 |
|
nCoV (màu xanh) tấn công tế bào. Ảnh: SCMP.
|
Marc Lipsitch, giáo sư dịch tễ học kiêm giám đốc Trung tâm bệnh truyền nhiễm ở Trường y tế công cộng T.H. Chan thuộc Đại học Harvard, Mỹ, cho rằng suy nghĩ dịch SARS (hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng) biến mất vào mùa hè năm 2003 là một nhầm lẫn phổ biến. "Tôi cho rằng 'biến mất' là một từ tệ hại để mô tả những gì xảy ra với dịch SARS. SARS được kiểm soát nhờ những nỗ lực y tế công cộng mạnh mẽ chưa từng thấy ở thời hiện đại. Dịch bệnh này không biến mất hoàn toàn", Lipsitch nói.
Theo các chuyên gia, trong tình hình nCoV lan rộng khắp thế giới, cách các nước xử lý dịch bệnh sẽ tác động lớn tới thời gian kéo dài của Covid-19. Emily Chan Ying-yang, giáo sư y khoa ở Đại học Trung Quốc tại Hong Kong kiêm giáo sư thỉnh giảng ở Đại học Oxford, cho biết dù chưa rõ Covid-19 có tái diễn hay không, những khác biệt về pháp lý, chính sách và hành vi của con người trên quy mô toàn cầu sẽ tạo điều kiện cho dịch bệnh kéo dài trong một khoảng thời gian. Đầu tháng 2, Chan đồng chủ tọa một cuộc thảo luận của hội đồng chuyên gia tại hội nghị do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tổ chức ở Geneda nhằm thiết lập lịch trình nghiên cứu đối với dịch bệnh.
Amesh Adalja, học giả kỳ cựu ở Trung tâm an ninh y tế thuộc Đại học Johns Hopkins tại Mỹ, nhận định nhiều khả năng Covid-19 sẽ trở thành bệnh đặc hữu trong dân số. Theo Adalja, nCoV có thể trở thành virus corona thứ 5 xuất hiện theo mùa cho tới khi phát triển thành công vaccine.
Michael Osterholm, giám đốc Trung tâm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm và chính sách ở Đại học Minnesota nói cách virus lây lan trong cộng đồng cho thấy nhiều khả năng dịch bệnh sẽ kéo dài lâu. Trong khi đó, Roy Hall, giáo sư vi trùng học chuyên nghiên cứu virus ở Đại học Queensland, cho biết trong nhiều trường hợp, virus trở nên yếu hơn sau khi thích nghi với vật chủ là con người.
"Có những thay đổi nhỏ trong cách virus thích nghi với vật chủ mới, xảy ra trong khoảng hai tháng, sau khi virus trải qua nhiều thế hệ ở người. Khi virus thích nghi dần, nó có thể trở nên hiệu quả hơn trong cách lây nhiễm sang tế bào và lan truyền. Đôi khi, virus trở nên dễ truyền nhiễm hơn nhưng nhân lên kém hơn. Như vậy, virus lây lan nhiều hơn nhưng dịch bệnh lại trở nên ít nghiêm trọng hơn", Hall giải thích.
Hiện nay, các bác sĩ nhận dạng 7 chủng virus corona lây nhiễm sang người, ba trong số đó là virus MERS, SARS và nCoV gây biến chứng nặng nhất ở người. Theo Osterholm, tuy có những mô hình lây nhiễm khác nhau với virus corona nghiêm trọng, nhưng chưa rõ nCoV sẽ phát triển như thế nào.
"Với mô hình SARS, virus truyền từ ổ bệnh động vật, dễ lây nhiễm nhất khi bộc lộ triệu chứng lâm sàng, do đó bác sĩ có thể nhanh chóng nhận biết ca bệnh tiềm năng, cách ly để họ không lây nhiễm sang người khác và dập tắt dịch bằng cách loại trừ ổ bệnh động vật và ngăn lây nhiễm giữa người với người. Mô hình MERS là mô hình trung gian, trong đó ổ bệnh động vật không bao giờ bị loại trừ, nhưng do lây nhiễm ở cuối diễn biến lâm sàng, chúng ta có thể nhận dạng bệnh nhân, cách ly và theo dõi những người họ tiếp xúc, do đó họ sẽ không tiếp tục truyền bệnh cho người khác", Osterholm giải thích.
Trái lại, 4 loại virus corona xuất hiện theo mùa được biết đến hiện nay là 229E, NL63, OC43 and HKU1 không bao giờ biến mất. HKU-1 gây ra 1-2% số ca viêm phổi nặng ở Mỹ. Osterholm cho biết tỷ lệ này khá thấp nhưng dịch bệnh vẫn dai dẳng và lây nhiễm khắp thế giới.
Một số chuyên gia cho rằng ngay cả khi Covid-19 suy yếu vào mùa hè, dịch bệnh vẫn có thể tái xuất hiện vào mùa đông. Nhưng Chung Nam Sơn, chuyên gia hàng đầu Trung Quốc về bệnh hô hấp, nhận định khả năng dịch bệnh tái xuất hiện vào mỗi mùa đông như cúm mùa rất nhỏ nếu có thể giảm hết mức số ca bệnh trong đợt bùng phát dịch hiện nay.
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh dịch Mỹ hy vọng dịch bệnh sẽ giảm nhẹ khi thời tiết ấm lên. Tiến sĩ Nancy Messonnier, giám đốc Trung tâm miễn dịch học và bệnh truyền nhiễm thuộc CDC Mỹ nói "các bệnh hô hấp do virus khác như cúm mùa suy giảm vào mùa xuân và mùa hè. Do đó chúng ta có thể lạc quan dịch bệnh này sẽ giống như vậy".
Nhưng không phải mọi chuyên gia đều đồng tình với nhận định trên. "Đến nay chúng ta vẫn chưa biết nCoV phản ứng như thế nào vào mùa hè. Những virus mới lây nhiễm sang nhiều người có thể hoạt động tốt thậm chí khi thời tiết không thuận lợi. Ngay cả khi những virus corona chúng ta biết phụ thuộc vào mùa, thật sai lầm nếu kỳ vọng virus này cũng có chiều hướng tương tự", Lipsitch nhấn mạnh.
An Khang (Theo SCMP)