GẶP LẠI ANH NGUYỄN TIẾN MAI MỘT THỜI
HỒ BÁ THÂM
A ky ngày 20/7/2016.Tác giả bên trái (đeo đồng hồ), Nguyễn Tiên Mai bên phải.
Nguyễn Tiến Mai quê Thạch Hà - Hà Tĩnh, là đây ư? Nghe nói đã tuổi 80 xuân (trước đây tôi nghĩ anh chỉ hơn tôi dăm tuổi là cùng, ai dè…) mà trẻ trung, nhanh nhẹn như ngày nào ở A Ky- Cà Roòng khói lửa, mến yêu của chúng ta.
Xa nhau gần 50 năm giờ mới gặp lại. Sau khi cuối tháng 12/1968 tôi ra Hà Nội học thì anh Mai vẫn ở lại Cà Roòng và cả 3 nhiệm kỳ TNXP ở đường 20 QT. Sau này có hỏi thăm nhưng cũng biết qua loa. Tôi thì xuôi ngược Hà Nội- Kiến Giang- Cần Thơ và giờ là TPHCM. Gần đây tìm được số điện thoại mới liên hệ nhau được. Biết anh vẫn khỏe và đã 80 xuân, thật mừng làm sao!. Tôi muốn gặp anh để trao đổi một số việc về thời Cà Roòng ấy. Thế là toại nguyện phần nào, nay gặp lại anh ở TP. Hà Tĩnh và lại cùng trở về chiến trường xưa - Đường 20 QT, cùng chụp ảnh chung và nghe anh tâm sự.
Anh là một cán bộ trung đội 1, đội 23 TNXP Hà Tĩnh, mà lúc ấy tôi là cán bộ đại đội nên có phần biết rõ về anh và cũng có điều chưa biết hết vì anh ở đường 20 lâu hơn tôi. Khi tôi là chính trị viên C1 thì anh là B trưởng (12/1965 đã làm B trưởng), rồi C phó và sau là Quyền C trưởng C1, nhưng ở cương vị nào anh cũng luôn xông xáo, kiên cường, năng động, quyết đoán và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Anh là chiến sĩ thi đua toàn quốc nhiều năm, năm 1967 đã cùng cô Nguyễn Thị Nguyệt (chính trị viên) đi dự Đại hội Anh hùng CSTĐ tại Hà Nội, năm 1968, anh Mai lại đi dự đại hội “Thanh niên ba sẵn sáng” (do Bộ GTVT tổ chức) ở Hà Nội.
Anh được kết nạp Đảng ngày 9/6/1966 và từng là chi ủy viên, đảng ủy viên của đảng bộ Đảng LĐVN nay là Đảng CSVN.
Tôi biết anh, nên tôi nói, nếu là tôn vinh Anh hùng LLVT thì anh Nguyễn Tiến Mai cũng rất xứng đáng. Nghe xong Anh tâm sư: thật ra từ năm 1968 cấp trên đã nhiều lần về điều tra tìm hiểu lý lịch và thành tích để phong Anh hùng LLVT, nhưng không được. Vì sao? Vì mình là con địa chủ ? Tôi nói: thời xưa ấy “cái lý lịch” ghê lắm, chứ bây giờ thì thoáng hơn! Tôi vẫn nghĩ anh là xứng đáng!
Đơn vị C1 và trung đội 2- trung đội anh Mai đóng chốt ở khu vực Cà Roòng, theo anh là nhiều năm nhất (giữa năm 1966 đến cuối 1973) và đã hoàn thành đặc biệt xuất sắc nhiệm vụ trong hoàn cảnh máy bay địch đánh 24/24h, ít nhất cũng 7-8 trận ngày. Riêng vùng Cà Roòng, đơn vị đã bốc lăn đi 61 quả bom nổ chậm, từ trường, phá 245 cây nhiệt đới, hàng vạn quả mìn vướng nổ, lấp 370 hố bom, san hàng vạn m2 đất đá làm đường.
Anh là cán bộ trung đội kiên cướng, nhanh nhẹn, dũng cảm, khôn khéo và sáng tạo, quyết đoán lắm! Anh có sáng kiến dùng thuốc TNT và cách phá đá hiệu quả, nổi tiếng lúc đó. Anh luôn chỉ đạo trung đội, sau này là chiến sĩ đại đội tranh thủ giữa hai đợt bom để hoàn thành nhanh nhiệm vụ, “biết tránh bom” nên trung đại đội thời đó ở C1 lá rất ít người hy sinh (đại đội C1 các thời kỳ hy sinh 13 cán bộ, chiến sĩ).
Anh là người được cử làm “trung đội xung kích” đi chi viện đảm bảo giao thông ở Km 14 lúc địch tập trung đánh ở khu vực này (1967-1968) và sau này (1969-1974) khi đơn vị được điều đi mở đường K, C (tránh khu vực ATP) và hoặc khi sát nhập với đơn vị N 25, đơn vị anh cũng đã dũng cảm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên đoạn đường rất ác liệt dưới làm bom B52
Chụp tai Cà Roòng ngày 19/7/2016
Đơn vị C1, theo anh Mai, được thưởng hai Huân chương chiến công hạng 2 và hạng 3, có 7 cá nhân được tặng Huân chương chiến công các loại, có 2 CSTĐ toàn quốc đi dự Hội nghị AHCSTĐTQ ở Hà Nội, 129 bằng khen, 143 CTĐ và chiến sĩ Quyết thắng, dũng sĩ GTVT Nguyễn Văn Bé…
Riêng anh Mai được tặng Nhà nước 3 huân chương (Chiến công, Lao động, Kháng chiến).
Khi ra quân, anh có tham gia công tác ở một đơn vị thuộc Ban 67 và sau về địa phương. Ở địa phương, anh tham gia nhiều công tác anh đều hăng hái phát huy truyền thống TNXP anh hùng…
Có lần tình cờ gặp lại một thứ trưởng Bộ GTVT, xưa kia biết anh, đã hỏi thăm và nhận xét đầy cảm thông: Anh Mai thiệt thòi quá hề! Anh Mai lại cười lớn và nói mình được sống, về quê an nhàn, vui khỏe là may, là tốt quá rồi!
Trước khi chia tay, tôi động viên anh nên viết những kỷ niệm, những hy sinh và chiến công về thời ấy và gửi cho tôi, cùng một số người khác ta sẽ in tập sách riêng. Trước mắt ta in trên trang Veb của Hội cựu TNXP và Hội Trường Sơn. Chúng ta có trách nhiệm xây dựng truyền thống TNXP hà Tĩnh trên đường Trường Sơn. Anh cười và bảo lần này về chắc tôi sẽ viết…
Hiện nay anh còn tham gia nhiều hoạt động tích cực ở địa phương và được cấp nhiều bằng khen, giấy khen các loại.
Nhìn sắc thái và phong độ của anh, tinh thần lạc quan của anh, tôi thầm nghĩ anh có thể thọ ít nhất cũng ngoài 90 tuổi. Mừng cho anh!
TPHCM, 29/7/2016
HBT