"Cuộc đời với những chuyến đi" - Ký ức của CCB – Thiếu tướng Hoàng Kiền (Tiếp theo 18)
Sự kiện Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao của Đảng và Nhà nước sang thăm hữu nghị chính thức CHDCND Lào; Dự Lễ khánh thành và trao tặng công trình Nhà Quốc hội Lào. Đây là hoạt động biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào trên tinh thần "hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa".
Thiếu tướng Hoàng Kiền – Một Cựu chiến binh từng mang cái tên “người lính của một thuở Trường Sơn, một thời Biển đảo” đau đáu theo dõi và hướng về sự kiện của tinh thần "hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa" mà lịch sử chỉ có giữa toàn Đảng, toàn quân và toàn dân hai nước Việt – Lào…
Và đây – Dòng ký ức của Cựu chiến binh – Thiếu tướng Hoàng Kiền về những chuyến đi, về những tháng năm ông gắn bó với mảnh đất, con người của đất nước “triệu Voi”, với con đường Trường Sơn vắt ngang qua hai nước Việt - Lào đã tuôn trào để rồi ông ngồi viết – viết cả loạt bài từ dòng ký ức ấy…
Trường Sơn xin trân trọng lần lượt giới thiệu cùng các đồng chí và bạn đọc loạt bài viết từ dòng ký ức của Cựu chiến binh – Thiếu tướng Hoàng Kiền.
CUỘC ĐỜI VỚI NHỮNG CHUYẾN ĐI
(Tiếp theo 18)
Bài số 25
NHỮNG CHUYẾN Ô TÔ BÊN LÀO
Chuyến Ô Tô đáng nhớ - Sang Lào giải quyết đường biên giới
Trong buổi giao ban xa toàn quân tháng 4 năm 2012, cơ quan Bộ Quốc phòng báo cáo: Bộ Ngoại giao có công văn thông báo là Ban đối ngoại Trung ương Đảng nhân dân cách mạng Lào có văn bản gửi cho Ban đối ngoại Trung ương Đảng ta nêu vấn đề Việt Nam xây dựng Đường Tuần tra biên giới nằm cách đường biên giới trong phạm vi 100 mét là vi phạm hiệp định biên giới hai nước đã ký kết, có chỗ còn làm lấn sang đất Lào, đề nghị xem xét giải quyết. Thượng tướng Nguyễn Khắc Nghiên - Tổng tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì yêu cầu Thiếu tướng Hoàng Kiền - Giám đốc Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới báo cáo. Tôi có dịp trình bày để thủ trưởng, các cơ quan Bộ Quốc phòng, các quân khu nắm được luôn. Tất cả các dự án đều được xác định hướng tuyến trên bản đồ, sau đó Ban quản lý dự án cùng Tư vấn thiết kế đi thực địa có bản đồ và máy định vị vệ tinh GPS xác định ngoài thực địa, vẽ ra bản đồ hướng tuyến. Cục tác chiến thẩm định, trình Bộ tổng tham mưu phê duyệt hướng tuyến sau đó mới khảo sát lập dự án. Những chỗ phức tạp, Ban quản lý dự án đều báo cáo mời Trung tướng Phạm Hồng Lợi, tiếp sau là Trung tướng Nguyễn Trung Thu - Phó Tổng tham mưu trưởng phụ trách tác chiến đi thực địa kiểm tra. Những chỗ lấn sang đất bạn đều điều chỉnh về Việt Nam hết.
Về làm đường sát biên giới trong phạm vi 100 mét cách đường biên, phần lớn phải làm như vậy, vì nếu cách xa hơn 100 mét là xuống vực không bảo đảm sự ổn định cho nền đường và thi công rất tốn kém, hoặc phải chuyển tuyến sang quả núi khác rất xa biên giới không có tác dụng tuần tra biên giới. Trong khi biên giới Việt Nam - Trung Quốc, Việt Nam -Campuchia ta làm đường sát biên giới phía bạn không ý kiến gì, họ cũng làm sát biên giới, ta không ý kiến gì. Đề nghị Bộ Quốc phòng có văn bản ý kiến với Bộ ngoại giao trao đổi với bên Lào điều chỉnh lại điều khoản này.
Sau khi có văn bản đề nghị của Bộ Quốc phòng, Bộ ngoại giao đã làm việc với phía Lào, rồi thông báo bên Lào không đồng ý, vì đã ký với Thái Lan cũng như thế nên không thay đổi. Nếu thực hiện đúng quy định cách biên giới 100 mét thì các dự án đang triển khai bỏ đi phần lớn, có làm lại cách biên giới 100 mét trở lên cũng vô cùng khó khăn phức tạp giá thành suất đầu tư cho 1 ki lô mét sẽ tăng lên rất cao. Cuộc họp giữa Bộ Ngoại giao do đồng chí Hồ Xuân Sơn - Uỷ viên Trung ương Đảng , Thứ trưởng chủ trì và Bộ Quốc phòng do Trung tướng Phạm Hồng Lợi - Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam đại diện cùng các cơ quan dự. Hai bên trao đổi rất kỹ, nhưng vẫn chưa thống nhất được, các đại biểu Bộ Ngoại giao đề nghị thực hiện theo hiệp định, chỗ nào khó khăn về địa hình thì bắc cầu. Tôi phát biểu, trong chiến tranh chống Mỹ tôi có 6 năm chiến đấu trên chiến trường Trường Sơn trên đất Lào, đường Trường Sơn phần lớn đi trên đất Lào, mối tình đoàn kết chiến đấu giữa hai dân tộc thật là cao đẹp. Hoà bình tôi được Bộ Quốc phòng cử sang Lào khảo sát lập dự án ATK giúp bạn, Bộ Tư lệnh Công binh khi tôi là Tư lệnh tổ chức lực lượng sang giúp Công binh Lào về công tác Kỹ thuật rất hiệu quả, Dự án Đường tuần tra biên giới khu vực mốc L10, L11, Tỉnh Xiêng Khoảng cho mượn 28 ki lô mét đường công vụ đi qua rừng nguyên sinh từ Mường Mộc lên đỉnh Phu xai lai Leng để đưa lực lượng phương tiện, vật liệu từ bên Lào lên thi công ....Hiện nay hai nước còn nghèo, làm đường Tuần tra biên giới mà phải cách biên giới 100 m sẽ rất tốn kém lãng phí không cần thiết, để tiền phát sinh ấy giúp nhau xây dựng phát triển kinh tế xã hội. Đây là đường ô tô chứ không phải công trình chiến đấu, không uy hiếp nhau gì cả. Khi đường làm xong, hai bên sử dụng tuần tra chung. Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn nói: đề nghị tới đây họp Uỷ ban liên hợp quốc gia Việt Nam và Lào về biên giới giữa hai nước tại Thủ đô Viêng Chăn, mời Thiếu tướng Hoàng Kiền đi dự trình bầy, giải thích cho phía đoàn Lào rõ để thống nhất giải quyết những điểm bất khả kháng mang tính đặc thù. Tôi nhất trí đi để báo cáo cụ thể. Trước mắt tôi đề nghị Uỷ ban liên hợp ra biên giới Điện Biên và Sơn La kiểm tra thực tế hiện trường.
Ngày 3 tháng 5 năm 2012 đoàn công tác liên bộ Ngoại giao và Quốc phòng hành quân lên Tây Bắc để giải quyết vấn đề Đường tuần tra biên giới giới. Bộ Ngoại giao do đồng chí Hồ Xuân Sơn - Uỷ viên Trung ương Đảng dẫn đầu cùng cán bộ Vụ phía Tây của Uỷ ban biên giới. Đoàn Bộ Quốc phòng do Trung tướng Nguyễn Trung Thu - Phó Tổng Tham mưu trưởng dẫn đầu cùng các cơ quan và Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới. Tỉnh Điện Biên, Sơn La do Phó Chủ tịch tỉnh dẫn đầu có các cơ quan và Ban phân giới cắm mốc biên giới. Riêng Bộ đội Biên phòng có đại diện Bộ Tư lệnh và chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La, các đồn biên phòng , đoàn họp tại nhà khách của tỉnh Điện Biên, nghe Thiếu tướng Hoàng Kiền báo cáo các dự án đang xây dựng trên địa bàn Tây Bắc, những điểm sát đường biên trên địa bàn tỉnh Điện Biên, Sơn La, đề xuất kế hoạch đi.
Sáng ngày 4 tháng 5 hành quân từ Thành phố Điện Biên lên cửa khẩu Huổi Phuốc, đường đi vô cùng khó khăn, đến cửa khẩu gặp đoàn Bộ Ngoại giao Lào cũng lên cửa khẩu Na Son rồi sang Việt Nam. Ban quản lý dự án mở bản đồ Đường Tuần tra biên giới ra giới thiệu, đề xuất kế hoạch đi. Hai bên thống nhất những điểm sẽ dừng lại kiểm tra. Tất cả các đoạn đường tuần tra biên giới đi dính vào đất Lào đều dừng lại dùng bản đồ “HIỆP ĐỊNH VỀ QUY CHẾ BIÊN GIỚI QUỐC GIA GIỮA CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VÀ CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO” đã ký tại Thành phố Hồ Chí Minh ngày 18 tháng 7 năm năm 1997 để đối chiếu, dùng định vị vệ tinh GPS để hai bên cùng kiểm tra. Tất cả những đoạn chạm tới đất Lào, Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới đã cho xây kè đá theo mái ta luy, bảo đảm ổn định, bền vững, không lở một tấc sang đất Lào. Duy nhất chỉ có một điểm Đường Tuần tra biên giới đi đúng trên "yên ngựa" gần mốc D8 đã nắn chỉnh hết cỡ, mặt đường bê tông xi măng hoàn toàn trên đất Việt Nam, chỉ có lề đường sang đất bạn khoảng dưới một mét, dài gần sáu chục mét. Hai bên dùng định vị vệ tinh đo đi đo lại , có lệch nhau, cuối cùng thống nhất lấy 4 máy định vị vệ tinh GPS mỗi bên 2 cái, giao cho hai người đo, lấy số liệu chia trung bình. Điểm sang đất Lào xa nhất là 52 cen ti mét, chiều dài là 61 mét, đóng cọc sơn đỏ trên đỉnh cọc, đây là đường biên giới quốc gia giữa nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào và nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cách 5 mét một cọc. Trao đổi gần một tiếng đồng hồ về xử lý. Tôi đề xuất phương án xây một bờ chắn bằng bê tông đúng hết đất Việt Nam, không cho nước chảy từ Việt Nam sang Lào, lề đường từ bên tây bờ chắn là của nước Lào. Bổ sung một số vị trí kè ốp mái ta luy dương, xây kè mở rộng nền đường về phía Việt Nam để nắn mặt đường sang 51 cen ti mét. Nhìn mái kè sẽ xây sâu hun hút, vẫn quyết tâm xây ngay. Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới giao nhiệm vụ trực tiếp cho Đại tá Nguyễn Thanh Sơn - Giám đốc Trung tâm tư vấn khảo sát thiết kế công trình Quốc phòng của Bộ Tư lệnh Công binh triển khai cho Kỹ sư Khánh thực hiện thiết ngay.
Sau khi kiểm tra toàn bộ các điểm "vi phạm" hiệp ước về biên giới Quốc gia giữa hai nước, Hai đoàn vào lán công trường của Công ty 207 - Bộ Tổng tham mưu họp thống nhất văn bản chấp thuận đường tuần tra biên giới Việt Nam đã xây dựng trong phạm vi 100 mét cách đường biên giới do bất khả kháng. Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới chiêu đãi đoàn. Tất cả nâng ly chúc mừng kết quả của chương trình làm việc, chúc tình hữu nghị Việt Nam - Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.
Cả hai bên trách nhiệm giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.
Chia tay các đoàn tại biên giới Sơn La, đoàn Ban quản lý dự án Đường Tuần tra biên giới ở lại họp giao ban triển khai nhiệm vụ cho các đơn vị.
Điều quan trọng nhất mừng nhất là tôi đã xử lý đúng, không phải bay sang Lào trình bầy vấn đề với Ủy ban quốc gia liên hợp Việt Nam - Lào về vấn đề này nữa. Yên tâm, vững tin, việc làm đúng. Từ đó, các đoàn công tác biên giới của Lào tự do đi lại trên đường tuần tra biên giới Việt Nam, đến biên giới, chưa qua cửa khẩu là dẽ ngay vào Đường Tuần tra biên giới cứ thế mà phóng...
Tôi làm bài thơ tặng đoàn lúc chia tay
ĐƯỜNG BIÊN
TÌNH HỮU NGHỊ VIỆT – LÀO
Cùng chung một dãy Trường Sơn
Nghĩa tình Lào - Việt sáng hơn trăng rằm
Bên nhau chống giặc ngoại xâm
Quân dân hai nước quyết tâm thuận đồng
Trường Sơn trùng điệp mênh mông
Hai triền núi mở đường thông hai miền
Trong tay cái cuốc cái phên
Đem đọ với núi trên nghìn thước cao
Mở đường chiến lược gian lao
Ngày đêm vũ khí chuyển vào tiền phương
Súng vang trên khắp chiến trường
Hiệp đồng đoàn kết kiên cường đấu tranh
Tự do, độc lập quyết giành
Việt, Lào giải phóng rạng danh tự hào
Hoà bình xây dựng vươn cao
Giúp nhau phát triển đậm bao nghĩa tình
Đường biên mốc giới phân minh
Tăng dày, tôn tạo chương trình mở ra
Làm đường biên giới tuần tra
Dọc theo sống núi nước nhà phía Đông
Địa hình nơi khó nối thông
Bổ đôi " yên ngựa " thi công đắp đào
Vài nơi ủi sạt đất Lào
Tường kè xây chắn, vách cao ốp dày
Ta không lấn vượt sang Tây
Chủ quyền nước bạn đủ đầy vẹn nguyên
Mối tình đoàn kết trung kiên
An ninh Chính trị hai bên vững vàng
Kinh tế xã hội mở mang
Hoà bình, Hữu nghị ngày càng sáng trong
Mặt trời vẫn mọc đàng đông
Nghĩa tình Lào- Việt mãi không phai mờ
Con đường cao đẹp ước mơ
Muôn đời rực rỡ sắc cờ cùng bay.
Chúng tôi bắt tay chào nhau trong niềm vui với những nụ cười tươi sáng.
Việt Nam - Lào xăm ma khi ( Việt Nam- Lào vui đoàn kết)
Khốp chay lai lai ( cám ơn rất nhiều)
Xam bai đi ( chào tạm biệt)…
Hoàng Kiền
Phó chủ tịch Hội truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Việt Nam.
(Còn nữa)