Hai năm trước, Sùng Thị Chấu (sinh năm 1999) mừng tủi nhận kết quả báo đỗ Đại học Luật Hà Nội với 28,5 điểm - là thí sinh duy nhất của toàn huyện Quản Bạ, Hà Giang có điểm thi đại học trên 20. Chia sẻ tin vui với gia đình, Chấu nhận lại nỗi buồn khôn tả vì bố mẹ "chẳng hiểu đỗ đại học là gì", anh trai thì bảo "đừng đi học nữa, ở nhà chăn dê thôi".
Trong gia đình 10 con ở miền núi heo hút, bữa ăn sang trọng là mèn mén (bột ngô), thì việc Chấu "học hết lớp 12 là quá nhiều rồi, lo mà đi làm nương hay cưới chồng thôi". Chấu cố xin gia đình xuống Hà Nội vừa học đại học vừa đi làm, người mẹ cầm tay cô khóc: "Nhà mình chỉ ăn rau, còn đói cái bụng, bố mẹ không thể cho con đi học".
 |
|
Chấu là con thứ 5 trong gia đình có 10 anh chị em ở thôn Cán Hồ, xã Thái An, huyện Quản Bạ, Hà Giang. Bố mẹ cho chị em Chấu đi học phổ thông vì ở trường có cơm ăn. Ảnh: Lệnh Thắng.
|
Tuyệt vọng, Chấu định đốt bỏ giấy báo nhập học và tập bằng khen đã sạm màu bởi khói than và bồ hóng, trong đó có giải 3 quốc gia môn Địa lý. Qua một đoàn từ thiện muốn trợ giúp, em nhận được cuộc điện thoại từ một người phụ nữ ở Hà Nội. Cuộc điện thoại kéo dài hơn chục phút đã trở thành bước ngoặt của cuộc đời cô gái trẻ.
Bà Ngô Thị Nhàn (Thanh Trì, Hà Nội) hay tin về hoàn cảnh của Chấu qua những người bạn đi từ thiện, đã bày tỏ muốn đón cô về ăn ở trong thời gian cô theo học trường Luật.
"Chấu rụt rè, hiền lành, nhưng tôi nhận ra sự quyết tâm trong giọng nói của cháu. Chấu bằng tuổi con gái út của tôi. Việc nuôi thêm một đứa con gái cũng không quá to tát, chỉ thêm bát thêm đũa nên tôi đã quyết định đón cháu về", bà Nhàn nhớ lại. Sau này, Chấu luôn chăm chỉ khiến bà Nhàn không có lý do gì để hối hận với quyết định của mình.
Đầu tháng 9/2017, Chấu xuống thủ đô. Bà Nhàn lo lắng khi sắc mặt của Chấu tái đi vì nhìn thấy dòng xe qua lại như mắc cửi. Cô bấu chặt tay bà mỗi lần sang đường, đứng đơ người không dám vào thang máy. Đoàn từ thiện nơi bà Nhàn hoạt động đã mua xe đạp điện cho Chấu đi học, nhưng thấy cảm xúc của cô, mọi người thống nhất để cô đi xe buýt.
Từ cái bếp gas, tia nước từ vòi hoa sen, đến bữa cơm có thịt hoặc hải sản đều xa lạ với Chấu, đều khiến cô chạnh lòng vì nhớ bố mẹ, nhớ các anh chị em. "Nhà em chỉ mong có đủ mèn mén ăn qua mùa đông chứ chưa bao giờ nghĩ sẽ có thịt, cá để ăn cả", Chấu rớm nước mắt kể.
Hai năm trôi qua, Sùng Thị Chấu giờ đây trở thành cô sinh viên 20 tuổi năng nổ ở Khoa Luật tổng hợp, Đại học Luật Hà Nội. Cô tự tin tham gia thảo luận các môn học, khác hẳn vẻ ngoài rụt rè của một thiếu nữ vùng cao.
"Giáo án của tôi tại lớp Chấu hay bị 'cháy' vì những câu hỏi hóc búa của em ấy", cô Nguyễn Thanh Hương, giảng viên khoa Khoa Lý luận chính trị, Đại học Luật Hà Nội, chia sẻ.
Còn trong mắt bạn bè, Chấu chăm chỉ, ham học hỏi và luôn có những suy nghĩ đặc biệt. Ngoài giờ ở lớp, đi thư viện, cô thường mải đọc sách đến khi ngủ gục. Tháng 11/2018, Chấu được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tặng bằng khen vì là một trong những học sinh, sinh viên tiêu biểu xuất sắc.
 |
|
Chấu cùng mẹ và các em trước ngôi nhà của gia đình ở Quản Bạ. Ảnh: NVCC.
|
Ở nhà bà Nhàn, Chấu được dành phần lớn thời gian cho việc học. Dịp nghỉ lễ, bà ngỏ ý cho tiền Chấu về quê song cô không nhận vì sợ bà tốn kém.
"Chấu nhỏ bé nhưng nhanh nhẹn và khỏe lắm, có những chuyến chúng tôi đi từ thiện các địa phương, Chấu giúp khuân hàng tấn đồ, bằng hai người thường", bà Nhàn kể.
 |
|
Chấu đang được gia đình bà Nhàn ở Thanh Trì (Hà Nội) nuôi ăn ở. Là dân tộc thiểu số khó khăn, cô được miễn tiền học phí. Ảnh: Lệnh Thắng
|
Hai năm rồi, nhiều đêm Chấu giật mình thức giấc giữa giấc mơ. Trong mơ cô thấy mình được sà vào lòng mẹ và cuộc sống gia đình không còn khó khăn nữa. "Đây là động lực duy nhất thôi thúc em cố gắng nhiều hơn", Chấu nói.
Lệnh Anh Thắng