Chủ tịch Kaysone Phomvihane - người đặt nền móng cho quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào

Những mốc son chói lọi trong lịch sử cách mạng Lào đều gắn liền với sự lãnh đạo của Chủ tịch Kaysone Phomvihane, lãnh tụ kính yêu của nhân dân Lào, người sáng lập Đảng Nhân dân cách mạng Lào, người bạn thủy chung của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân Việt Nam. 
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Kaysone Phomvihane luôn dành một tình cảm đặc biệt, sự trân trọng và niềm tin tuyệt đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người đồng chí Việt Nam, đó chính là một trong những nền tảng vững chắc để hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam và Lào luôn sát cánh hỗ trợ lẫn nhau trong chiều dài lịch sử và mãi mãi về sau.

Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thân mật đồng chí Kaysone Phomvihane, Trưởng đoàn đại biểu Đảng và Mặt trận Lào yêu nước thăm hữu nghị Việt Nam (1966). Ảnh: Tư liệu TTXVN.

Chủ tịch Kaysone Phomvihane không chỉ là nhà lãnh đạo yêu nước xuất sắc, chiến sĩ cách mạng kiên cường của Đảng và nhân dân Lào mà còn là người bạn thân thiết, thủy chung của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Suốt cuộc đời sinh sống, học tập và hoạt động cách mạng của ông đều gắn liền với Việt Nam. Năm 1935 thiếu niên Kaysone Phomvihane rời quê hương Savannaket, Lào với tên gọi Nguyễn Trí Mưu đến Hà Nội để dự thi vào trường Bưởi (nay là Trường THPT Chu Văn An, Hà Nội). Trong những ngày sinh sống và học tập tại Hà Nội, Ông đã sớm giác ngộ cách mạng đi theo đường lối của Đảng Cộng sản Đông Dương. Sau đó, ông học Đại học Luật khoa tại Hà Nội và tham gia phong trào học sinh-sinh viên chống thực dân Pháp và Nhật tại Việt Nam.

Năm 1946, ông làm việc tại Ban liên lạc Lào–Việt Nam ở Hà Nội và phụ trách những người yêu nước Lào ở Việt Nam chống Pháp. Năm 1948 ông trở về nước lãnh đạo phong trào chống Pháp ở vùng Bắc Lào. Ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1949 và cũng vào năm đó ông chủ trì thành lập Đại đội Latsavong, sau này vinh dự làm hạt nhân cho việc thành lập Quân đội Lào Itsala (nay là Quân đội Nhân dân Lào).

Tháng 8-1950, Chính phủ kháng chiến Lào Itsala do Hoàng thân Souphanouvong làm Chủ tịch được thành lập, ông Kaysone Phomvihane được cử làm Phó chủ tịch, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Tháng 2-1951 ông dẫn đầu Đoàn đại biểu Lào tham dự Đại hội II Đảng Cộng sản Đông Dương, tại Đại hội này đã quyết định thành lập những tổ chức cách mạng phù hợp với hoàn cảnh của Lào và Campuchia. Đồng chí Kaysone Phomvihane được giao nhiệm vụ chuẩn bị mọi điều kiện thành lập Đảng Nhân dân Lào.

Ngày 22-3-1955, tại tỉnh Huaphan (Lào), ông đã chủ trì Đại hội thành lập Đảng Nhân dân Lào. Ông được bầu làm Bí thư Thứ nhất của Ban lãnh đạo Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng thời là Tư lệnh tối cao để lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp và sau đó là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Lào. 

Hiện nay, tại Việt Nam còn rất nhiều nơi in dấu chân gắn liền với quá trình hoạt động cách mạng của Chủ tịch Kaysone Phomvihane. Đó là Khu di tích bản Lao Khô (xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La), đây là nơi thành lập Ban xung phong Lào-Bắc (năm 1948) do Chủ tịch Kaysone Phomvihane làm Trưởng ban thời ấy; Khu di tích cách mạng Lào nằm tại thôn Làng Ngòi-Đá Bàn, xã Mỹ Bằng, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang là nơi tổ chức Đại hội Mặt trận Neolao Itsala, thành lập Chính phủ kháng chiến Lào bầu đồng chí Kaysone Phomvihane làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lào... Những địa điểm này không chỉ là nơi in dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của cách mạng Lào, khởi nguồn cho những quyết sách lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng của dân tộc Lào mà còn là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Souphanouvong đặt nền móng cho tình đoàn kết, liên minh chiến đấu Việt Nam-Lào.

Không chỉ là một một tri thức yêu nước tiêu biểu, trở thành một chiến sĩ cộng sản kiên cường, Chủ tịch Kaysone Phomvihane còn là con người tiêu biểu của tình đoàn kết dân tộc, nhà lãnh đạo, người chỉ huy tài ba của các lực lượng vũ trang cách mạng Lào sát cánh với Quân tình nguyện Việt Nam chiến đấu chống kẻ thù chung, cống hiến trọn đời vì nền độc lập, tự do của đất nước Lào.

Sau khi dành được độc lập, tự do cho đất nước vào ngày 2-12-1975, Chủ tịch Kaysone Phomvihane đã có nhiều công lao to lớn trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước Lào. Trong sự nghiệp đổi mới của đất nước Lào, ông chính người khởi xướng chủ trương quan điểm đổi mới toàn diện, có nguyên tắc, từng bước vững chắc, không nóng vội, dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự hợp tác quốc tế, nhằm tạo sự thay đổi tích cực trong sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển phù hợp với tình hình cụ thể.

Chủ tịch Kaysone Phomvihane là một trong những nhà hoạt động quốc tế tích cực, luôn nêu cao tinh thần quốc tế trong sáng, đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh vì độc lập tự do của nhân dân thế giới, vì một nền hòa bình, hợp tác, hữu nghị giữa các dân tộc. Ông luôn luôn chăm lo và vun đắp mối quan hệ hữu nghị truyền thống, thủy chung sắc son, tình đoàn kết đặc biệt Lào-Việt Nam.

Sau khi hai nước Lào và Việt Nam hoàn toàn được giải phóng năm 1975, quan hệ hai nước bước sang một giai đoạn mới. Trong bài phát biểu chào mừng Đại hội lần thứ IV Đảng Cộng sản Việt Nam (tháng12-1976), Chủ tịch Kaysone Phomvihane khẳng định: “Trong lịch sử cách mạng thế giới, có nhiều tấm gương sáng về tình cảm quốc tế vô sản, nhưng chưa có khi nào và chưa có ở nơi đâu tồn tại mối quan hệ đoàn kết chiến đấu đặc biệt lâu dài và toàn diện như mối quan hệ Lào - Việt Nam. Mối quan hệ đó đã trở thành mối quan hệ đặc biệt, thủy chung, trong sáng, mẫu mực, hiếm có và ngày càng được củng cố, phát triển vững chắc. Chúng tôi nguyện hết sức vun đắp cho tình hữu nghị Lào - Việt Nam ngày một xanh tươi, đời đời bền vững”.   

Năm 2020, Đảng, Nhà nước Lào kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Chủ tịch Kaysone Phomvihane, trong không khí hai Đảng, hai nước chúng ta đang thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội toàn quốc của mỗi Đảng. Để tiếp nối những truyền thống hào hùng, vẻ vang mà các bậc tiền bối đã dày công xây dựng và vun đắp, chúng ta nguyện một lòng đoàn kết, tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, góp phần xây dựng, vun đắp, củng cố mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào ngày càng đơm hoa kết trái.

Đại tá Khamsao Keoviset, Tổng biên tập Báo QĐND Lào

( C. H sưu tầm)