Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tạiHội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động DNNN. Ảnh: VGP/Quang Hiếu
"Anh sắp nghỉ thì làm sơ sơ, anh đang được quy hoạch thì im lặng là vàng”
Phát biểu kết luận Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, doanh nghiệp Nhà nước hết sức cần thiết cho sự phát triển đất nước. Không chỉ với chúng ta, các nước trên thế giới đều có doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) để điều tiết, quản lý nền kinh tế.
Với vai trò quan trọng đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, đã có quyết định về tiêu chí phân loại DNNN “cái nào 100% vốn Nhà nước, cái nào 75% trở lên, cái nào 51%, cái nào không cần giữ lại” như Nhà nước nắm chi phối cảng, sân bay, điện lực, 4 ngân hàng lớn để điều tiết chính sách tiền tệ, quốc phòng, an ninh, viễn thông, cao su, dầu khí…
Theo đó, Chính phủ đã lập ra Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp mà theo Thủ tướng, đây không phải là cơ quan trung gian, gây khó khăn, ách tắc cho sản xuất kinh doanh.
“Anh quản lý làm sao để doanh nghiệp phát triển, xứng tầm vai trò chủ đạo của nền kinh tế, chứ không phải càng ngày càng teo tóp, đi xuống”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.
Trước một số ý kiến cho rằng, làm trong DNNN ít phải suy nghĩ, lo lắng, Thủ tướng chia sẻ: “Tôi thông cảm, thực ra nhiều anh em rất lo nghĩ. Có nhiều đơn vị phát triển tốt nhưng cũng có đơn vị có cùng tính chất nhưng lại sụt giảm nghiêm trọng. Cho nên người quản lý rất quan trọng”.
Thủ tướng nhấn mạnh, DNNN hoạt động theo kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, theo quy luật giá trị, từ tiền lương, đến giá cả, chứ không hành chính hóa DNNN và sử dụng mệnh lệnh hành chính, trừ những việc Nhà nước cần thiết phải chỉ đạo.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cùng các đại biểu dự Hội nghị. Ảnh: VGP/Quang Hiếu
Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại của DNNN trong bối cảnh hiện nay. Theo đó, hiệu quả đóng góp của DNNN còn thấp, nhất là đầu tư, yếu kém về khoa học công nghê. Tình trạng nợ xấu, thua lỗ vẫn còn ở một số tập đoàn, còn tình trạng thất thoát lớn.
Đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh công tác giám sát, thanh tra nội bộ vẫn còn nhiều tồn tại, để xảy ra thất thoát lớn. Một số doanh nghiệp không chịu công khai minh bạch, quản trị doanh nghiệp còn yếu kém, không chịu học hỏi, bổn cũ chép lại, bình cũ rượu mới, treo đầu dê bán thịt chó, sân trước sân sau…
“Tôi muốn nói là có đồng chỉ không chỉ 1 sân sau mà còn 2-3 sân sau, thậm chí là 12-13, 13-14 sân sau, tôi không tiện nêu tên. Có đồng chỉ có đầy đủ "sân sau" buôn bán nguyên vật liệu. Tôi khẳng định không phải là Thủ tướng không biết đâu”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.
Dẫn chứng về các vụ việc cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam hay Cảng Quy Nhơn (Bình Định) có nhiều vi phạm, Thủ tướng nhấn mạnh: "Cảng Quy Nhơn lớn như vậy, bán một cảng lớn mà như cho không. Phải xứ lý người vi phạm, tại sao không xử lý? Phải xử lý để lập lại kỷ cương nhà nước".
Ngoài ra, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra một thực trạng ở nhiều đơn vị là sau những cuộc thanh tra, các hoạt động bị dừng lại và không ai làm việc gì.
"Hoạt động thanh tra, kiểm tra phải chặt chẽ, đúng quy định nhưng cần đảm bảo doanh nghiệp hoạt động bình thường, tạo điều kiện cho phát triển. Cần phải thanh kiểm tra để chấn chỉnh, chứ không phải là khởi tố hay suy đoán vô căn cứ", Thủ tướng nói.
"Nếu địa phương A, B có chuyện này mà dừng lại thì tụt hậu. Tập đoàn, Tổng công ty nếu không vươn lên sẽ rớt đà trong chiều hướng phát triển. Người đứng đầu vô cùng quan trọng. Anh sắp nghỉ thì làm sơ sơ, anh đang được quy hoạch thì “im lặng là vàng”. Chống tham nhũng là việc phải làm, còn công việc của các doanh nghiệp vẫn phải tiếp tục", Thủ tướng nhấn mạnh.
Chống "đi đêm" trong cổ phần hoá
Từ đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu các yêu cầu cụ thể đặt ra đối với các cấp, các ngành, tập đoàn, tổng công ty, DNNN: Đó là cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, không làm thất thoát vốn, tài sản Nhà nước.
"Cổ phần hóa ngay cả doanh nghiệp có hiệu quả để thu hút vốn xã hội, để nâng cao năng lực quản trị, góp phần chống tham nhũng. Cổ phần hóa phải gắn với niêm yết trên sàn chứng khoán vì quá trình cổ phần hóa dễ gây thất thoát tài sản Nhà nước, dễ tham nhũng. Chống “đi đêm” trong cổ phần hóa", Thủ tướng nhấn mạnh.
Đối với các doanh nghiệp có khả năng không hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa do lý do khách quan, cần kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ các khó khăn, vướng mắc để xem xét, giải quyết.
Xác định rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong việc để chậm trễ trong công tác cổ phần hóa, thoái vốn. Có chế tài đủ mạnh, xử lý nghiêm các vi phạm, không để tái diễn.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các bộ, ngành chức năng khẩn trương tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các tập đoàn, tổng công ty, DNNN để trình cấp có thẩm quyền sửa đổi ngay các quy định liên quan đến xác định giá trị quyền sử dụng đất, giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa, quy trình cổ phần hóa, thoái vốn, các quy định về quản lý tài chính, tiền lương, đăng ký, niêm yết; quyền và trách nhiệm của lãnh đạo doanh nghiệp, cơ quan quản lý, đại diện chủ sở hữu…
“Tinh thần chỉ đạo chung của Chính phủ là tạo mọi thuận lợi về cơ chế, chính sách, pháp luật để thực hiện; trường hợp có vướng mắc thì phải rà soát, đề xuất, sửa đổi ngay; đồng thời, phải thực thi nghiêm pháp luật; không để có lỗ hổng pháp lý và tái diễn những vi phạm trong cổ phần hóa, thoái vốn”, Thủ tướng yêu cầu.