"Những ngày này năm xưa của bộ đội lái xe Trường Sơn. Sư đoàn 571" - Ký ức của Nguyễn Viết Lợi
NHỮNG NGÀY NÀY NĂM XƯA CỦA
BỘ ĐỘI LÁI XE TRƯỜNG SƠN. SƯ ĐOÀN 571
Được thành lập trong giai đoạn chuẩn bị Tổng tấn công. Của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, vỹ đại của dân tộc. Sư đoàn 571 , là Sư đoàn ô tô vận tải đầu tiên của quân đội ta. Đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vận chuyển cơ sở, vật chất, kỹ thuật binh lực đến các chiến trường. Làm tròn nhiệm vụ Quốc tế.
Trong Đại thắng mùa xuân năm 1975. Sư đoàn đã sử dụng hơn 2.000 xe. Thần tốc cơ động bộ binh tiến công truy kích. Trong các chiến dịch. Đặc biệt chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Kết thúc chiến tranh. Sư đoàn đã làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình. Xứng đáng với danh hiệu: Đơn vị Anh Hùng- “Quả đấm thép”.”Tuấn mã Trường Sơn”. “ Gan vàng dạ ngọc”
Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Sư đoàn. 48 năm chiến dịch : Đại thắng mùa xuân năm 1975. Xin giới thiệu những chiến công của Sư đoàn 571 trong chiến dịch: Đại thắng mùa xuân thống nhất đất nước 1975.
* CƠ ĐỘNG QUÂN ĐOÀN 1
Ngày 26/3-1975 Sư đoàn nhận lệnh của Bộ Tư Lệnh Trường Sơn. Chuẩn bị sẵn sàng 1.000 xe cơ giới, nhận nhiệm vụ đặc biệt, chậm nhất ngày 3/4 phải xuất phát.
Ngày 29-3 đội hình 1 của Sư đoàn hành quân 268 xe. Cơ động gọn 2 Trung đoàn và Sư đoàn bộ 320 từ Vĩnh Chấp đi Đồng Xoài.
Ngày 3-4/1975 đội hình 2 gồm 395 xe, 70 xe của E11; 114 xe của E512 và 113 xe của E527 cơ động Sư đoàn 312 và cơ quan Quân đoàn bộ QĐ1. Hành quân theo hướng tây Trường Sơn rồi rẽ sang đường 14; qua Buôn Mê Thuột, Đức Lập, xuống Đồng Xoài. Đội hình nghỉ chân ở đèo Ăng Bun. Bộ đội được nghe mệnh lệnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp Bộ trưởng Bộ quốc phòng:” Thần tốc, thần tốc hơn nữa! Táo bạo, táo bạo hơn nữa! Tranh thủ từng giờ từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và quyết thắng”
Nội dung mệnh lệnh như tiếp thêm sức mạnh cho các cánh quân. Ở mũ, thành xe, cửa buồng lái, xe nào cũng dán khẩu hiệu hành động: “ THẦN TỐC.” “QUYẾT CHIẾN QUYẾT THẮNG”
Ngày 8-4/ Đội hình 3 xuất phát gần 400 xe của D72 ; D101-E13. Cùng gần 200 xe của các đơn vi lẻ ghép lại. Cơ động Sư đoan phòng không 367 và đạn dược, xăng dầu, binh khí kỷ thuật, nhu yếu phẩn của quân đoàn.
Trong vòng 10 ngày F571 đã cơ động toàn bộ Quân đoàn 1. Thọc sâu hướng tây Trường Sơn với 1.053 xe. Theo đội hình có xe hộ tống, công trình xa, thợ sửa chữa giỏi tay nghề. “Những cánh đại bàng”Trường Sơn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giai đoạn đầu của chiến dịch.
Sáng ngày 11-4 đội hình hành quân cách Đồng Xoài 30 km. Xe của đồng chí Thuẫn D52 , E512, trục trặc kỹ thuật gãy trục tay lái ngay trên đỉnh dốc. Xe mất lái, vun vút lao qua các dốc. Bộ binh ngồi trên xe nhốn nháo. Thuẫn toát mồ hôi hột,gắng bình tĩnh lại trấn an mọi người: ngồi yên, bám chắc.Thuẫn sử dụng phanh tay, về số, cố ép số cho bánh trước khựng lại trượt lệch theo taluy dương, xe dừng cách vực chưa đầy 10 m… Xuống xe Thuẫn nằm vật ngửa người ra đường vì quá căng thẳng hét lớn: Sống rồi các đồng chí ơi! Cán bộ, chiến sỹ bộ binh trên xe ào xuống đỡ Thuẫn ngồi dậy, họ ôm chầm lấy nhau mừng rơi nước mắt… Gan dạ, mưu trí Thuẫn đã xử lý tình huống. Cứu sinh gần 40 đồng đội ngồi trên thùng xe.
Sau 12 ngày đêm vượt trên 1.200 km đường Trường Sơn và những con đường vừa mới được giải phóng. Sư đoàn ô tô vận tải quân sự 571 Anh Hùng. Cơ động thần tốc toàn bộ QĐ1 vào Bộ Tư lệnh tiền phương đóng ở Đồng Xoài, an toàn đúng thời gian quy định...
* CƠ ĐỘNG CÁNH QUÂN DUYÊN HẢI
Trong khi đang triển khai nhiệm vụ cơ động Quân Đoàn 1 vào Đồng Xoài .F571 nhận được lệnh điều 600 xe chở đạn, gạo từ cảng Đông Hà Quảng Trị , đi theo đường 1 vào Đà Nẵng phục vụ bộ đội tiền phương QĐ2.
Cũng trong ngày 8/4, Tư lệnh cánh quân duyên hải: Phó tổng tham mưu Lê Trọng Tấn điều toàn bộ số xe hiện có của sư đoàn 571 . Cơ động QĐ 2 tấn công theo quốc lộ 1.
Ngày 9/4, 669 xe vận tải thuộc các D57,964,77,54,58,66 , 990;76,69. Dưới sự chỉ huy của quyền Sư đoàn trưởng Hoàng Trá. Tập kết xe từ nam chân đèo Hải Vân đến sân bay Đà Nẵng. Sẵn sàng cơ động QĐ2, thần tốc tiến quân dọc duyên hải .
Công binh đi trước dọn đường, bom mìn. Xe tăng tiếp theo đè bẹp các chốt, ổ kháng cự của địch, theo sau là pháo binh, bộ binh. Chen giửa đội hình là cao xạ pháo để bảo vệ khối hành quân. Khoá hậu là các xe hậu cần, đạn dược đủ ăn trong 1 tháng.
Ngày 13/4 đại quân duyên hải, tiến sát Phan Rang, địch hò hét “tử thủ”
Ngày 16/4 pháo binh dọn đường, xe tăng dẫn lối. D54 cơ động Trung đoàn bộ binh 101 thiện chiến của F325 dũng mãnh chọc thủng phòng tuyến của Trung đoàn bộ binh 25, Sư đoàn 3 nguỵ Giải phóng Phan Rang.
Địch phát hiện quân ta tấn công theo đường 1. Nhưng quá muộn. Trong cơn tuyệt vọng chúng dùng máy bay, tàu chiến điên cuồng bắn phá, tung biệt kích quấy rối phía sau. 3 xe của ta bị bắn cháy và lái xe đã anh dũng hy sinh, một số xe bị đạn. Đội hình tạm thời sơ tán, giãn cách. Pháo của ta hạ nòng hướng ra phía biển nã đạn, bắn cháy xua đuổi tàuchiến, pháo cao xạ, bộ binh đánh trả quyết liệt máy bay địch.
Đai đội 51,D66 lái xe cơ động trinh sát truy quét tàn binh địch, biệt kích từ biển vừa đổ bộ lên. Sau 2h đã tóm gọn bọn này. 4h chiều ngày 20/4, đội hình hành quân dừng nghỉ nấu ăn. Nhận được lệnh khẩn của phó Tư lệnh Quân đoàn đồng chí Hoàng Đan: Tiến đánh Hàm Tân, bộ đội ăn lương khô chiến đấu tiếp. Đồng chí Thắng C15,D54. Bị địch bắn hỏng xe. Nhanh chóng cướp xe GMC của địch tháo chạy bỏ lại. Tiếp tục chở bộ binh xông lên.
Ngày 22/4 các đơn vị xe của F571 đã cùng đại binh thần tốc Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến, vượt chặng đường hơn 900 km. Áp sát phòng tuyến Xuân Lộc.
Ngày 23/4 tổng thống Mỹ J.Pho buộc phải ngậm ngùi tuyên bố:” cuộc chiến ở Việt Nam đã chấm dứt với người Mỹ!”
Ngày26/4 các cánh quân chủ lực, cán bộ tiếp quản. Được các Sư đoàn ô tô vận tải quân sự Trường Sơn, cơ động gấp từ hậu phương miền Bắc, đã tập kết đúng thời gian và triển khai nhiệm vụ chiến dịch. Đúng 17h ngày 26/4 các cánh quân đồng loạt nổ súng tấn công. Mở màn cho chiến dịch Hồ Chi Minh lịch sử.
Từ trong các cánh rừng cao xu .xe tăng, xe tải chở bộ binh, xe kéo pháo, tên lửa. Xông lên theo tiếng kèn đồng quân nhạc. Trước giờ xung trận bộ đội được lệnh tranh thủ cắt tóc, mặc quân phục mới, mũ dép gọn gàng. Tỏ rõ tư thế người chiến sỹ cách mạng.
Trong chưa đầy 2h . F304 được D57 cơ động đã đánh chiếm trường sỹ quan thiết giáp, căn cứ Nước Trong. Địch ngoan cố chống cự suốt đêm 26 ngày 27. F304 tổ chức tấn công. Trời nắng gắt, các chiến sĩ lái xe đưa xe chở nước uống, đạn dược, cơm canh. Tiếp tế dưới làn đạn bắn thẳng của kẻ địch và nhanh chóng chuyển thương ra ra tuyến sau.
Tối 28/4 BTL quân đoàn 3 nguỵ ở Biên Hoà tan rã , thấy địch hết sức hoang mang. Lệnh tổng công kích toàn mặt trận được phát ra.
Sáng ngày 29/4 . Đai quân tiến vào Sài Gòn! Bộ đội được nghe thông báo: Lời kêu gọi của Bộ chính trị. Lời kêu gọi và lệnh động viên của Bộ chỉ huy chiến dịch đã cổ vũ giục dã những bước chân thần tốc bước vào trận tổng công kích.
Các chiến sỹ lái xe của D101;990; 74. Chở đạn pháo lớn ( chiến lợi phẩm) từ Quy Nhơn, Nha Trang cho pháo tầm xa thu được của địch. Pháo kích dữ dội vào sân bay Tân Sơn Nhất, 304 tiếng nổ của những viên đạn pháo hạng nặng vừa chấm dứt. Đội hình xe F571 cơ động bộ đội QĐ2 . Xoá sổ các ổ đề kháng của địch áp sát cầu Sài Gòn. Bảo vệ cầu, các chiến sỹ đặc công đã kiên cường bám trụ, đánh lùi hàng chục đợt phản công. Không cho địch phá cầu.
Khi đội hình xe đến cầu trời chưa sáng. Tưởng quân địch rút chạy. Các chiến sỹ đặc công đã phóng 1 quả B40 về phía đội hình xe. Bộ binh dùng loa pin gọi hàng, các chiến sỹ đặc công mới nhận ra quân ... mình. Thật may mắn và hú vía không ai bị gì.
Đêm đó chiến sỹ lái xe Bùi Duy Cấp D57,E512. Chở trinh sát đi tuần tra, thấy đường đen ngòn phía trước. Cấp bật pha, thì ra cả đám tàn quân nguỵ chạy đâu về mệt quá đang nằm ngủ đầy đường trinh sát nổ súng. Địch hoảng loạn, kêu la chạy toán loạn. Cấp nhanh chóng xuống xe cùng bộ binh đánh địch, mình anh tiêu diệt 8 tên.
Sáng ngày 30/4 Đơn vị thọc sâu QĐ2 được tiểu đoàn xe 57 cơ động Trung đoàn bộ binh 66 đánh chiếm đài phát thanh nguỵ Phía bắc cầu Rạch Chiếc, tiểu đội trưởng lái xe Dương Quang Lựa C5,D964 cùng đồng đội chiến đấu dũng cảm. Đã bắt sống được 1đại uý nguỵ, xe của Lựa và Nguyễn Văn Nam chở trinh sát vượt cầu Rạch Chiếc, đường Hồng Thập Tự tiến nhanh về dinh Độc Lập. Bỗng trục chuyền động xe Nam bị vướng bùng nhùng dây thép gai khựng lại. Lựa cho xe lao lên, bám sát xe tăng, một lốp bị địch bắn thủng . Lựa vẫn nhấn ga chiếc xe biển số: CE1283, chở bộ binh dũng mãnh xông thẳng vào dinh Độc Lập...
Lúc ấy đồng hồ chỉ 11 giờ 30 phút ngày 30 tháng 4 năm 1975 …
Nguyễn Viết Lợi
CTV Báo ĐT Trường Sơn tại Nghệ An
(Bài viết có sử dụng một số tư liệu từ Lịch sử Sư đoàn ô tô vận tải 571)