Lừa đảo giữa ban ngày

Ông chủ Tập đoàn Mường Thanh bị khởi tố với tội danh “lừa dối khách hàng”. Thực ra, sự kiện này chỉ “mới” về bề nổi. Các dự án xây dựng thực thi sai giấy phép, lừa dối khách hàng và chưa được xử lý không hiếm . 

Tòa nhà 8B Lê Trực dù đã có lãnh đạo thành phố hô quyết tâm xử lý từ vài năm trước nay vẫn sừng sững nhòm vào các cơ quan Trung ương. Cư dân của nhiều tòa nhà cao tầng khác vẫn đang tìm cách khiếu nại chủ đầu tư lừa đảo khách hàng. Nhiều chủ đầu tư đã sai, nhưng khắc phục thế nào thì Hà Nội đang lúng túng. 

Thứ nhất, liên quan đến các tòa nhà xây sai phép trong các dự án chung cư cao tầng của Mường Thanh, cứ theo phép đơn giản: sai luật thì xử lý theo luật, tức là đập bỏ. Mường Thanh đã làm đủ chuyện: cấy thêm hẳn các tòa nhà vào một diện tích số lượng tòa nhà đã được ấn định làm mật độ xây dựng thay đổi; cấy thêm các tầng trên thiết kế đã duyệt và cấp phép; biến diện tích chung thành căn hộ để bán. Điều này làm tăng mật dộ dân cư, khó khăn trong quản lý hành chính, không có khoảng xanh, sân chơi cho trẻ em.

Nhưng chúng vẫn là chuyện nhỏ. Chuyện lớn hơn là nó làm diện tích giao thông động, giao thông tĩnh của một thành phố luôn tắc nghẹt; số người "đè" lên các hạ tầng điện, cấp nước, thoát nước tăng gấp hai, gấp ba. Nó ảnh hưởng đến cả cộng đồng và không thể khắc phục, trừ việc chính quyền xây lại hạ tầng - điều gần như không thể. Sai thế, nhưng lãnh đạo khó ai dám đưa ra chủ trương khôi phục lại tình trạng ban đầu, tức là đập bỏ và phục hồi quy hoạch.

Thứ hai, hành động thu hồi giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà của các công dân không may mua phải các căn hộ hình thành sai rồi không thu hồi nữa cũng thể hiện sự lúng túng trong áp dụng pháp luật. Nếu dựa trên điều khoản đã ghi trong Hiến pháp "nhà nước bảo hộ tài sản hợp pháp của công dân" mà để nhiều công dân đồng thời bị lừa đảo thì chính quyền có trách nhiệm nghĩ gì?

Từ hai tháng qua, tôi đã trở thành nhà tư vấn bất đắc dĩ cho một số người không may mua phải căn hộ ở tòa nhà chung cư ngõ 102 Trường Chinh, Hà Nội. Con gái tôi đã mua nhầm một căn hộ ở tầng 5 của tòa nhà với giá hơn 3 tỷ đồng mà không hề biết trong thiết kế ban đầu chủ đầu tư mang đi xin cấp phép, toàn bộ tầng 5 là nơi trồng cây xanh để dân cư uống trà, sinh hoạt chung. Họ đã biến tất cả diện tích chung đó thành căn hộ.

Người mua nhà đã chi tiền mà không biết đến thiết kế ban đầu vì chủ đầu tư giấu nhẹm. Chỉ sau khi về nhà mới hơn một năm, các chủ căn hộ mới được Ủy ban nhân dân quận Đống Đa và sở Tài nguyên môi trường trả lời rằng nhà họ sẽ không bao giờ được cấp sổ đỏ. Chưa hết, lối đi để xe cứu hỏa có thể vào được khu nhà cũng chưa được giải tỏa.

Khi những người này bức xúc nhất, họ hỏi ý kiến tôi. Tôi cho rằng chủ đầu tư phải trả lại tiền mua căn hộ, phải mua lại nội thất và thiết bị mà chủ nhà đã gắn với căn hộ đó, phải trả chi phí chuyển nhà từ nơi cũ đến đây và từ đây đi nơi khác cộng với các tổn thất tinh thần.

Thỉnh thoảng công dân nơi đây lại căng biểu ngữ đả đảo chủ đầu tư. Thực ra nó chả ích gì vì đã "đả đảo" vài năm mà diện tích chung vẫn bị chiếm; trả hết tiền nhà mà vẫn không được cấp giấy chứng nhận tài sản; đường cho xe cứu hỏa vẫn không được giải tỏa và chủ đầu tư vẫn béo tốt hồng hào; quan chức quản lý nhà nước có liên quan quản lý xây dựng vẫn yên vị. Tiến thêm một bước, cư dân gửi đơn khiếu nại đúng cấp, rồi tập thể dân cư gửi đơn vượt cấp lên nhiều nơi, trong đó có cả Ban Bí thư. Dường như có động, Công an Hà Nội phát giấy mời vài đương sự tới làm việc và gợi ý hai bên thương thảo. Ngày nào công an gọi một vài chủ hộ "đi thương thảo"  thì ngày đó dân cư sôi động, bàn tán, hy vọng. Nhưng hơn tháng nay, chúng tôi lại hụt hẫng vì công an không gọi nữa.

Xa xôi hơn, trong những dự án nhà cao tầng sai phép của nguyên Đại biểu quốc hội bà Châu Thị Thu Nga, giám đốc doanh nghiệp nhà nước ông Nguyễn Văn Tuẫn, ông Lê Hồng Bàng và rất nhiều vụ lừa đảo người mua nhà khác, các quan chức quản lý nhà nước về xây dựng vẫn yên vị, trách nhiệm tài sản với người bị lừa vẫn bị bỏ trống.

Căn cứ vào hệ thống văn bản pháp quy, giấy phép xây dựng là một tài liệu pháp lý. Ngoài chủ dự án, giấy phép xây dựng kèm bản thiết kế được Sở Xây dựng - là nơi cấp phép - được giữ và giám sát quá trình thực thi công trình. Xin nhấn mạnh rằng, lực lượng thanh tra xây dựng là cơ quan có thẩm quyền kiểm tra giám sát các công trình xây dựng do Sở Xây dựng cấp phép. Thanh tra xây dựng thuộc quyền quản lý nhà nước của Sở nên việc sai phạm trong xây dựng và không ngăn chặn sai phạm hoàn toàn thuộc về Sở Xây dựng.

Rất nhiều người dân nếu xây nhà đều biết, một xe gạch, cát đổ xuống phố khó mà vượt tầm mắt thanh tra xây dựng địa phương, vậy mà có khi cả một tòa nhà hàng chục tầng mọc lên thì không ai nhìn thấy. Và không khỏi hài hước nữa là, có những nơi trong thành phố, các căn hộ xây sai phép vẫn được cơ quan có thẩm quyền Hà Nội cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà.

Nếu chỉ một hoặc hai dự án nhà cao tầng xây sai phép thì chúng ta có thể tin rằng Sở Xây dựng và thanh tra xây dựng sơ sót trong khâu kiểm tra, "cả tin" chủ đầu tư mà không kịp thời phát hiện sai phạm. Nhưng đã có rất nhiều dự án sai phạm xảy ra trong thời gian rất dài, làm sao công chúng không tránh được câu hỏi màn lừa đảo người dân này có kẻ là chủ mưu và có kẻ là đồng phạm ở vai trò giúp sức?

Trần Quang Vũ
PS st theo VnExpress