Đây là những chia sẻ của GS, TS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch hội Đột quỵ Việt Nam, nguyên Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tại hội thảo khoa học: "Xu hướng đông - tây y kết hợp trong điều trị tăng huyết áp và phòng ngừa đột quỵ" do Hội Đột quỵ Việt Nam tổ chức sáng 9-7.
Hơn 80% ca tăng huyết áp "bỏ qua" điều trị
Tại hội thảo, GS, TS Nguyễn Văn Thông chia sẻ kết quả điều tra mới nhất của Bộ Y tế cho thấy, tính riêng tại Việt Nam, 25% dân số mắc bệnh về tim mạch và tăng huyết áp.
Theo thống kê, gần 60% người bị tăng huyết áp ở Việt Nam chưa được phát hiện và hơn 80% chưa được điều trị. Mỗi năm Việt Nam ghi nhận thêm khoảng 200 nghìn ca đột quỵ mới, 80% trong đó là người bị tăng huyết áp.
"Đặc biệt trong những năm gần đây, bệnh tăng huyết áp có xu hướng trẻ hóa, ghi nhận ở những bệnh nhân còn trẻ ở độ tuổi 30-40", GS Thông cho hay.
Theo GS, TS Nguyễn Văn Thông, tăng huyết áp là bệnh mạn tính, nếu muốn ổn định huyết áp và phòng ngừa đột quỵ, người bệnh phải sử dụng thuốc điều trị huyết áp lâu dài kết hợp điều chỉnh lối sống theo chỉ định của bác sĩ.
Tuy nhiên, những khó khăn trong việc lựa chọn thuốc điều trị phù hợp cùng với tâm lý chủ quan vì xem nhẹ mức độ nguy hiểm của bệnh khiến nhiều người mắc phải những sai lầm nghiêm trọng: như bỏ thuốc ngay khi thấy huyết áp hạ hay khi gặp tác dụng phụ.
Thậm chí, có người bệnh tự ý tăng liều thuốc để hạ nhanh huyết áp, không theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên, chưa chủ động phòng ngừa các biến chứng bệnh. Nhiều người chưa biết cách sử dụng đông - tây y kết hợp để duy trì huyết áp mục tiêu.... Vì vậy, huyết áp của người bệnh có thể tăng cao đột ngột (cơn tăng huyết áp), là nguyên nhân gây tăng nguy cơ đột quỵ và đột quỵ.
GS Thông cho biết, điều trị đột quỵ do tăng huyết áp gặp nhiều khó khăn do những tổn thương thần kinh ở các mức độ khác nhau, để lại hậu quả nặng nề như: khuyết tật kéo dài, sa sút trí tuệ, suy giảm nhận thức, giảm tuổi thọ, mất khả năng lao động thậm chí gây tử vong….
Duy trì huyết áp bền vững, đối phó với nắng nóng kéo dài
Trong thời tiết nắng nóng kéo dài, GS Thông cho biết, có ba lý do để người tăng huyết áp có nguy cơ bị đột quỵ. Đầu tiên là việc mất nước do đào thải mồ hôi dẫn tới tăng độ quánh của máu, máu lưu thông trong động mạch ít.
Bên cạnh đó, khi nắng nóng dùng điều hòa nhiều, cơ thể người già rất khó thích nghi ngay với sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ dẫn đến tăng huyết áp. Trời nắng nóng, mọi người thường khó tính hơn, stress tăng lên cũng là yếu tố nguy cơ dẫn tới đột quỵ.
Biện pháp hữu hiệu nhất để người bệnh tăng huyết áp phòng ngừa nguy cơ đột quỵ là chủ động kiểm soát huyết áp ở mức an toàn dưới 140/90mmHg.
Vì thế, GS Thông cho biết, ngoài chế độ sinh hoạt, làm việc, tập luyện, tránh stress, nếu huyết áp tăng nên dùng thuốc huyết áp kết hợp. Dùng thuốc huyết áp tây y có thể có một số tác dụng phụ không mong muốn của thuốc như ho, phù nề, đi lỏng, dị ứng… Khi dùng thuốc tây y thời gian dài sẽ bị kháng thuốc, phải thay thuốc. Vì thế, xu hướng hiện nay là dùng y học hiện đại kết hợp với y học cổ truyền dân tộc để duy trì huyết áp ổn định.
TS, BS Nguyễn Thị Vân Anh, nguyên Trưởng khoa Nội, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương cho biết thêm, dùng thuốc tây y dài ngày có thể làm ảnh hưởng tới chức năng gan, thận. Trong khi đó, thuốc đông y với các thảo dược hỗ trợ điều trị lại thiên về điều trị tổng thể, hài hòa, từ căn nguyên của bệnh, đồng thời nâng cao chức năng các tạng như tâm, can, thận, có tác dụng hạ huyết áp chậm nhưng lại an toàn và giúp huyết áp ổn định lâu dài.
Cũng theo TS, BS Vân Anh, trước đây đã có rất nhiều bài thuốc điều trị chứng huyễn vựng (tăng huyết áp), trong đó nổi tiếng là bài giáng áp hợp tễ. Các dược liệu như địa long (giun đất) chứa enzyme Fibrinolytic giúp phân hủy cục máu đông. Nattokinase là enzym tiêu hủy huyết khối, ngăn ngừa cục máu đông tái hình thành, hay được người Nhật Bản dùng. Hoè hoa chứa hàm lượng Rutin cao từ 6-30% giúp tăng sức bền thành mạch, hạn chế nguy cơ vỡ, đứt mạch máu.
Sự kết hợp của các dược liệu trong bài giáng áp hợp tễ với các thành phần nói trên có tác dụng hỗ trợ kiểm soát huyết áp, giảm được các tác dụng phụ của thuốc điều trị tây y, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là biến chứng đột quỵ.
"Huyết áp phải điều trị cả đời. Do đó, nếu người bị bệnh biết cách kết hợp thuốc tây y với đông y sẽ duy trì được huyết áp ổn định kéo dài, hạn chế nguy cơ dẫn đến đột quỵ", GS Thông nói.