“Trường Sơn Đông nắng Tây mưa
Ai chưa đến đó như chưa rõ mình.”
Trong bài thơ “Nước non ngàn dặm” nhà thơ Tố Hữu đã miêu tả như thế. Dãy Trường Sơn trở thành “thước đo về nhân cách” của thế hệ thanh niên xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước mà lòng phơi phới dậy tương lai – nung nấu lý tưởng giải phóng miền nam thống nhất đất nước của đồng bào hai miền Nam Bắc khi đất nước còn bị chia cắt. Thế kỷ XX, khi Việt Nam bước vào cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, Trường Sơn trở thành biểu tượng, thành thiên anh hùng ca về ý chí của cả dân tộc Việt Nam quyết tâm đi đến Thống nhất đất nước. Để cho hôm nay và mãi mãi về sau, dân tộc ta vẫn luôn tự hào về một Trường Sơn huyền thoại, về những người con bất tử đã hi sinh cho đất nước được thống nhất, độc lập tự do... Lịch sử như một dòng chảy vĩnh hằng, nhưng nó sẽ không bao giờ mất đi. Lịch sử vẫn còn đó cho dù nhiều thế kỷ nữa sẽ trôi qua. Vẫn còn đó dấu vết đầu tiên của những người lính Trường Sơn bám chân vào đá, bạt rừng mà đi, vẫn còn đó những địa danh, những câu chuyện đi vào huyền thoại, vẫn còn đó những chiến sỹ Trường Sơn gan vàng dạ ngọc… tất cả như vẫn còn y nguyên như xưa.
Nắm bắt từ những ý tưởng đó, bộ phim ký sự “Trở lại Trường Sơn huyền thoại” nhằm mang đến cho quý khán giả xem Đài một cái nhìn khái quát về Trường Sơn huyền thoại xưa và nay thông qua những nhân vật lịch sử, những sự kiện lịch sử cùng những đổi thay của Trường Sơn hôm nay. Với mỗi người lính đã từng vượt Trường Sơn trong những năm tháng chiến tranh ác liệt thì đó thực sự là một phần ký ức về một thời hiến dâng tuổi thanh xuân đẹp đẽ nhất, hào hùng nhất không thể nào quên. Và cả những câu chuyện của những người lính năm xưa sâu nặng ân tình với những đồng bào dân tộc ít người ở miền núi, đã tình nguyện trở lại xây dựng Trường Sơn xây dựng cuộc sống mới. Những đường xá, nông trường, trường học, bệnh viện mới đây đó được dựng xây. Nổi bật là đường dây 500 KV Bắc – Nam xuyên qua núi rừng Trường Sơn, chinh phục những dòng sông, dòng thác để biến thành những nhà máy thủy điện như : Yali, Thác Mơ, Trị An … Đem ánh sáng văn minh về cho buôn làng xa xôi hẻo lánh.
Ở một số tập phim bạn xem đài sẽ được thấy về một sự đổi đời nhanh chóng đến với các bộ tộc ít người vẫn còn sống trong khó khăn, vất vả. Cuộc sống của đồng bào vẫn còn lạc hậu nhưng vẫn vững tấm lòng theo Đảng, theo Bác Hồ, đã từng chịu khó, chịu khổ ăn rau rừng lá bép, củ sắn củ mài, chắt chiu từng hạt gạo để ủng hộ cách mạng cho đến ngày toàn thắng. Sức manh của quá khứ được đánh thức trong cuộc kiến tạo hạnh phúc hôm nay. Trường Sơn đã trả lại cho thanh bình, sẵn sàng để lại quá khứ vinh quang ở phía sau để thanh thản sống trong những ngày mới đầy hứa hẹn.
Với thể loại ký sự đường dài, mang đậm chất phóng sự tài liệu kết hợp với truyền hình thực tế… ký sự “Trở lại Trường Sơn huyền thoại” là bộ phim phản ánh chân thực, sống động những đổi thay trên dãy Trường Sơn ở các khía cạnh về lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội, nhân văn, văn hóa … Bộ phim khắc họa sinh động bức tranh quê hương Việt Nam đa dạng và giàu bản sắc. Đó là miền đất tươi đẹp của nhiều dân tộc anh em Việt Nam đang chung sống hiền hòa, hiếu khách, cần cù và sáng tạo trong lao động xây dựng đất nước. Giúp người xem hiểu rõ giá trị truyền thống, tinh thần Việt Nam trong lao động sản xuất và chiến đấu. Bộ phim còn là sự đồng cảm và chia xẻ của các tác giả từng một thời là những bộ đội Trường Sơn nay là những nhà báo ở hai cơ quan báo chí là Đài truyền hình thành phố HCM và báo Sài Gòn giải phóng người xem về những đau thương hy sinh to lớn của dân tộc Việt Nam trong cuộc trường chinh kháng chiến bảo vệ độc lập chủ quyền đất nước, cũng như quyền sống, quyền tự do mưu cầu hạnh phúc của người Việt Nam ở thế kỷ XX, đồng thời góp phần tạo nên mối dây liên kết trên phạm vi toàn cầu về thông điệp hòa bình.
Bài và ảnh: Thùy Trang