Tết ở Binh trạm 44 Trường Sơn
NGUYỄN KIM CHÚC
Tôi đã qua nhiều cái Tết Nguyên đán ở Trường Sơn; ở chiến trường nước bạn Lào nơi chỉ có mùa khô và mùa mưa; Nơi chỉ có sự đấu trí của những người lính Trường Sơn với bọn giặc Mỹ để giữ đất, giữ những con đường chuyển hàng ra tiền tuyến. Chúng tôi ngày ấy trông chờ từng ngày đến Tết để ấp ủ những kế hoạch lớn chuẩn bị xe máy thật tốt để chuyển hàng hóa, vũ khí, đạn dược … cho chiến trường.
Tôi nhớ nhất Tết Tân Hợi ở Binh trạm 44 Trường Sơn. Binh trạm 44 trực thuộc Bộ Tư lệnh Trường Sơn phụ trách tuyến ngang B46 trực tiếp giao hàng cho quân khu V và Bắc Tây Nguyên. Tuyến ngang dài hơn 100km từ km0 ở Chà Vằn thuộc tỉnh Tà ven oọc (Lào) thẳng hướng đông về Việt Nam. Tới km103 ở khu vực Lân Tôn thuộc huyện 40 tỉnh Kon Tum, tuyến B46 chia hai ngả về Đru đốc (km141) nối với đường 14 thuộc bắc Kon Tum và rẽ trái thêm 40km về Khâm Đức - Quảng Nam.
Khỏi phải bàn về sự đánh phá ngăn chặn ác liệt của Mỹ ngụy. Hơn 100km tuyến ngang này bị băm nát bởi bom đạn Mỹ. Ban ngày bọn OV10 chỉ điểm cho bọn cường kích F4 và F105 đánh phá những nơi nghi ngờ và đánh phá gây tắc đường nhất là khu vực cua tay áo ngầm Sê Ka Mán và khu vực đèo km70. Đêm đến AC130 lùng sục bắn phá các đoàn xe của ta trên tuyến nhất là đoạn từ km70 trở vào. Đêm nào ta cũng bị tổn thất xe hàng do AC130 gây ra. Ban đêm và ở những thời điểm thời tiết không thuận lợi B52, B57 thường cắt bom tọa độ những điểm chúng nghi ngờ.
Tuyến B46 là tuyến ngang non nửa nằm trên đất bạn Lào, phần còn lại nằm trên đất Việt, rất gần những căn cứ biệt kích thám báo Mỹ ngụy. Nên hoạt động đánh phá trên bộ của địch cũng gây cho ta không ít khó khăn. Tiểu đoàn 4 bộ binh của Binh trạm 44 phải chia nhau ra giữ đất. Đêm đêm đạn vạch đường của bọn thám báo bắn gọi nhau khu vực lúc nào cũng có.
Mùa khô 1970 1971, trên tuyến Trường Sơn nói chung và tuyến ngang B46 Mỹ ngụy tăng cường đánh phá hơn mọi năm. Song thủ đoạn đánh phá, vũ khí đạn dược sử dụng cũng không có gì mới. Có chăng chỉ là AC130 được tăng cường hơn số lần chiếc hoạt động trong đêm với hỏa lực chủ yếu là đạn 40 ly với sự trợ giúp của khí tài tìm mục tiêu chính xác hơn. Ở tuyến ngang B46 đoạn từ km70 đi vào phía trong lộ trình phải leo dốc qua sườn tây của dãy Trường Sơn, hàng chục km phơi ra bên sườn núi là những điều kiện thuận lợi cho AC130 lượn vòng tìm kiếm và bắn cháy xe ta. Trên tuyến B46 hai đoạn đường: Vượt ngầm Sê Ka Mán và đoạn đèo những km70 là những trọng điểm AC130 canh chừng bắn phá ác liệt nhất. Đoạn vượt ngầm Sê Ka Mán còn có những trận địa cao xạ 37ly ngăn chặn AC130 hoạt động thì đoạn phía trong km70 không có cao xạ 37ly nên bọn AC130 bắn phá gây ra những khó khăn lớn cho ta. Để đối phó, Binh trạm 44 đã chỉ thị cho Tiểu đoàn 21 công binh mở nhiều đường “xương cá”, có hầm tránh đạn, tăng cường các trạm Barie trực báo động và hỗ trợ xe của Tiểu đoàn 56 hoạt động trên đường. Hướng dẫn Tiểu đoàn xe 56 thực hiện các biện pháp phòng tránh AC130 bằng cách gia cố các “dàn mướp” trên ca bin xe và các biện pháp bảo vệ thùng xăng bằng những bó cây rừng để tránh các mảnh đạn 40ly từ AC130. Phát hiện AC130 hoạt động lính ta bắn súng báo động, lái xe đưa xe vào các hầm “xương cá” tránh chú. Tuy có mất thời gian, song cũng hạn chế được tổn thất do địch gây ra.
Vào các dịp Tết Nguyên đán giữa Mặt trận Giải phóng và Mỹ ngụy có thỏa thuận ngừng bắn trong mấy ngày Tết để cho nhân dân đón xuân. Chính vì vậy việc bắn phá, hoạt động trên tuyến của Mỹ ngụy cũng giảm hẳn. Đây là thời cơ để cho ta thực hiện những kế hoạch vận chuyển lớn, hiệu quả. Những ngày giáp Tết Tân Hợi ở Binh trạm 44 Trường Sơn không khí chuẩn bị đón xuân nhộn nhịp hẳn lên. Tất cả nhằm cho những ngày ra quân mong chờ nhất. Cơ quan Binh trạm bộ ở km65 đường B46 đều khẩn trương triển khai kế hoạch đón xuân Tân Hợi của Chỉ huy Binh trạm. Từ các nhà hầm nửa nổi, nửa chìm ở cơ quan Binh trạm các máy điện thoại làm việc không ngừng nghỉ nhắc nhở các đơn vị thực hiện nhiệm vụ. Từ cơ quan Binh trạm bộ cán bộ các cơ quan tỏa về các đơn vị tăng cường cho công tác chỉ huy lãnh đạo trên các trọng điểm đánh phá của địch …
Càng gần đến ngày Tết Sở chỉ huy Binh trạm càng hoạt động sôi nổi. Tập trung vào nắm chắc hoạt động của địch và chỉ huy đánh địch bảo vệ trọng điểm, bảo vệ đội hình xe hoạt động trên tuyến; bảo đảm cầu đường thông suốt; tìm mọi cách nâng hệ số kỹ thuật hoạt động của đầu xe, đảm bảo sức khỏe cho bộ đội phòng chống sốt rét, phòng chống ruồi vàng côn trùng gây hại … Mọi hoạt động đều hướng đến những chuyến xe đầy hàng hóa tới đích an toàn trong dịp Tết thỏa thuận ngừng bắn.
Ngày Ba mươi Tết Tân Hợi đã đến. Bảy giờ sáng Binh trạm trưởng Vũ Xuân Phương chủ trì giao ban ở Sở chỉ huy. Kíp trực báo cáo tình hình ngày qua: Nhìn chung không có gì bất thường chỉ có một vấn đề cần xem xét là tần suất các loại máy bay trinh sát tăng. Ngoài OV2, OV10 bay lượn như mọi khi bọn RF4 còn bay chụp ảnh cả ban ngày lẫn ban đêm. Thủ đoạn đánh phá tuyến vẫn chú trọng gây tắc đèo ở km70. Tình hình toàn Binh trạm đã triển khai xong lực lượng cho đợt tiến công trong dịp Tết. Cán bộ tăng cường cho các khu vực trọng điểm đã tới vị trí. Từ đầu mối B46 khu vực Lân Tôn. Binh trạm phó Tăng Văn Hoan báo về: Mọi việc tốt đẹp. Tham mưu phó công binh Văn Hợp đã tới Barie km98 … Hậu cần đã đảm bảo tiêu chuẩn cho bộ đội ăn Tết khá tươm tất. Tất cả đã sẵn sàng xuất phát. Binh trạm trưởng kết luận:
- Địch tăng cường trinh sát ta càng phải xem xét lại việc ngụy trang phòng tránh. Đội hình xe xuất phát phải giữ đúng cự ly, tín hiệu liên lạc, ngụy trang kín đáo, đèn gầm phải đảm bảo phòng không. Tuy có thỏa thuận ngừng bắn trong các ngày Tết. Song ta phải đề phòng bọn Mỹ lật lọng. Lực lượng Binh trạm dốc toàn bộ xe chuyển hàng theo chỉ lệnh, giao cho đầu mối B46 và nhập hàng đảm bảo an toàn tuyến ngoài đưa vào. Từ giờ phút này trở đi các máy trực phải đảm bảo thông suốt. Quyết tâm hoàn thành tốt kế hoạch đề ra.
Chúng tôi trở về hầm trực. Tôi và Áp về hầm trực tác chiến thông tin, Phát về trực công binh, Tâm trực vận chuyển. Tổng trực Tham mưu phó tác chiến Đoàn Lưu cũng đã vào vị trí. Chuông điện thoại đổ dồn, chúng tôi dồn tâm sức vào kíp trực. Thời tiết mấy hôm nay không mưa. Tuy vậy độ ẩm lớn do đêm và sáng sớm mây mù nặng. Bầu trời đã vang dền tiếng máy bay trinh sát như mọi ngày. Bọn RF4 đường bay ổn định vẫn bay dọc tuyến. Kinh nghiệm cho thấy bọn này bay trinh sát khí tượng để phục vụ cho bọn cường kích bay bằng cắt bom tọa độ. Tổng trực Đoàn Lưu nhắc tôi chỉ thị cho các đài quan sát theo dõi sát hoạt động của địch …
Khoảng hơn bốn giờ chiều nuôi quân mang cơm phục vụ kíp trực. Cỗ Tết nhà bếp làm nhiều món: có bánh chưng, giò, chả, canh măng … Tổng trực mời mọi người dùng bữa để còn vào cuộc công kích. Đang ăn chuông máy trực tác chiến đổ dồn. Đại đội trưởng đại đội pháo 85 ở km12 đường tránh cua tay áo (đất Lào) báo cáo đại đội bị bom tọa độ. Bom trúng vị trí trú quân nhưng người và xe pháo an toàn. Tôi vội báo cáo tổng trực và điện báo cáo cho Binh trạm trưởng Vũ Xuân Phương. Binh trạm trưởng chỉ thị: Theo dõi sát sao tình hình hoạt động của địch có diễn biến gì mới báo ông ngay. Bỏ dở bữa ăn mọi người bám máy. Phía kho O2 ở km65 khu rừng nguyên sinh Tà oọc vang vọng tiếng máy ô tô. Binh trạm trưởng phát lệnh xuất phát. Barie đường vào kho rộng mở, tiểu đoàn xe 56 rùng rùng lá ngụy trang cõng nặng hàng ra trận. Cả kíp trực ở sở chỉ huy dõi theo bánh xe lăn. Tất cả các lực lượng đều vào cấp sẵn sang ứng trực. Tiểu đoàn 21 công binh ra mặt đường ứng trực đảm bảo giao thông từ Chà Vằn (km0) tới Lân Tôn (km110). Tiểu đoàn cao xạ 28 ngồi trên mâm pháo sẵn sàng đánh trả máy bay Mỹ … Sở chỉ huy kíp trực bám máy nắm tình hình. Trời đã tối hẳn các đài quan sát báo về không có máy bay địch trên tuyến. Hy vọng được một đêm yên ả. Tiểu đoàn xe 56 xuất phát với đội hình đại đội cách nhau ba mươi phút để tránh ùn tắc. Xe đi tới đâu đều có công binh hỗ trợ, các barie quản lý chặt từng xe qua trạm.
Tám giờ tối chiếc xe đi đầu do Tiểu đoàn trưởng Quý chỉ huy vượt qua Barie 98. Đây là điểm chốt ứng trực quan trọng của công binh. Vượt qua Barie 98 là vượt qua chặng đèo nguy hiểm nhất. Trọng điểm bắn phá ngày cũng như đêm của máy bay Mỹ. Máy trực vận tải ở Sở chỉ huy luôn nối máy với Barie 98. Tham mưu phó Văn Hợp báo về đường thông, thời tiết thuận lợi, không có máy bay Mỹ hoạt động. Gần mười giờ đêm Binh trạm phó Tăng Văn Hoan ở kho O3 Lân Tôn km110 báo về: Xe đang vào kho và đang tập trung bốc dỡ để cho xe quay đầu. Ở kho O2 Tà oọc km65 cũng đã tiếp nhận những xe hàng tuyến ngoài đưa vào … Thời khắc giao thừa đón năm mới sắp tới, nhưng các chiến sỹ Trường Sơn Binh trạm 44 từ Binh trạm trưởng, Chính ủy đến các chiến sỹ trong toàn Binh trạm đều dốc sức cho những chuyến xe hàng. Cán bộ chiến sỹ kể cả các chiến sỹ gái ở đội tuyên truyền văn hóa văn nghệ Binh trạm cũng đã có mặt ở kho O2 bốc dỡ hàng hóa. Dự kiến số hàng hóa chuyển lên xe đi vào và bốc hàng từ xe vào kho những ngày này đã tăng đột biến. Mọi người đều hăng say làm việc và không quên nhắc nhau giữ gìn ánh sáng để khỏi làm lộ vị trí trú quân.
Bầu trời bỗng rền vang những tiếng nổ lụp, bụp cùng với chớp sáng liên tục, tiếng máy bay phản lực xé màn đêm. Thì ra bọn RF4 bay dọc tuyến chụp ảnh. Đây cũng là thời khắc thiêng liêng chuyển từ năm cũ sang năm mới. Qua đài tiếng nói Việt Nam mọi người lắng nghe tiếng pháo nổ, lời chúc Tết và những lời ca chào mừng năm mới. Một chút lắng đọng trong mỗi người về nỗi nhớ quê hương, nhớ những người thân yêu …
Những đoàn xe đầy hàng vẫn nối nhau vào bãi, vẫn lướt trên đường, xe vào xe ra gọi chào nhau chúc mừng nhau năm mới tốt lành. Cán bộ chiến sỹ làm nhiệm vụ ở các kho sau những phút lắng đọng suy tư với thời khắc và âm thanh vang vọng lúc giao thừa lại cùng nhau vào việc. Bởi vì họ biết, những chuyến hàng vào được tới đây quý giá biết bao. Xe tới đích an toàn không bị đánh phá chính là bớt đi xương máu chiến sỹ ta trên những cung đường ác liệt …
Binh trạm trưởng điện chúc mừng năm mới kíp trực. Chúng tôi cùng chúc ông mạnh khỏe bình an, chuông điện thoại đổ dồn báo tin toàn bình trạm hoàn thành nhiệm vụ trong đêm. Chúng tôi truyền đạt lại cho các đơn vị nhiệm vụ ngày mai, ngày mốt. Tranh thủ thời cơ ngừng bắn xốc tới tiến công chuyển hàng ra tiền tuyến. Tết của chúng tôi ở Trường Sơn là thế.