Channel News Asia ngày 24/5 đưa tin, cùng ngày Nhà Trắng đã công bố bức thư Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump gửi Chủ tịch Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên Kim Jong-un, tuyên bố hủy bỏ cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Triều dự kiến sẽ diễn ra ngày 12/6 tại Singapore.
Ngay trước khi ông Donald Trump tuyên bố hủy bỏ cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Triều, Bình Nhưỡng nói rằng họ đã tháo dỡ hoàn toàn địa điểm thử hạt nhân của mình, đồng thời chỉ trích Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence là "ngu dốt, đần độn".
Thượng đỉnh Mỹ - Triều lỡ nhịp và sự tiếc nuối
Trong thư, ông Donald Trump nói với Kim Jong-un:
"Đáng buồn thay, với sự tức giận to lớn và sự thù địch thể hiện trong tuyên bố gần đây nhất của ngài, tôi cảm thấy nó không phù hợp, tại thời điểm này để có một cuộc họp đã mất nhiều thời gian lên kế hoạch.
Thế giới, đặc biệt là Bắc Triều Tiên đã đánh mất một cơ hội cho hòa bình lâu dài, thịnh vượng và giàu có. Cơ hội bị bỏ lỡ này là một khoảnh khắc đáng buồn trong lịch sử."
 |
|
Chủ tịch Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ Donald Trump, ảnh minh họa: GBC. |
Tuy nhiên Tổng thống Hoa Kỳ vẫn bày tỏ hy vọng một ngày nào đó, hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều vẫn có thể diễn ra, khi ông nói:
"Có thể hội nghị thượng đỉnh hiện tại diễn ra, hay tổ chức vào một ngày nào đó. Không ai phải lo lắng, mà chúng ta phải làm đúng.
Khi nào ngài Kim Jong-un quyết định tham gia đối thoại và hành động mang tính xây dựng, tôi sẽ vẫn chờ."
Về mặt chính trị, Tổng thống Donald Trump được cho là đã đầu tư rất nhiều vào kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều.
Hầu hết các quan chức Mỹ cũng như giới quan sát, tin rằng hội nghị vẫn diễn ra mặc dù căng thẳng lại gia tăng những ngày gần đây.
Nhưng càng gần đến ngày gặp mặt, khoảng cách giữa 2 bên càng trở nên rõ ràng.
Washington tuyên bố họ muốn nhìn thấy việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược.
Trong khi đó Bình Nhưỡng tuyên bố không bao giờ từ bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân cho đến khi cảm thấy an toàn trước những gì họ gọi là sự xâm lược của Mỹ.
Một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết, Bình Nhưỡng cho thấy họ đang thiếu lòng tin một cách sâu sắc về hội nghị thượng đỉnh, bao gồm việc Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đến Singapore để chuẩn bị cho nó.
Người Mỹ đã chờ đợi, còn Bắc Triều Tiên không xuất hiện. [1]
Tờ The Washington Post ngày 24/5 có bài chỉ trích Tổng thống Donald Trump là "bốc đồng", "ngẫu hứng chiến lược" trong quyết định đồng ý tổ chức hội nghị thượng đỉnh với ông Kim Jong-un, và bây giờ là quyết định hủy bỏ nó.
The Washington Post trách ông Donald Trump đã không sớm nhận ra, Kim Jong-un không có ý định từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình, mà Triều Tiên chỉ quan tâm đến quá trình đa tầng, trong đó phi hạt nhân hóa là mục tiêu "mơ hồ và dài hạn". [2]
Bình Nhưỡng cũng đã lên tiếng cho biết, họ sẵn sàng nói chuyện với Washington bất cứ lúc nào, sau quyết định hủy họp của ông Donald Trump.
Thông tấn xã Triều Tiên KCNA vừa đăng tuyên bố của Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Kim Gye-gwan nói rằng, quyết định của Tổng thống Hoa Kỳ không phù hợp với mong muốn của thế giới.
Ông Kim Gye-gwan cho hay, nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã tập trung mọi nỗ lực cho cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Triều.
Còn Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã phải triệu tập các trợ lý cao cấp của mình họp ngay trong đêm 24/5, ông cho biết mình rất bối rối và lấy làm tiếc về việc thượng đỉnh Mỹ - Triều bị hủy bỏ.
Tổng thống Moon Jae-in vẫn không tin sự chân thành từ cả 2 ông, Kim Jong-un hay Donald Trump, đã thay đổi. Ông hối thúc hai nguyên thủ Mỹ - Triều nên đối thoại trực tiếp.
 |
|
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in có lẽ đã rất kinh ngạc và tiếc nuối. Ảnh: TeleTrader Software GmbH. |
Quyết định hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều được ông Donald Trump đưa ra chưa đầy 24 giờ sau khi Tổng thống Moon Jae-in trở về Hàn Quốc từ Nhà Trắng.
Chun Yung-woo, một nhà cựu đàm phán về hạt nhân của Hàn Quốc với Triều Tiên đã nhận định, hủy thượng đỉnh Mỹ - Triều vẫn tốt hơn một hội nghị thất bại. Ông nói:
"Đúng là Donald Trump phản ứng hơi thái quá với trò nhỏ nhặt mà Bắc Triều Tiên đang thể hiện.
Nhưng nếu Bình Nhưỡng không nghiêm túc về mục tiêu phi hạt nhân hóa, thì sẽ rất nguy hiểm nếu cứ tổ chức hội nghị thượng đỉnh." [3]
Nguồn cơn Tập Cận Bình
Joseph Bosco, cựu Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách vấn đề Trung Quốc giai đoạn 2005-2006 ngày 24/5 bình luận trên The Hill:
Sự can thiệp của ông Tập Cận Bình sau khi "triệu tập" ông Kim Jong-un đến Trung Quốc lần 2 đã phơi bày cái tác giả Joshep Bosco gọi là "sự lừa dối lâu dài và thói đạo đức giả" của Trung Quốc về cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.
Kể từ khi theo đuổi mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo, Washington luôn tìm kiếm sự giúp đỡ của Bắc Kinh trong việc kiểm soát, ngăn chặn Bình Nhưỡng.
 |
|
Cuộc gặp lần 2 giữa ông Kim Jong-un với ông Tập Cận Bình tại Trung Quốc chỉ sau hơn 1 tháng được cho là đã tác động và gây ra những thay đổi thái độ từ Bình Nhưỡng. Ảnh: KCNA. |
Câu trả lời Trung Quốc luôn luôn giống nhau:
Một là, Trung Quốc không có khả năng kiểm soát hành vi của Triều Tiên; Hai là, phi hạt nhân hóa là vấn đề trực tiếp giữa Washington và Bình Nhưỡng, 2 bên đi mà giải quyết trực tiếp với nhau.
4 đời Tổng thống Hoa Kỳ trong mấy thập kỷ gần như không thể tìm thấy cách kết hợp giữa ưu đãi, khuyến khích, hứa hẹn với đe dọa để thúc đẩy lãnh đạo Triều Tiên nghiêm túc chấm dứt chương trình hạt nhân.
Họ cũng không thể can thiệp để Bắc Kinh giúp mình làm việc này.
Nhưng Donald Trump, với phong cách phi truyền thống và trực tiếp của mình, dường như đã tìm ra "công thức ma thuật", ông và Kim Jong-un đã sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán.
Bắc Kinh gia nhập cuộc chơi khá muộn màng, và không hài lòng với động lực thúc đẩy Donald Trump và Kim Jong-un tiến tới một hiệp ước hòa bình;
Ông Tập Cận Bình đã thuyết phục đồng minh mà Bắc Kinh luôn nói rằng họ không có, hoặc rất ít ảnh hưởng, rằng hãy lùi lại một bước.
Bình Nhưỡng lấy lý do tập trận chung Mỹ - Hàn và không ai cho rằng đó là lý do nghiêm túc.
Tổng thống Donald Trump thì đã nghĩ ngay, Trung Quốc đang gây ảnh hưởng đến ông Kim Jong-un để ông quay lưng lại với đàm phán Mỹ - Triều.
Tại sao lại như vậy?
Theo Joseph Bosco, thỏa thuận Mỹ - Triều nếu xảy ra sẽ làm Bắc Kinh mất lợi ích và đòn bẩy trong nhiều thập kỷ với vai trò "bên liên quan có trách nhiệm" hay "đối tác không thể thiếu của Washington".
Chính sách của ông Donald Trump đã vạch trần một thực tế rằng, Trung Quốc có mối quan tâm về (việc duy trì) cuộc khủng hoảng liên tục và bế tắc ngoại giao ở bán đảo Triều Tiên.
Điều Trung Quốc muốn là một chính phủ ở Triều Tiên mà họ có ảnh hưởng nhiều hơn Hàn Quốc và Mỹ.
Theo Joseph Bosco, uy tín quốc tế của Mỹ đòi hỏi Tổng thống Donald Trump phải đưa cho ông Kim Jong-un một thông điệp đơn giản và rõ ràng ngay trước khi gặp nhau, nếu một cuộc họp khác được sắp xếp, rằng:
An ninh của họ Kim chỉ có thể được đảm bảo bằng bài toán song song (phi hạt nhân hóa bán đảo và tháo dỡ cấm vận, viện trợ của Mỹ) kết hợp với cải cách chính trị tại Triều Tiên.
Phải có sự thay đổi từ bên trong, hoặc kết hợp thay đổi đối nội với đối ngoại.
Cho nên, nếu ông Donald Trump tăng cường áp lực kinh tế và ngoại giao lên cả Bắc Kinh lẫn Bình Nhưỡng, thì rất có thể một cơ hội khác lại mở ra cho hòa bình lâu dài trên bán đảo. Nếu không, cứ tiếp tục dựa vào Trung Quốc, thì thế giới sẽ bước sang một giai đoạn lịch sử khác. [4]
Nguồn:
[1]https://www.channelnewsasia.com/news/asia/donald-trump-calls-off-kim-jong-un-north-korea-summit-singapore-10275300
[2]https://www.washingtonpost.com/opinions/global-opinions/trump-impulsively-blows-up-the-north-korea-summit/2018/05/24/b27ba6b4-5f69-11e8-a4a4-c070ef53f315_story.html?noredirect=on&utm_term=.ea7f5b2f7e9c
[3]https://www.washingtonpost.com/politics/trump-cancels-nuclear-summit-with-north-korean-leader-kim-jong-un/2018/05/24/e502d910-5f58-11e8-a4a4-c070ef53f315_story.html?utm_term=.2167d1caefb0
[4]http://thehill.com/opinion/national-security/389125-trump-may-have-given-kim-an-offer-he-dares-not-refuse-despite-Beijings-objections