Cuối năm 1993, chuẩn bị kỷ niệm 40 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Báo TNTP đã chủ động phối hợp với Hội đồng Đội Trung ương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ban Thanh niên Quân đội, Bảo tàng Quân đội (nay là Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam) và Hội Cựu chiến binh Việt Nam tổ chức cuộc thi tìm hiểu về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ cho thiếu niên, học sinh cả nước. Thông qua cuộc thi, các cơ quan, tổ chức muốn giáo dục cho các em lòng tự hào về chiến thắng vĩ đại của dân tộc, yêu quý và học tập, noi gương anh Bộ đội Cụ Hồ...

Lễ phát động cuộc thi được tổ chức trang trọng tại Bảo tàng Quân đội. Gần 1.000 thiếu nhi, học sinh Thủ đô dự lễ phát động cuộc thi đã vô cùng vui sướng khi được Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến nói chuyện với các em. Sau khi tôi thay mặt Ban tổ chức công bố thể lệ cuộc thi, Đại tướng nói vui:

- Khi nghe Ban tổ chức công bố các câu hỏi, tôi cũng rất muốn dự thi cùng các cháu đấy!

Nghe Đại tướng nói, các em và đại biểu vỗ tay đầy tự hào, nhất là khi nghe Đại tướng thông báo sẽ mời những cháu đoạt giải cao của cuộc thi đến nhà để khen thưởng ngoài giải của ban tổ chức.
 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp với các cháu thiếu nhi các dân tộc Việt Nam, năm 2004. Ảnh: THÀNH CÔNG

Kết thúc buổi lễ, tôi đến gần thưa chuyện, mong Đại tướng có thư khen các cháu tham gia cuộc thi này, nhất là các cháu đoạt giải. Đại tướng cười rất tươi nói: "Ban tổ chức chỉ thị như thế, tôi phải chấp hành thôi!".

Tôi không ngờ vị Đại tướng huyền thoại lại gần gũi và dí dỏm đến thế.

Và giữ đúng lời hứa với các cháu thiếu nhi, Ban tổ chức cuộc thi và Hội đồng Đội Trung ương đã dẫn các em đoạt giải chính thức của cuộc thi tới báo cáo với Đại tướng tại nhà riêng. Các em đã được nhận quà tặng của Đại tướng. Ông còn ký tặng mỗi cháu một cuốn sách của mình.

Cuối tháng 1-2000, đoàn Báo TNTP đến nhà riêng chúc mừng năm mới Đại tướng. Sau khi tặng Đại tướng cuốn sách “Những đảng viên sống quanh em”, tôi tranh thủ báo cáo các hoạt động của Đoàn Thanh niên và tòa soạn thiết thực mừng Đảng, mừng xuân. Đại tướng gật đầu tán thành và bảo anh Nam, con trai út của Đại tướng lấy tờ thiệp chúc Tết ra. Đại tướng cẩn thận ghi: “Chúc Báo Thiếu niên Tiền phong thiếu niên hơn nữa!” và ký tên. Viết xong, Đại tướng đưa tấm thiệp cho anh Nam:

- Ba viết thế, có được không?

Lời chúc của Đại tướng thật hàm súc. Từ “thiếu niên hơn nữa” thật ý nghĩa. Đó không chỉ là mục tiêu mà còn là phương châm giúp tòa soạn chúng tôi phải ra sức phấn đấu để cho tờ báo sinh động, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của các em hơn nữa. Phải tăng những bài viết của chính các em trên báo để tờ báo “thiếu niên hơn nữa” chứ không phải chỉ những bài viết của người lớn toàn sự răn dạy đối với các em... Đúng là lời dạy của một người làm báo bậc thầy.

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 / 22-12-2004), tôi bàn với nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Thành Công, con trai của nhà sử học Trần Huy Liệu, cộng tác viên thân thiết của Báo TNTP, được Đại tướng Võ Nguyên Giáp rất quý mến, để chụp một bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp với các cháu thiếu nhi. Được Đại tướng đồng ý, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Thành Công cùng hơn 10 cháu học sinh các dân tộc đang học ở Trường Múa Việt Nam đến nhà Đại tướng. Anh được Đại tướng tạo điều kiện thuận lợi để tác nghiệp. Ngay buổi chiều hôm ấy, nghệ sĩ Trần Thành Công đã cho tôi xem hơn 10 bức ảnh mẫu. Cuối cùng, tôi và anh đã thống nhất chọn một bức ảnh đẹp nhất rồi phóng ra cỡ 50x60cm. Sáng 17-12-2004, chúng tôi mang bức ảnh quý đến tặng Đại tướng. Đại tướng và phu nhân đã tiếp thân mật đoàn cán bộ, phóng viên Báo TNTP. Sau khi nghe chúng tôi trình bày, Đại tướng vui vẻ viết dòng chữ “Ngày 22-12-2004” ở góc phải bức ảnh và ký tên. Dù còn 5 ngày nữa mới đến ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, nhưng Đại tướng vẫn đề ngày 22-12. Đại tướng nói: “Tôi đề ngày 22-12-2004 cho ý nghĩa!”.  

Bức ảnh quý “Đại tướng Võ Nguyên Giáp với các cháu thiếu nhi các dân tộc Việt Nam” của nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Thành Công với chữ ký tặng của Đại tướng trở thành bức ảnh vô giá và là một trong 4 kỷ vật quý của tòa soạn Báo TNTP chúng tôi. 

PHẠM THÀNH LONG (Nguyên Tổng biên tập Báo Thiếu niên Tiền phong)
(Bài báo đăng trên Sự kiện & Nhân chứng báo QĐND, số tháng 8 năm 2021)