Xin đừng để Nghị định về kiểm soát tài sản bị quên lãng trong góc tủ. TG: Hoàng Văn Kính
Xin đừng để Nghị định về kiểm soát tài sản
bị quên lãng trong góc tủ.
Hoàng Văn Kính
Ngày 30/10/2020 Thủ tướng Chính phủ đã kí ban hành Nghị định mới về kiểm soát tài sản, thu nhập cá nhân của các quan chức. Nghị định mang số 130/2020 thay thế cho Nghị định 78/2013 ban hành cách đây 6 năm về trước. Chỉ nghe cái tên gọi của Nghị định mới “ Kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị” đã thấy tính chất quyết liệt hơn, sâu rộng hơn so với cái tên của Nghị định cũ là “ Minh bạch tài sản, thu nhập”. Có tất cả 105 vị trí từ phó phòng trở lên bắt buộc phải kê khai tài sản hàng năm. Nghị định có hiệu lực từ ngày 20/12/2020.
Điểm mới của Nghị định 130 là mở rộng diện đối tượng phải kê khai, vừa có trọng tâm. Nếu trước kia chỉ là trưởng phòng cấp huyện trở lên thì bây giờ Nghị định quy định cụ thể 4 đối tượng phải kê khai gồm: 1) Tất cả cán bộ công chức. 2) Từ phó phòng trong các đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp Nhà nước. 3) Sỹ quan Công an, Quân đội, Quân nhân Quốc phòng. 4) Những người ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND.
Mặc dù số lượng người phải kê khai là rất lớn, nhưng khác căn bản so với Nghi định trước ở chỗ nếu trước kia năm nào cũng phải kê khai 1 lần thì Nghị định mới quy định từ bây giờ chỉ kê khai lần đầu và chỉ một lần như một hoạt động bình thường trong hồ sơ cán bộ và chỉ phải kê khai bổ xung khi tài sản tăng thêm 300 triệu đồng. Theo Nghị định này thì gần 4 triệu người phải kê khai lần đầu.
Bên cạnh đó các đối tượng có nguy cơ tham nhũng nhiều hơn thì bắt buộc phải kê khai hàng năm như: Giám đốc sở trở lên; những người làm việc trong công tác tổ chức cán bộ; những người làm việc trong công tác quản lí và sử dụng tài sản công, tài chính công; những người trực tiếp giải quyết việc của dân, cơ quan, tổ chức như làm sổ đỏ, thủ tục đăng kí kinh doanh…Ngoài ra còn cả những người đại diện phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp và 13 ngạch công chức được coi là nắm giữ nhiều quyền lực và có cơ hội để tham nhũng như: Thanh tra viên, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên Hải quan, kiểm tra viên của Đảng, Kiểm soát thị trường, Thẩm phán…
Phải thừa nhận so với Nghị định trước, Nghị định mới cụ thể hơn với từng đối tượng. Ví dụ về kê khai không trung thực: Với những ứng cử Đại biểu Quốc hội, HĐND thì bị xóa tên khỏi danh sách. Với cán bộ, công chức thì có thể hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Nếu đang được quy hoạch thì bị loại, đang ứng cử thì bị gạch tên khỏi danh sách.
Kì vọng Nghị định mới sẽ là lời nhắc nhở, cảnh tỉnh với những ai đang toan tính lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bòn mót của công, góp thêm một công cụ nữa trong công cuộc phòng chống tham nhũng.
Nhìn lại những năm qua mặc dù đã có Nghị định, có các nghị quyết, được hô hào, kêu gọi nhưng tất cả mới chỉ trên giấy tờ, chưa phát huy được tác dụng trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, chỉ bởi nó còn mang nặng tính hình thức. Mẫu số chung của các năm là: 100% người kê khai đúng thời hạn, đúng nội dung, đúng yêu cầu, đúng mẫu, nộp vào sổ và báo cáo đầy đủ. Không có hoặc có rất ít trường hợp bất thường, không trung thực phải xác minh lại ( Tạp chí Tổ chức nhà nước 12/1/2021). Thử nêu con số so sánh nếu mỗi năm có 1 triệu người phải kê khai tài sản nhưng chỉ có gần 4.900 trường hợp phải xác minh, trong đó 17 người bị xử lí kỉ luật do kê khai không trung thực, 70 người bị kỉ luật do vi phạm quy định về tổ chức thực hiện việc kê khai tài sản, thu nhập.
Liệu kết quả ấy đã đúng với thực tế chưa? Tờ kê khai tài sản thì gần như chẳng có gì nhưng khi tham nhũng bị phát hiện tiền đâu, ngoại tệ đâu mà lắm thế. Ai cũng chỉ thu nhập bằng lương thôi, nhưng tài khoản của người ăn theo là vợ, là chồng, là con sao nhiều thế, tiền cả đống, đất cát mênh mông, biệt thự, villa trải đều từ Bắc váo Nam.
Ông Nguyễn Hạnh Phúc Tổng Thư kí, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội khi bàn về kê khai tài sản đã nói: “ Cán bộ ta không phải là nghèo nhưng kê khai lại rất nghèo”.
Tuy nhiên để Nghị định mới đi được vào cuộc sống, không sớm rơi vào quên lãng, bị phủ bụi như cái Nghị định 78/2013 cách đây 6 năm, dư luận cho rằng những giải pháp để thực thi như quy định trong Nghị định chưa thật quyết liệt. Theo đó cần phải làm rõ:
-Khai man, dấu diếm, khai không đúng sự thật là những biểu hiện thiếu trung thực cần phải loại bỏ khỏi biên chế dù họ là ai, giữ chức vụ gì, với bất kì lí do gì. Hành vi ấy là dối trá, những người như thế không còn đủ phẩm chất, đạo đức và uy tin để làm việc trong bộ máy công quyền. Cần phải có chế tài thật mạnh mẽ với loại “ tội phạm” này.
-Cần mở rộng quyền kiểm soát toàn dân. Không ai hiểu rõ họ, hiểu rõ gia cảnh của họ bằng người dân, nhất là những người dân sống cùng địa phương. Vậy nên bản kê khai tài sản ấy cần phải được công khai cho bàn dân thiên hạ thấy, để người dân giám sát trực tiếp kết hợp với giám sát của các tổ chức có thẩm quyền, chắc chắn sẽ hiệu quả hơn. Kê khai xong rồi xếp xó, bỏ tủ thì cũng chỉ như vở hài kịch diễn xem cho vui.
-Cần phải có cơ chế kiểm soát tài sản của cả những người có liên quân: Bố mẹ, vợ hoặc chồng, con cái nếu họ có những biểu hiện giầu đột xuất, giầu bất chính. 20-30 tuổi mà có khối tài sản kếch xù thì phải đặt câu hỏi chứ. Không làm gì mà tự nhiên giầu, thu nhập chỉ đủ ăn mà tự nhiên có khối tài sản lớn. Để xác minh nguồn thu nhập có chính đang hay không chẳng có gì khó cả, vần đề ở chỗ có muốn làm hay không. Với những kẻ tham nhũng thì việc tẩu tán tài sản với họ vốn là một nghệ thuật.
-Cần phải có chế tài nghiêm khắc với cơ quan, tổ chức và cá nhân không làm tròn nhiệm vụ, không tuân thủ Nghị định, xuê xoa dễ dãi, dấu diếm, bao che, dung túng, chia chác dưới bất kì hình thức nào.
Nghị định mới liệu có mở ra một chương mới, đưa vấn đề kê khai tài sản vào cuộc sống để nó không còn là căn bệnh hình thức điều đó còn phụ thuộc vào ý chí chính trị của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò lãnh đạo của các tổ chức Đảng, của hệ thống kiểm tra, giám sát, kiểm sát. Chỉ khi nào việc kê khai tài sản trung thực mới hy vọng chống tham nhũng hiệu quả và là một giải pháp tốt để ngăn ngừa, loại bỏ ra khỏi bộ máy, hệ thống chính trị những Đảng viên, Cán bộ, Công chức không đủ tiêu chuẩn, tiêu cực, tham nhũng.
(1).png)
Hoàng Văn Kính
Hội viên Hội VHNT Trường Sơn VN