Tổng thống Mỹ Donald Trump chi ra 10 triệu USD mua một quảng cáo Super Bowl (trận chung kết giải bóng bầu dục được coi như ngày lễ quốc gia của Mỹ) khi ông chưa đối mặt với đối thủ đáng gờm. Ông sử dụng các tổ chức chính trị của mình để trang trải các khoản phí pháp lý liên quan đến việc ông bị xem xét bãi nhiệm. Các phụ tá của Trump phô trương sự giàu có "mới nổi", như một loạt xe sang của Brad Parscale, cựu quản lý chiến dịch tranh cử của ông.
Các hồ sơ còn cho thấy một mạng lưới các công ty trách nhiệm hữu hạn liên quan đến Trump không tiết lộ các khoản chi tiêu 310 triệu USD.
Trump trở về Nhà Trắng sau khi đi mít tinh ngày 19/10. Ảnh: AFP.
Khi chỉ còn hai tuần đến ngày bầu cử, một số phụ tá chiến dịch của Trump thừa nhận rằng họ đang phải đối mặt với những quyết định chi tiêu khó khăn, vào thời điểm ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đang "phủ sóng" dày đặc với một loạt quảng cáo. Điều đó đặt Trump vào tình thế cần phải tổ chức nhiều cuộc mít tinh hơn để thay thế.
"Họ phung phí tiền vào những hoạt động không cần thiết, phù phiếm, nhân viên chiến dịch thì phô trương sự giàu có, họ cũng mua các quảng cáo hào nhoáng quá sớm", Mike Murphy, cố vấn của đảng Cộng hòa có quan điểm chống Trump, nói. "Để 10 con khỉ cầm súng phun lửa vào đống tiền đó thì chúng cũng không đốt tiền một cách ngu ngốc như vậy".
Đối với Trump, hoàn cảnh này không có gì mới lạ. Năm 2016, chiến dịch tranh cử của Hillary Clinton gây quỹ nhiều hơn Trump rất nhiều nhưng cuối cùng ông vẫn giành chiến thắng. Tuy nhiên, lần này, Trump ban đầu đã có lợi thế tài chính rất lớn nhưng lại "hụt hơi" ở giai đoạn nước rút.
Người quản lý chiến dịch tranh cử của Trump, Bill Stepien, khẳng định tiền không phải là vấn đề. Ông nói với các phóng viên hôm 19/10: "Độ 'phủ sóng' của chúng tôi gấp gần ba lần so với năm 2016".
Stepien nói rằng Biden đã "dành hết tiền để mua quảng cáo trên TV", vì ông tránh hình thức đến gõ cửa từng nhà vận động do Covid-19, trong khi Trump có khoảng 2.000 nhân viên làm vậy trên khắp đất nước.
"Tôi có khả năng đến những bang đó tổ chức mít tinh", Trump nói với các nhân viên chiến dịch hôm 19/10 về các bang chiến trường. "Biden không có khả năng đó. Khi tôi tổ chức mít tinh, 25.000 người đến xem. Còn khi ông ấy tổ chức mít tinh, chỉ 4 người đến".
Tuy nhiên, số liệu chi tiêu quảng cáo cho thấy một bức tranh ảm đạm đối với Trump. Mặc dù chiến dịch của Trump nhận được hỗ trợ từ một số nhóm ủng hộ, Biden và các đồng minh Dân chủ đang trên đà dốc 142 triệu USD vào quảng cáo trong những ngày cuối cùng của chiến dịch, nhiều gấp đôi phe Cộng hòa, theo dữ liệu từ công ty theo dõi quảng cáo CMAG/Kantar.
Ngày 19/10, công ty Medium Purchase cho biết Trump đang hủy mua quảng cáo ở Wisconsin và Minnesota, nơi ông hy vọng lật ngược tình thế, và Ohio, nơi đã bầu cho Trump vào năm 2016 nhưng cuộc đua tại bang này hiện giờ có vẻ sít sao. Đó là tình thế trái ngược so với tháng 5, khi chiến dịch của Biden trong tình trạng thiếu tiền.
Trump đang rơi vào tình thế gần như không thể tưởng tượng nổi đối với một tổng thống đương nhiệm, Travis Ridout, đồng giám đốc Dự án Truyền thông Wesleyan, chuyên theo dõi chi tiêu quảng cáo, cho biết.
"Quảng cáo rõ ràng không phải là tất cả. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng quảng cáo sẽ có tác động đến một vài điểm phần trăm trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Và đó không phải là dấu hiệu tốt cho chiến dịch tranh cử của Trump", Ridout nói.
Chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng như Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) đã chi một số khoản được cho là thừa thãi. Kể từ năm 2017, hơn 39 triệu USD đã được trả cho các công ty do Parscale kiểm soát, người đã bị cách chức quản lý chiến dịch vào mùa hè. 273,2 triệu USD được trả cho công ty tư vấn truyền thông trách nhiệm hữu hạn American Made ở Delaware, chủ doanh nghiệp không được công khai.
Các chiến dịch thường phải công khai các nhà cung cấp dịch vụ chính cho họ. Nhưng bằng cách chuyển tiền đến các công ty của Parscale, cũng như American Made, Trump đã đáp ứng được yêu cầu công khai cơ bản mà không cần nêu cụ thể người nhận tiền cuối cùng.
Ngoài ra, có những khoản chi tiêu gây nhiều nghi vấn khác của Trump và RNC được tiết lộ trong các bản kê khai tài chính của chiến dịch: Gần 100.000 USD để mua những cuốn sách "Triggered" của Donald Trump Jr., giúp đưa nó lên đầu danh sách sách bán chạy nhất của New York Times. Hơn 7,4 triệu USD chi vào các bất động sản mang thương hiệu Trump kể từ năm 2017, ít nhất 35,2 triệu USD cho hàng lưu niệm mang thương hiệu Trump.
Họ đổ 38,7 triệu USD vào phí pháp lý và "tuân thủ" (chi phí để tuân thủ các quy định của chính quyền). Ngoài việc sử dụng quỹ của RNC và chiến dịch của mình để trả chi phí pháp lý trong quá trình bị xem xét bãi nhiệm, Trump cũng sử dụng các hoạt động chính trị để trang trải chi phí pháp lý cho một số phụ tá.
Hội nghị Toàn quốc đảng Cộng hòa tiêu tốn ít nhất 14,1 triệu USD. Sự kiện lẽ ra được tổ chức ở Charlotte, Bắc Carolina, nhưng Trump đã chuyển nó đến Jacksonville, Florida, sau khi tranh cãi với thống đốc đảng Dân chủ của Bắc Carolina về các biện pháp đề phòng Covid-19. Sự kiện ở Florida cuối cùng cũng bị hủy và hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến.
Chiến dịch còn chi 912.000 USD để chạy quảng cáo trên trang Facebook cá nhân của Parscale và người phát ngôn của Trump, Katrina Pierson. Một quảng cáo trị giá 250.000 USD được phát trong giải đấu của Liên đoàn Bóng chày năm 2019 và 1,6 triệu USD cho quảng cáo trên truyền hình ở thủ đô Washington, vốn là khu vực có truyền thống nghiêng về đảng Dân chủ và Trump có rất ít cơ hội chiến thắng ở đây.
Thay vì quyên thêm tiền cho Trump, một số người ủng hộ đang tìm đến các lựa chọn khác. "Mạnh thường quân" của đảng Cộng hòa Sheldon Adelson và vợ ông, Miriam, gần đây đóng góp 75 triệu USD cho Preserve America, siêu ủy ban hành động chính trị (siêu PAC) mới ủng hộ Trump. Siêu PAC có thể gây quỹ không giới hạn từ các thành viên và nhà tài trợ để chạy quảng cáo hoặc tổ chức các sự kiện hỗ trợ cho một ứng viên. Tuy nhiên, họ bị cấm làm việc hoặc liên lạc với chiến dịch vận động của ứng viên đó.
Một trong những lý do khiến siêu PAC này được thành lập vào tháng 8 là một số nhà tài trợ của đảng Cộng hòa không tin tưởng rằng các tổ chức ủng hộ Trump khác đang chi tiền một cách khôn ngoan, theo một chiến lược gia Cộng hòa giấu tên am hiểu vấn đề này.
Dan Eberhart, người đã trao hơn 190.000 USD cho nỗ lực tranh cử của Trump, cho biết nhiều nhà tài trợ của đảng Cộng hòa đang tập trung vào việc giúp đảng này giữ thế đa số tại Thượng viện thay vì tập trung vào cơ hội chiến thắng của Trump.
"Giữ thế đa số tại thượng viện là mục tiêu quan trọng nhất hiện nay. Đó là bức tường thành chống lại quá nhiều chính sách tồi tệ mà đảng Dân chủ muốn thực hiện nếu ứng viên của họ chiến thắng", Eberhart nói.
Phương Vũ (Theo AP)