NHỮNG NGƯỜI LÍNH NỮ "XẺ DỌC TRƯỜNG SƠN ĐI CỨU NƯỚC -
"VAI TRĂM CÂN, CHÂN VẠN DẶM"
Trong những năm tháng "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước", trên chiến trường Khu 5 có một đơn vị gồm hơn 600 cô gái tuổi mười sáu, đôi mươi làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, đạn dược, làm nên huyền thoại về "đội quân tóc dài" của miền Trung khói lửa. Đó là Tiểu đoàn Vận tải 232 do đồng chí Phạm Thị Thao làm Tiểu đoàn trưởng.
Tiểu đoàn Vận tải 232 (Cục Hậu cần Quân khu 5) được thành lập đúng vào dịp kỷ niệm 58 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ (8-3-1968). Dấu chân các nữ chiến sĩ đã in khắp vùng núi Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Kon Tum, Đường 9-Nam Lào, từ dốc Lò Xo đến Hòn Kẽm, Đá Dừng, đèo Le, đèo Phượng Tổng... Luồn rừng, băng đèo, lội suối dưới những cơn mưa tầm tã hay cái nắng cháy da, cái rét cắt thịt, gùi hàng gấp hai lần trọng lượng cơ thể trong lúc địch liên tục lùng sục, càn quét, nhưng các chị luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Lập nên nhiều kỳ tích, các chị được các cấp tặng danh hiệu “Kiện tướng hành lang”, được tặng Huy hiệu Bác Hồ, Huân chương Chiến công giải phóng... Tiểu đoàn trở thành ngọn cờ tiêu biểu của ngành hành lang vận tải Khu 5, tập thể đơn vị và Tiểu đoàn trưởng Phạm Thị Thao, Chính trị viên phó Đại đội 2 Nguyễn Thị Huấn được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Nhớ lại ký ức “thời hoa lửa”, nữ Anh hùng Phạm Thị Thao kể: “Không chỉ đưa vũ khí, đạn dược, thuốc men ra chiến trường, chuyển thương binh về tuyến sau, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ hàng, bảo vệ đường hành lang, đơn vị còn xuống đồng bằng chuyển gạo, muối, mở đường, dựng nhà, làm kho chứa hàng, sản xuất chăn nuôi tại chỗ. Không nề hà gian khổ, hiểm nguy, với chúng tôi, cứ đưa mỗi chuyến hàng đến tiền tuyến là kéo ngày giải phóng miền Nam gần thêm một ít”.
Niềm tin mãnh liệt ấy đã thôi thúc và tiếp sức cho các người lính nữ vượt qua gian khổ, vượt lên chính mình, hình ảnh những cô gái trẻ măng cùng chiếc gùi cao hơn đầu sẽ còn đọng lại mãi trong ký ức của đồng đội và nhân dân thuở ấy. Cao 1,55m, vóc dáng mảnh mai, song, Chính trị viên phó Đại đội 2 Nguyễn Thị Huấn đã làm nên điều phi thường: Mang vác lượng hàng nặng gấp hơn hai lần trọng lượng cơ thể của mình.
Đầu năm 1972, tiểu đoàn được giao vận chuyển nhiều loại vũ khí, trong đó có súng cối 120mm vừa nặng, vừa cồng kềnh, gùi cá nhân không nổi mà hai người khiêng leo dốc cao không bảo đảm an toàn. Nguyễn Thị Huấn xung phong nhận trách nhiệm này về mình. Suốt đêm đó chị thức trắng, tìm mọi cách buộc dây, gùi thử. Lúc đầu đứng dậy không nổi vì đế súng nặng 125kg, chân đế lại đưa ra ngoài rất vướng. Gần sáng, chị mới tìm ra cách chèn thêm gỗ vào.
Hôm sau, chị gùi đế cối vượt qua khe Chín Khúc, leo qua ngọn đồi Thanh Sơn đến được điểm giao hàng đúng thời gian quy định. Lần khác, chị gùi nòng súng ĐKZ 75mm rất dài, vừa đi vừa cầm dao phát dây leo trên đầu, có lúc bị vấp ngã, cả người lẫn hàng lăn xuống dốc.
Những năm tháng ấy, nhiều người trong tiểu đoàn chất trên vai bao gạo nặng trĩu, quyết tâm phải mang bằng được nguyên vẹn ra mặt trận, còn mình chỉ ăn bo bo. Những ai đau ốm, bị thương và có lệnh của chỉ huy mới được phép lấy gạo sử dụng. Những khi bị địch phong tỏa, các chị lại kiếm củ sắn, lá sắn và cây môn rừng, rau tàu bay làm thức ăn. Giữa đạn bom ác liệt, chị em san sẻ từng viên thuốc, cọng rau, thìa cháo và cùng hát vang bài ca cách mạng.
Đến bây giờ, những nữ cựu quân nhân tiểu đoàn vẫn nhớ như in hình ảnh Chính trị phó Đại đội 3 Trần Thị Lâu, hy sinh năm 1972 khi vận chuyển hàng qua sông Nước Chè, thuộc huyện Trà My (Quảng Nam). Đang giữa mùa lũ, nước sông chảy xiết, chị Lâu xung phong đi trước qua sông để buộc dây sang bờ bên kia cho đơn vị bám vào lội qua. Đến giữa sông, gặp cơn lũ mạnh, chị bị dòng nước lũ cuốn trôi. Đến khi nước rút, đồng đội mới tìm thấy thi thể chị bên một tảng đá với gùi hàng còn nguyên vẹn trên vai.
Tháng 10-1972, đơn vị giải thể. Trong 4 năm công tác, Tiểu đoàn Vận tải 232 đã vận chuyển hơn 5.000 tấn hàng hóa ra chiến trường. Ước tính trung bình, mỗi nữ chiến sĩ đi bộ khoảng 600km mỗi năm. Với những phương châm:
"Đạp 50 cân xuống đất, hất 70 cân sang bên, vì chiến trường mang lên một tạ",
"Không tính khối lượng, có sức bao nhiêu cống hiến tất cả",
“Vai trăm cân, chân vạn dặm”;
“Bom thù, mưa dội, đường trơn
Hàng em vẫn xẻ Trường Sơn đi về”...
Đơn vị đã dệt nên bao huyền thoại, mãi bất tử cùng những chiến công trên các cung đường Trường Sơn máu lửa.
Nữ quân nhân Tiểu đoàn Vận tải 232 gùi vũ khí ra chiến trường - Ảnh tư liệu
Đỗ Thị Ngọc Diệp - Báo QĐND
(PS sưu tầm và giới thiệu)