---------------------
NGƯỜI CỰU CHIẾN BINH NẶNG TÌNH ĐỒNG ĐỘI
Bs Lê Lợi
Kỷ niệm ngày thống nhất đất nước, nhóm cựu chiến binh (CCB) sư đoàn 968 trở lại Tây Nguyên, nơi sư đoàn chúng tôi 50 năm trước đây, ngày 01 tháng 3 năm 1975 nổ súng mở đầu chiến dịch giải phóng Tây Nguyên. Đúng ngày 01/3/2025, chúng tôi xuất phát từ thành phố Hồ Chí Minh bằng chiếc xe ô tô bảy ghế ngồi. Rời khỏi đô thị đông đúc, nhà cửa cao tầng san sát và dòng xe như nêm trên đường, những cánh rừng cao su, điều, cà phê… trải rộng ngút ngàn tầm mắt. Gần trưa, khi đi tới huyện Bù Đăng của tỉnh Bình Phước, tôi gọi điện thoại cho anh Vũ Đình Luật, CCB của sư đoàn 968, người mà chúng tôi chỉ biết tới nhau qua các bài viết trên Facebook, qua các cuộc chuyện trò, tư vấn mà anh hỏi tôi vào dịp năm ngoái khi mà chú em trai của anh Luật bị đột quỵ phải đi cấp cứu ở TP Hồ Chí Minh.
Người nhận cuộc điện thoại của tôi là phu nhân của anh Luật, chị nói anh đang ở ngoài vườn. Khi nghe tôi nói, chị cứ tìm anh Luật, nói là có chú Lợi BS ngoài Bắc đang trên đường đi Tây Nguyên qua vào thăm anh chị, chị mừng lắm, nói là thấy anh Luật nhắc đến chú bác sĩ suốt, rằng để chị chạy ù đi gọi anh. Thế là từ lúc ấy, điện thoại của tôi liên tục có cuộc gọi của anh Luật, hỏi thăm xe chạy tới đâu…Để anh khỏi sốt ruột, tôi nói xe đang đến, rồi sắp đến báo hại là dù nhà ngay ven đường ở thôn Sơn Hiệp, xã Thọ Sơn, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước nhưng khi xe tới đã thấy cả hai anh chị quần áo chỉnh tề đứng chờ ở lề đường trong cái nắng chang chang đầu tháng Ba.
Ngôi nhà nhỏ, tuyềnh toàng được anh chị Luật cơi nới vài lần nên dù là trên mảnh đất rộng nhưng không gọn, nhưng anh chị vẫn để dành một gian nhỏ để đặt bàn thờ các liệt sĩ. Đây cũng là nơi anh làm việc mỗi khi tìm kiếm thông tin hài cốt liệt sĩ. Trò chuyện thì biết anh Vũ Đình Luật sinh năm 1953, quê ở xã Minh Hoàng, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên. Sau khi tốt nghiệp cấp 3, anh Luật thi đỗ và vào học ở Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Năm 1972, khi quân Mỹ ném bom dữ dội miền Bắc, anh xung phong vào bộ đội. Khi ấy anh còn gầy, nhỏ con thiếu cân phải mấy lần khám tuyển mới được nhập ngũ. Sau khi huấn luyện. anh được biên chế vào tiểu đoàn pháo cao xạ của sư đoàn bộ binh 968 quân tình nguyện Nam Lào, trong quá trình tác chiến thì bị thương bởi bom từ máy bay của địch. Sau chiến tranh, anh được phục viên với thương tật hạng 4/4.
Gặp chúng tôi, anh mừng lắm. Mặc dù căn nhà nhỏ, đơn sơ của anh, chị thường xuyên đón khách dừng chân, nghỉ lại của các gia đình, thân nhân đi tìm hài cốt, phần mộ liệt sĩ nhưng với chúng tôi là CCB cùng sư đoàn có phần đặc biệt. Tôi biết đến anh Luật gần chục năm trước khi anh Bùi Thượng Toản nhờ biên soạn hồi ức của Hoàng Thông, con gái liệt sĩ Hoàng Xuân Mình hiện sinh sống ở Ba Lan. Trong hồi ức mà tôi đặt tên là “Nỗi buồn hậu chiến” (được in một phần trong cuốn “Nam Lào, một thời để nhớ” của Ban liên lạc CCB sư đoàn 968 do NXB Hà Nội ấn hành năm 2018) thì anh Luật từ Bình Phước ra Bình Định để cùng gia đình Hoàng Thông từ Ba Lan về nước đi tìm nơi an nghỉ của Liệt sĩ Hoàng Xuân Minh khi cả khẩu đội pháo của ta bị trúng đạn pháo của sư đoàn 22 quân đội Việt Nam cộng hòa. Các anh hy sinh trong chiến dịch Tây Nguyên, trước ngày đại thắng mùa xuân 1975 của dân tộc ta. Trong chuyến đi này, anh Luật và đoàn đã tìm được 5 hài cốt liệt sĩ của Sư đoàn 968, hy sinh ở xã Tây Giang, huyện Tây Sơn (tỉnh Bình Định) trong những ngày cuối cùng của chiến tranh khốc liệt.
Anh Luật kể, gia đình có 4 liệt sĩ (ông nội, bác và hai anh trai) hy sinh trong chiến tranh, vì vậy anh rất đồng cảm với những gia đình có người thân hy sinh qua các cuộc chiến dài lâu của dân tộc.
Tập tễnh, đi lại khó khăn bởi bị gãy chân do tai nạn giao thông, nên anh không được khỏe. Mọi công việc gia đình gần như đè lên đôi vai gầy guộc của người vợ đảm nhiệm. Anh khoe, năm nay trúng mùa điều. Niềm vui hiện rõ trên khuôn mặt của hai vợ chồng anh và mấy đứa cháu nhỏ.
Cũng là cơ duyên, người CCB, thương binh Vũ Đình Luật tự nguyện đi tìm đồng đội ở mọi nơi mỗi khi nhận được thông tin có hài cốt liệt sĩ. Năm 2013, anh tìm kiếm được hài cốt của một liệt sĩ ở huyện Bù Đăng (Bình Phước) khi ấy chỉ mới có một mình anh sau này có thêm 5 người. Thấy anh dám nghĩ dám làm, nhiệt tình, có tấm lòng và đồng cảm với những gia đình bị mất mát, có người thân ngã xuống vì độc lập của dân tộc, càng ngày càng có nhiều người tham gia tìm kiếm hài cốt liệt sĩ với anh, đến giờ đã có hơn ba chục người do anh Luật làm trưởng đoàn.
Lần về Tây Sơn (Bình Định) các anh nhận được thông tin từ nhân dân rằng tại vùng đó cạnh đường 19 có một nơi chôn cất bộ đội. Anh Luật cùng đoàn làm việc với Ban Chỉ huy Quân sự huyện Tây Sơn, cùng với cơ quan chức năng sau 10 ngày khai quật đã tìm thấy 74 hài cốt liệt sĩ của lực lượng vũ trang Quân khu 5.
Nhiều lần CCB Vũ Đình Luật đi tìm đồng đội cả mấy tuần, sau khi đã kiểm chứng thông tin hài cốt liệt sĩ. Để có kinh phí hoạt động, Anh Luật tự nguyện đóng góp thu nhập của cá nhân như lương hưu, trợ cấp thương binh để làm việc nghĩa. Cách đây vài năm, biết tin anh cùng đoàn về Vụ Bản (Nam Định), tôi điện thoại hẹn hò gặp mặt, cùng ăn với nhau bữa cơm mà không được vì các anh có kế hoạch đột xuất khi về đó lại nhận được thêm các thông tin về hài cốt liệt sĩ.
Trong gian nhà nhỏ, nhiều bằng khen, giấy khen của các cơ quan nhà nước, đoàn thể tặng CCB Vũ Đình Luật để ghi nhận công sức không mệt mỏi của anh với nghĩa tình đồng đội thiêng liêng.
Ngồi với nhau chừng nửa giờ, chúng tôi xin phép tiếp tục cuộc hành trình. Cố giữ mà không được, khi chia tay anh chị Luật rơm rớm nước mắt.
(1).jpg)
Một trong những ghi nhận công sức của anh Vũ Đình Luật với nghĩa tình đồng đội.
.jpg)
Trong một lần đi tìm mộ Liệt sĩ, anh Luật (đứng hàng đầu, cạnh người đội mũ cối).
.jpg)
Tại nhà anh Luật ở Bù Đăng, Bình Phước.
Từ phải qua anh Vũ Đình Luật (người đứng), tác giả thứ 3, từ phải sang.
Tháng 3.2025
Lê Lợi
Phó CT Hội VHNT Trường Sơn