm về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; bị cáo Ninh Văn (nguyên Kế toán trưởng, kiêm Trưởng ban Tài chính kế toán và kiểm toán PVN) bị đề nghị 24-26 năm tù cho 2 tội danh Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.

Các bị cáo còn lại bị đề nghị mức án từ 24-30 tháng cải tạo không giam giữ đến 7-8 năm tù giam.

Được tự bào chữa trước Tòa, bị cáo Đinh La Thăng nói rằng, bị cáo hoàn toàn tôn trọng bản cáo trạng đã nêu. Tuy nhiên bị cáo xin phép toà trình bày một số điểm.

Thứ nhất, về chủ trương góp vốn vào Oceanbank, bị cáo Thăng cho rằng đây không phải chủ trương ban đầu của PVN đầu tư vào Oceanbank mà đây là giải quyết hệ luỵ của chủ trương thực hiện đề án thí điểm Tập đoàn kinh tế kinh doanh đa ngành và việc phê duyệt cho Tập đoàn thành lập ngân hàng. Nhưng do năm 2008 tình hình kinh tế có nhiều biến động, Chính phủ chủ trương dừng việc thành lập các ngân hàng với. Khi đó, PVN với trách nhiệm đơn vị đầu tàu kinh tế đã chủ động báo cáo Chính phủ dừng thành lập NH Hồng Việt. Và để giải quyết hệ luỵ gồm bộ máy, con người, cơ sở vật chất đã chuẩn bị hoàn chỉnh cho thành lập 1 ngân hàng mới, PVN đã xin phép góp cổ phần vào Ngân hàng khác.

Qua nhiều lần đàm phán với các đối tác là nhiều ngân hàng trong cả nước, các ngân hàng khác đều không thống nhất được điều kiện PVN đưa ra là phải tiếp nhận toàn bộ bộ máy, con người, cơ sở vật chất của ban trù bị NH Hồng Việt. Các ngân hàng khác yêu cầu giá cao nên không đáp ứng yêu cầu của PVN. Vì thế, chủ trương đầu tư vào Oceanbank là giải quyết tiếp theo hệ luỵ của việc dừng ngân hàng chứ không phải chủ trương ban đầu.

Thứ hai, về việc ký thoả thuận làm việc. Theo bị cáo Thăng để có cơ sở báo cáo HĐQT, bị cáo với vai trò Chủ tịch HĐTV đã chỉ đạo TGĐ và các cán bộ liên quan tìm cách đối tác, sau nhiều lần tìm đối tác, bị cáo đã làm việc với một số đối tác và có ngân hàng Oceanbank chấp nhận các điều kiện do PVN đưa ra, vì thế nên bị cáo đã ký thoả thuận. Việc ký thoả thuận là chủ trương mà HĐQT đã biết và thống nhất. Thời gian đó, bị cáo có trao đổi với thành viên HĐTV.

Bị cáo Thăng cho biết, tháng 3/2017, khi vụ án chưa bị khởi tố, bị cáo có gọi điện cho các thành viên HĐTV và nói về chủ trương đó, các anh chị thành viên HĐTV khi đó cũng xác nhận có biết về chủ trương này. Tuy nhiên sau đó, khi cơ quan điều tra hỏi thì các thành viên HĐTV lại nói do cả nể nên ký.

"Việc này bị cáo thấy không nhất thiết xác nhận nữa. Việc này không liên quan gì đến hành vi che giấu phạm tội cả. Biên bản này bị cáo ký chỉ để làm căn cứ báo cáo HĐQT thông qua chủ trương. Bị cáo đã báo cáo HĐQT về việc ký thoả thuận với Oceanbank, đề nghị thành viên HĐQT cho ý kiến, nếu đồng ý thông qua thì thực hiện, không đồng ý thì biên bản ký thoả thuận không có giá trị", bị cáo Thăng nói.

Bị cáo khai, khi họp HĐQT bị cáo không che giấu, úp mở gì mà báo cáo rõ đã ký thoả thuận với anh Thắm. Biên bản thoả thuận này chỉ là ghi nhớ kết quả làm việc giữa bị cáo và Chủ tịch Oceanbank chứ không phải căn cứ pháp lý, còn nếu không có văn bản này thì bị cáo không có căn cứ để báo cáo lên HĐQT, Chủ tịch Oceanbank cũng không có căn cứ báo cáo HĐQT của Oceanbank.

Bị cáo Thăng cho rằng, bị cáo không che giấu, né tránh như cáo buộc trong cáo trạng của VKS. "Bị cáo muốn nói rõ thêm như bị cáo khai trước toà, việc đầu tư này không phải PVN chủ động, chủ ttruowng từ ban đầu mà đầu tư gần như bắt buộc, vì ngoài đầu tư có hiệu quả còn phải xử lý được tồn đọng. Trong tất cả quy định hiện hành tại thời điểm đó thì việc ký thoả thuận với tư cách HĐTV thì ko cần báo cáo xin ý kiến bất kỳ ai. Chỉ có Nghị quyết của HĐQT mới cần có ý kiến của các thành viên HĐQT để có căn cứ thi hành", bị cáo Thăng khẳng định.

Về việc ký các Nghị quyết góp vốn, theo bị cáo Thăng, các quy định của pháp luật không có quy định nào quy định việc ký Nghị quyết phải sau văn bản của Thủ tướng hoặc phải có văn bản của HĐQT. Nghị quyết của HĐQT thể hiện sự thống nhất và chỉ có giá trị khi được Thủ tướng đồng ý trước khi thực hiện, nên việc đầu tư vào Oceanbank có 2 điều kiện cần và đủ: có sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ và được sự thống nhất của HĐTQ.

Như vậy, việc đầu tư vào Oceanbank đảm bảo cả 2 điều kiện trên, được Thủ tướng đồng ý bằng văn bản và được HĐQT thống nhất 100%. Thực tế ở PVN không có Nghị quyết nào không được thống nhất 100%, vì chỉ cần một người không đồng ý thì bị cáo sẽ cho dừng lại. Việc đầu tư vào Oceanbanklà hoàn toàn đúng chủ trương, thủ tục, quy trình, quy định của pháp luật.

Thứ ba, về công văn của Bộ Tài chính. Bị cáo Thăng cho rằng, việc này đại diện Bộ tài chính đã trình bày trước toà, bị cáo đã khai trước toà là 2 công văn của Bộ tài chính, Bộ tài chính khẳng định là công văn hỏi ý kiến của Văn phòng Chính phủ chứ không phải công văn trả lời PVN và hướng dẫn PVN thực hiện đầu tư.

"Bị cáo cũng như các thành viên HĐQT của PVN nhận thức được văn bản của Bộ tài chính chỉ đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp ý kiến trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định", bị cáo Thăng nói.

Theo bị cáo Thăng, trong lần góp vốn thứ nhất, Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến của Thủ tướng đồng ý cho PVN góp vốn, đề nghị NHNN và các Bộ ngành liên quan tạo điều kiện hỗ trợ để PVN thực hiện việc đầu tư Oceanbank và không có nội dung nào yêu cầu PVN báo cáo việc này.

Văn bản thứ 2 của Bộ Tài chính có khuyến cáo chứ không yêu cầu PVN phải báo cáo Chính phủ về việc khẳng định PVN có đầy đủ đk góp vốn vào Oceanbank lần hai, cũng như báo cáo các vấn đề về danh mục đầu tư, chứng khoán, đề phòng rủi ro.

Về góp vốn vào Oceanbank lần 3 (100 tỷ), bị cáo Thăng tiếp tục khẳng định, bị cáo đi vắng và uỷ quyền điều hành, sau khi vụ án được khởi tố, bị cáo nhận thấy việc góp vốn này chưa phù hợp quy định hiện hành của Luật tín dụng 2010. Tuy nhiên, tại phiên toà cũng như qua hồ sơ vụ án, bị cáo thấy người uỷ quyền cũng như các thành viên tham gia ký Nghị quyết này dù nghị quyết chưa phù hợp nhưng các cơ quan có thẩm quyền đã xem xét phê duyệt bằng các văn bản của NHNN, Sở KH-ĐT, Uỷ ban chứng khoán, không hề 'thổi còi'.

"Việc góp vốn 100 tỷ lần 3, theo nhận thức của bị cáo, các cá nhân có liên không vi phạm vì đã được phép. Các bị cáo khác khi ký Nghị quyết này đã trình bày tại toà, đây là sự nhạy cảm trong giai đoạn quá độ giữa luật cũ và luật mới, HĐQT không cập nhật kịp thời luật mới nhưng không phải cố ý làm trái, đề nghị HĐXX và VKS xem xét. Bản thân bị cáo không trực tiếp chỉ đạo việc ký Nghị quyết này cũng như không trực tiếp ký biểu quyết tham gia", bị cáo Thăng nêu ý kiến.

Thứ tư, về việc ký quyết định cử người quản lý 20% vốn điều lệ, bị cáo Thăng nhấn mạnh quyết định này hoàn toàn không liên quan gì đến việc góp vốn lần 3. Thực tế số tiền PVN đã góp vốn vào Oceanbank là 20% từ năm 2010 bằng 700 tỷ, bị cáo khi ký quyết định người đại diện vốn thì phải ký quản lý toàn bộ phần vốn đã có tại Oceanbank.

Từ tháng 3/2011, bị cáo đã có chỉ đạo giảm tỷ lệ sở hữu của PVN tại Oceanbank cho phủ hợp với quy định của pháp luật, nên không có lý do gì biết lần 3 góp vượt mà vẫn đồng ý.

Thứ năm, về hiệu quả đầu tư vào Oceanbank. Bị cáo Thăng cho rằng, Oceanbank là ngân hàng xuất phát từ vốn điều lệ nhỏ dẫn đến quy mô hoạt động nhỏ, nhưng các cơ quan nhà nước nhận định đây là Ngân hàng có chất lượng tín dụng trung bình khá.

Thực tế khi có sự đầu tư của PVN, thì Oceanbank đã phát triển rất nhanh, liên tục trong 5 năm từ 2009-2013, Tập đoàn PVN đã được chia cổ tức với số tiền 244 tỷ đồng. Thực tế việc đầu tư rất có hiệu quả.

Thứ sáu, bị cáo Thăng nói rằng các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hoạt động có lãi hay lỗ là chuyện bình thường. Hoàn toàn không có mối quan hệ nào giữa việc đầu tư vốn và kinh doanh thua lỗ. “Giả sử người đi xe máy vi phạm giao thông bị xử lý thì phải phạt trực tiếp người vi phạm chứ không phải xử lý bố mẹ người vi phạm, vì con anh đua xe nên anh bị xử lý”- bị cáo Thăng làm phép so sánh.

Thứ bảy, về việc thoái vốn. Bị cáo Thăng cho rằng, PVN đã rất chủ động. Từ 2012 đã xây dựng lộ trình thoái vốn báo cáo Thủ tướng Chính phủ và được Thủ tướng cho phép PVN thoái vốn 100% khỏi OceanBank, lộ trình từ 2013-2015. Đầu 2014, có hai công ty đăng ký mua 5% và 15% vốn của PVN. PVN đã báo cáo Thủ tướng. Đầu tiên, Thủ tướng CP đồng ý, nhưng sau đó 13 ngày thì không đồng ý do NHNN đề nghị dừng lại, chuyển phần vốn của Tập đoàn về cho NHNN.

"Nếu PVN được thoái vốn thì rõ ràng không có chuyện mất 800 tỉ này", bị cáo Thăng nói.

Thứ tám, về việc mua Oceanbank với giá 0 đồng. Bị cáo Thăng cho rằng, Chính phủ đã họp riêng về vấn đề này và có nghị quyết dừng việc mua ngân hàng với giá 0 đồng. Rõ ràng việc mua NH với giá 0 đồng là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Theo bị cáo Thăng, giả sử việc mua ngân hàng 0 đồng này là đúng với lý do OceanBank thua lỗ, vậy NHNN phải bỏ tiền để bù khoản lỗ 14 nghìn tỉ đồng và 4.000 tỉ để cấp lại vốn điều lệ cho Oceanbank hoạt động. Vậy NHNN lấy tiền từ dâu, theo luật ngân sách thì không được lấy tiền ngân sách để bù lỗ cho các doanh nghiệp. Nếu NHNN không bỏ tiền vào mà Oceanbank vẫn hoạt động bình thường, điều đó chứng tỏ việc mua ngân hàng này là không phù hợp, cả về căn cứ pháp lý cũng như căn cứ thực tiễn.

Thứ chín, về việc bảo toàn và phát triển vốn. Theo bị cáo Thăng, việc kinh doanh đầu tư là có hiệu quả. Đến tháng 8/2011, bị cáo chuyển công tác khỏi PVN. 3 năm sau khi bị cáo chuyển công tác thì OceanBank vẫn chia cổ tức đều. Vì vậy, trách nhiệm bảo toàn vốn của của Tập đoàn, bị cáo chỉ chịu trách nhiệm đến tháng 8/2011, sau đó là trách nhiệm của những người khác. Khi bị cáo chuyển khỏi PVN thì mọi quyền hạn và nghĩa vụ đối với bị cáo không còn.

Kết thúc phần tự bào chữa, bị cáo Đinh La Thăng nói rằng, bị cáo hoàn toàn không phải là sự né tránh, chối bỏ trách nhiệm. Bị cáo đã nhận tại cơ quan điều tra, nếu có vi phạm thì bị cáo hoàn toàn chịu trách nhiệm với tư cách là người đứng đầu.

"Bị cáo xin trình bày thực trạng, thực tế đã diễn ra. Mong HĐXX xem xét sự việc này trong bối cảnh lịch sử 2008, thời điểm sau 10 năm. Lúc đó khủng hoảng kinh tế thế giới, kinh tế trong nước bị động PVN đang trong giai đoạn đầu thí điểm, văn bản QPPL chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, nhiều nội dung nhiều sự việc phải được xử lý bằng những văn bản cá biệt của các bộ, ngành, Chính phủ...

Mong HĐXX với bản lĩnh, trí tuệ, thực hiện sự công bằng, khách quan, đúng bản chất, đúng hiện tượng, đúng sự việc đúng bối cảnh để có phán quyết bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật nhưng đúng thực tiễn", bị cáo Thăng nói.