"Công binh Trường Sơn đón đại quân vào chiến dịch Tây Nguyên giải phóng Buôn Mê Thuột" - Ký ức của Thượng tá Nguyễn Văn Dụ
CÔNG BINH TRƯỜNG SƠN
ĐÓN ĐẠI QUÂN VÀO CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN
GIẢI PHÓNG BUÔN MÊ THUỘT.
Theo ghi chép của đại tá Hoàng Ngọc Giao
Nguyên chính ủy trung đoàn công binh 574.
Đầu năm 1974, trung đoàn 574 là Trung đoàn cơ giới của bộ tư lệnh công binh được thành lập. Nhiệm vụ của Trung đoàn là cùng Trung đoàn 4 mở đường và xây dựng mới đường 14B, dọc biên giới các tỉnh giữa Tây Nguyên và Căm Pu Chia, từ bờ nam sông Sê-Rê-Pốc vào Đức Lập, đây là đoạn đường có chiều dài hơn 70 km. Trước mắt phải hoàn thành 40km nền đường từ bến phà vào ngầm 2 Đắc Đam vào đầu mùa khô năm 1975.
Tháng 6 năm 1974 qua 4 tháng làm công tác tổ chức, học tập quán triệt nhiệm vụ, tập huấn nghiệp vụ. Tháng 11 năm 1974 tại Đắc Đam trung đoàn 574 được cục công binh bàn giao 3 đại đội xe máy với 60 đầu xe các loại, 150 chiến sĩ lái và nhân viên kỹ thuật, một đại đội đúc cấu kiện bê tông và 4 đại đội chiến sĩ công binh. Để chỉ huy trực tiếp và tập trng, giảm bớt trung gian. Trung đoàn không thành lập các tiểu đoàn mà tổ chức thành 8 đội thi công, một trạm sửa chữa, một trạm quân y và cơ quan Trung đoàn bộ, với tổng quân số 1050 cán bộ chiến sĩ.
Vậy là sau một trăm tám mươi ngày, với quyết tâm cao, Bộ tư lệnh 559 đã tổ chức thêm được một trung đoàn mở đường chiến lược đứng chân tại Miền Đông, sẵn sàng đảm bảo cho những nhiệm vụ chiến lược to lớn hơn trong giai đoạn mới của chiến trường.
Tháng 1 năm 1965 thời tiết khá thuận lợi, bầu trời Đắc Đam dịu mát, tháng đầu của mùa khô trôi đi rất nhanh. Kể từ khi Mỹ rút quân, hoạt động của máy bay địch ít hẳn, tuy lũ OV10 vẫn thay nhau vòng vo quần thảo trinh sát, nhưng chúng bị các lực lượng cao xạ bắn rát nên không dám xuống thấp hạn chế tầm quan sát. Do ta ngụy trang tốt, thực hiện lấn sáng, lấn chiều nên địch không phát hiện được các hoạt động của ta.
Với những thuận lợi ấy, lực lượng thi công của trung đoàn đã liên tục khẩn trương, thực hiện gấp các nhiệm vụ cải tạo mở rộng 40km mặt đường bộ từ 4m lên 6m, làm bến phà bờ nam, nắn các cua, hạ độ dốc, rải đá hai đầu ngầm 1 và ngầm 2 của bến phà Đắc Đam, làm mới 4 cống bị sập.
Ngày 6 tháng 1 năm 1965, sơ kết đánh giá kết quả một tháng ra quân. Trung đoàn đã về đích trước thời gian 5 ngày, được Bộ tư lệnh sư đoàn 470 biểu dương. Cán bộ chiến sỹ của trung đoàn vô cùng phấn khởi với chiến công bước đầu của đơn vị. Sau khi được quán triệt Nghị quyết 21 về nhiệm vụ mới của sư đoàn 470, không khí của đơn vị sôi nổi, tin tưởng vào quyết tâm của trên.
Ngày 12 tháng 1 năm 1975 trung đoàn vinh dự được Tư lệnh bộ đội Trường Sơn Đồng Sỹ Nguyên vào trực tiếp động viên và phát lệnh khởi công xây dựng đường cấp phối mặt đường tiêu chuẩn cấp 4 miền núi. Để khích lệ tinh thần bộ đội, đơn vị đã phát động đợt thi đua mừng Đảng, mừng Xuân; đơn vị đã hoàn thành 6 km đường trong 24 ngày, vào trước ngày nghỉ tết Ât Mão.
Hai ngày nghỉ tết qua nhanh, ngày 2 tết trung đoàn bước vào đợt hai của chiến dịch với mục tiêu hoàn thành tiếp 12km đường trong thời gian 40 ngày. Các mũi hợp đồng dồn dập tác nghiệp. Chỉ huy sở trung đoàn hàng ngày nhận được báo cáo vượt chỉ tiêu, năng xuất. Chỉ huy trung đoàn và cán bộ cơ quan cũng phải thay nhau bám sát mặt đường, 18 giờ hàng ngày mới được rời hiện trường, ai cũng thấm mệt nhưng khi nhìn thấy từng km đường cấp phối rộng 6m được lu lèn mịn chắc đều quên hết mệt nhọc, phấn chấn trong lòng.
Vào tối ngày mồng hai tết. Trung đoàn trưởng Nhàn cùng chính ủy Giao trao đổi công việc xong vừa nằm xuống thiếp đi được một lúc thì nghe tiến ồn ào ngoài cổng gác, tiếng đồng chí trực ban nói to như quát: “ Tôi nói các đồng chí có hiểu không? Đây là sở chỉ huy tiền phương của trung đoàn, không phải là trạm giao liên, đoàn của các đồng chí hàng chục người, làm gì có nhà hầm cho các đồng chí trú”. Nghe tiếng động lạ, cả chính ủy Giao và trung đoàn trưởng Nhàn cùng vùng dạy, chạy ra xem sao. Hai người chưa kịp hỏi lý do tại sao lại có chuyện to tiếng, đồng chí Toàn trợ lý tác chiến của sư đoàn là người hướng dẫn đoàn thì thầm báo cáo “ Đây là đoàn khách đặc biệt của bộ vào công tác, không để các anh ấy ngủ ở ngoài rừng được, xin các anh sắp xếp để đoàn ngủ trong lán có hầm để đảm bảo an toàn”. Trung đoàn trưởng và chính ủy chưa kịp trả lời đồng chí Toàn đã nhận ra trung tướng Lê Ngọc Hiền phó Tổng tham mưu trưởng cùng khoảng một chục đồng chí cán bộ tháp tùng tiến vào. Đoàn công tác không trao đổi, không nói rõ lý do và thời gian đoàn đến, đoàn đi. Ban chỉ huy trung đoàn 574 chỉ kịp hướng dẫn các đồng chí vào nghỉ trong sở chỉ huy của trung đoàn. Bốn giờ sáng ngày mồng 3 tết đoàn ra đi ban chỉ huy trung đoàn không tiễn đưa, đoàn không để lại dấu vết, lặng lẽ vượt suối Đắc Đam để sang nước bạn. Sau này ban chỉ huy trung đoàn 574 mới biết đó là đoàn của Bộ Tổng Tham mưu vào thành lập sở chỉ huy phía trước (A75) chuẩn bị chiến dịch Tây Nguyên.
Ngày 17 tháng hai (mùng 7 tết) Tư lệnh sư đoàn 470 gửi cho trung đoàn 574 bức điện khẩn chỉ thị cho trung đoàn với nội dung như sau: “ Trung đoàn bố trí 2 xe ủi, 2 xe ben, 1 xe tải, mỗi xe bố trí đủ hai lái và một trung đội công binh có đủ trang bị do đồng chí Phan Thanh Tòng trung đoàn phó chỉ huy sáng 18 tháng 2 về gặp phó tư lệnh Đoàn 559 Nguyễn Lang tại chỉ huy sở cơ bản của trung đoàn để nhận chỉ thị cụ thể”. Chấp hành mệnh lệnh của sư đoàn, Ban chỉ huy trung đoàn 574 đã hội ý nhanh và sau đó chỉ thị cho các cơ quan gấp rút điều động lực lượng giúp đồng chí Tòng thực hiện đầy đủ các nội dung mệnh lệnh của sư đoàn. Sau này ban chỉ huy trung đoàn 574 mới được biết nhiệm vụ của các đồng chí trên là rất đặc biệt, đi mở đường bí mật đảm bảo cho xe tăng của ta bất ngờ tấn công vào thị xã Buôn Mê Thuột vào đêm 11 tháng 3 năm 1975.
Những đêm sau đó, từng đoàn binh khí kỹ thuật, xe tăng, trọng pháo, xe vận tải chở hàng, chở quân, nườm nượp qua phà. Đường ống xăng dầu cũng vượt sông vào đến trạm 26 cạnh chỉ huy sở của trung đoàn. Trung đoàn 574 cũng được nhận thêm nhiều nhiệm vụ như tổ chức trạm liên lạc cho (A75) tại chỉ huy sở của trung đoàn; tổ chức sản xuất rau xanh, khai thác cá tươi tại chỗ phục vụ và phối hợp với lực lượng bộ binh của Sư đoàn bảo vệ vòng ngoài cho (A75). Sau này chúng tôi mới biết những nhiệm vụ của Trung đoàn là để phục vụ cho chiến dịch Tây Nguyên, đây là sự chuẩn bị cho quân ta đánh lớn, thật mau lẹ và bất ngờ, đến nỗi đang làm nhiệm vụ ngay sát Bộ chỉ huy chiến dịch mà cũng không hay biết gì về thời gian nổ súng.
.jpg)
Tấn công, đánh chiếm trại Mai Hắc Đế, thị xã Buôn Ma Thuột trong Chiến dịch Tây Nguyên,
tháng 3- 1975. Ảnh tư liệu: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
Chiến tranh đã lùi về quá khứ 48 năm, Đường Trường Sơn, con đường đưa dân tộc ta đến ngày toàn thắng 30 tháng 4 năm 1975 đã trở thành huyền thoại. Chiến thắng Buôn Mê Thuột chiến địch mở màn để tiến tới chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn Miền Nam thống nhất đất nước. Những nhân chứng lịch sử năm xưa cũng người còn người mất; nhưng cán bộ chiến sỹ trung đoàn 574 sư đoàn 470 công binh không thể quên chiến công thầm lặng thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng của đơn vị mình, làm công tác chuẩn bị đón đại quân vào chiến dịch giải phóng Buôn Mê Thuột, là nhiệm vụ có ý nghĩa lớn lao, là kỷ niệm đáng nhớ trong cuộc đời binh nghiệp của mỗi người./.
Thượng tá Nguyễn Văn Dụ
Hội viên Hội VHNT Trường Sơn
Địa chỉ 117/106B Nguyễn Hữu Cảnh
Phường 22, quận Bình Thạnh
Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 0903788893