TÌNH BẠN
Hoàng Kiền
Trưa nay tôi đang nằm thiu thiu mà chẳng ngủ được. Ngoài biển Đông bão lớn đang đe doạ miền Bắc nước ta, không khí lạnh phía bắc đang tràn xuống, mưa lớn lại dội xuống bồi thêm chồng chất nỗi đau cho người dân nói chung và nông dân nói riêng, đói nghèo luôn rình rập tứ bề.
Bỗng tôi nhận được điện thoại gọi đến, số dài dằng dặc mà không có tên, nghe một lúc mới nhận ra Đại tá Thông Xay bạn tôi bên Lào sang chữa bệnh điện mời tôi ăn cơm chiều, hẹn đến phòng Tuỳ viên Quốc phòng Đại sứ quán Lào tại Hà Nội. Thật mừng tôi nhận lời ngay và chuyển lời mời tiếp tới Thiếu tướng Nguyễn Thành Định ...
Thế rồi bỗng nhớ lại bao kỷ niệm với đường Trường Sơn tây, với đất nước Triệu voi, với người dân Lào hiền hoà chất phác, với những người bạn của tôi đã từng gắn bó.
Tôi vượt Trường Sơn hành quân bộ sang đất Lào trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thế rồi gắn bó với nhân dân đất nước Triệu voi gần sáu năm liền. Dọc đường hành quân vào chiến trường, qua các bản làng của đồng bào Lào, dân ra dọc đường cung cấp hậu cần tươi sống cho Bộ đội Việt Nam, Bộ đội cung cấp kim chỉ khâu, bật lửa, đá lửa, mỳ chính vv cho đồng bào. Tiếng Lào, tiếng Việt đan xen kết nối ríu rít suốt dọc đường hành quân trên dãy Trường Sơn hùng vỹ, thật là vui.
Đường mòn Hồ Chí Minh hình thành từ tháng 5/1959 trên hướng Đông Trường Sơn, do có nhiều khó khăn nên năm 1961 được sự đồng ý của Bạn ta chuyển hướng sang Tây Trường Sơn. Từ đây suốt những năm đánh Mỹ mạng đường chi viện chiến lược cho Cách mạng miền Nam và giúp đỡ hai nước bạn Lào và Cam Pu Chia xẻ dọc, rọc ngang khắp địa bàn Nam Lào. Máy bay Mỹ ném bom rừng núi tan hoang, nhân dân sơ tán để Bộ đội Việt Nam mở đường mới, đường vòng tránh. Rất nhiều nơi bom đạn địch đánh vào bản làng nương rẫy giết hại dân lành.
Rừng tìm ngọn cỏ không ra
Bom cày đạn xới xát trà tan hoang
Khắp nơi, nương rẫy bản làng
Bom thù trút xuống tang thương mịt mùng...
Tôi làm nhiệm vụ khảo sát đường, thường xuyên ngủ nhờ nhà dân, rất hiểu cuộc sống khó khăn nhưng thật tình nghĩa của bà con dân bản. Rồi tham gia làm đường gắn bó với người dân bạn, kết nghĩa với một thanh niên ở bản Tà Ôi huyện Mường Nòong cùng tuổi thật là sâu đậm.
Năm 2001 khi Mỹ tiến công I Rax, theo đề nghị của Bạn, Bộ quốc phòng cử đoàn cán bộ sang giúp bạn khảo sát ATK mới. Trong chống Mỹ Công binh Việt Nam đã giúp bạn xây dựng căn cứ Sầm Nưa với hệ thống hang động được cải tạo và đường hầm đào bổ sung rất vững chắc, nơi đây được coi là “Thủ đô kháng chiến” của Bạn. Sau khi hoà bình Bạn mở ra làm du lịch, cho khách trong và ngoài nước đến tham quan. Trong tình hình mới cần xây dựng ATK mới…
Được anh Trương Quang Khánh - Tư lệnh Công binh phân công, Thượng tướng Phùng Quang Thanh – Tổng TMT QĐNDVN giao nhiệm vụ, sau đó Đại tướng Phạm Văn Trà – Bộ trưởng Bộ QP triệu tập tôi lên chỉ đạo cụ thể những vấn đề cần thiết.
Tháng 4-2001 tôi dẫn đầu đoàn cán bộ của BQP Việt Nam, anh Hà Đại tá Cục phó Cục tác chiến làm Phó đoàn cùng một số cán bộ nhân viên của BTLCB bay sang Viêng Chăn triển khai nhiệm vụ. Thiếu tướng Kèn Khăm Tổng tham mưu trưởng QĐND Lào tiếp và giao nhiệm vụ cho chúng tôi. Đại tá Thông Xay cán bộ Cục đối ngoại và Trung tá Xỉn Xa Vắt Cục phó Cục Công binh đi cùng chúng tôi. Cuộc hành quân vào rừng núi vùng sâu vùng xa của nước Lào được tiến hành theo phương án chúng tôi đã chuẩn bị trong trước. Đi từ Viêng Chăn đến Thà Khẹt - Khăm Muộn là xế chiều. Đã có điện báo trước nhưng đến nhà tỉnh đội trưởng anh ấy đi vắng, chúng tôi chờ đến tối anh mới về.
Tôi hỏi anh có nhận được điến từ BTTM không?
Có chứ!
Sao không có ai đón chúng tôi?
Các đồng chí thông cảm, hôm nay là Chủ nhật ngày nghỉ, tôi tranh thủ mang lưới đi đánh ít cá về ăn, đời sống còn khó khăn lắm. Chúng tôi cùng cười.
Buổi tối Tỉnh đội chiêu đãi đoàn, có đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ kiêm Chủ tịch tỉnh dự, anh nói tiếng Việt rất tốt, chúng tôi trao đổi công việc thân tình thể hiện mối đoàn kết hai bên.
Tỉnh đội cử một tổ 5 Chiến sỹ mang súng AK đi bảo vệ chúng tôi. Cuộc hành quân tiếp theo vào rừng tìm hang động kéo dài gần tháng trời qua nhiều tỉnh của nước bạn. Rất nhiều kỷ niệm lưu mãi trong lòng.
Một hôm đi đến huyện Viêng Thoong đường xa lại dốc, xe Uoat chạy nóng máy vừa đi vừa nghỉ. Khi qua một bản dọc đường phải dừng lại cho mát máy. Trong đêm tối bỗng dưng thấy một ông cụ từ trong nhà đi ra mang theo chai rượu, ông mở nút rồi tưới lên nắp ca bô xe. Chúng tôi không hiểu gì cả, tôi hỏi thì được biết đây là phong tục, ông bảo con xe nó mệt, cho nó uống rượu để nó chạy. Thế rồi xe mát máy cũng chạy được, chúng tôi tìm đến huyện mới Viêng Thoong là 10 giờ đêm. Huyện mới thành lập, nhà cửa đơn sơ, đặc biệt là chưa có nước. Không có ai bán đồ ăn, anh Thông Xay đi tìm mãi mới mua được ít mì tôm và cá khô nấu ăn bữa chiều. Đêm chùi chân lên giường ngủ tạm. Sáng hôm sau làm việc với các đồng chí lãnh đạo huyện mới biết đây là Trung tâm hoạt động của vùng phỉ Lào, trước nhà chúng tôi ngủ là Thiếu tướng phỉ mới ra hàng, chúng tôi thận trọng hơn khi đi vào hang động rừng sâu.
Với tôi thật là gian nan, bị viêm họng, đồ ăn của dân bạn nấu rất cay nên tôi bị ho dữ dội, khi về nước phải vào bệnh viện 354 kiểm tra ngay do nghi dịch sat, may mà không phải.
Sau thời gian khảo sát các hang động theo kế hoạch về nước, đồng chí Nguyễn Thanh Sơn phụ trách khảo sát cung cấp số liệu khảo sát, tôi họp chỉ đao. Anh Nhượng trưởng phòng Công trình Quốc phòng đã lập dự án ATK của bạn, tôi lên báo cáo Tổng tham mưu trưởng và Bộ trường Bộ quốc Phòng. Sau đó chúng tôi chuyển sang cho Bộ tổng tham mưu QĐND Lào.
Năm 2005 nhân dịp sang thăm Việt Nam, đồng chí Ken Khăm đã đến thăm BTL Công binh và trao Huân chương Hữu nghị cho Tư lệnh Công binh Hoàng Kiền.
Mối quan hệ giữa BTLCB Việt Nam với Cục Công binh Lào thật gắn bó và được duy trì phát triển toàn diện. Công binh Việt Nam đã giúp đỡ Công binh Lào nhiều mặt, trọng tâm là công tác kỹ thuật. Hôm nay có dịp cùng nhau ôn lại và vui mừng với thành quả đã đạt được
Đã nhiều chuyến sang Lào công tác, tham quan, tôi đều đến thăm các anh cán bộ Công binh QĐND Lào. Chúng tôi giao lưu với nhau như những người anh em thân thiết. Đại tá Thông Xay sang Việt Nam lần nào chúng tôi cũng gặp nhau. Anh đã thay thận tại Việt Nam, chúng tôi chúc mừng ca ghép đã thành công để anh tiếp tục công tác và hôm nay sang để kết nối quan hệ giữa lực lượng Công binh hai nước trong giai đoạn hiện nay.
Buổi giao lưu thật sâu đậm. Phía Việt Nam có Thiếu tướng Hoàng Kiền, Thiếu tướng Phạm Dũng Tiến, Thiếu tướng Nguyễn Thành Định, Đại tá Trần Đăng Sơn, Đại tá Nguyễn Trọng Thanh, Công ty Tây Trường Sơn có anh Hùng, chị Phượng, anh Sơn..
Phía Lào có Đại tá Thông Xay, đại tá Bang Xỉ trưởng phòng tuỳ viên và hai đồng chí phó phòng tuỳ viên ...
Chúng tôi trao đổi rất nhiều về quan hệ Lào Việt tình hữu nghị giữa hai hước được hình thành trải qua các cuộc đấu tranh chống ngoại xâm giành độc lập dân tộc của hai Đảng, nhân dân và quân đội hai nước. Máu xương của nhân dân hai nước đã đổ xuống tô thắm tình hữu nghị thuỷ chung son sắt này. Hãy cùng nhau giữ gìn và tuyền cho con cháu chúng ta giữ gìn, không thể để cho người khác cướp mất.
(1).jpg)
Chúng tôi cùng vui nói với nhau rằng
Pa xa xôn Việt - Lào xăm ma khi ( nhân dân Việt - Lào đoàn kết )
Pà hán Việt - Lào xăm ma khi ( bộ đội Việt - Lào đoàn kết )
Xong xẻng Việt - Lào xăm ma khi ( Công binh Việt - Lào đoàn kết ).
Nếu mai ngày ai vào bên ấy
Tổ quốc tôi biết mấy gian lao
Nhớ thời giặc giã binh đao
Bờ tây đằng đẵng gian lao chống chèo
Bên nhau hai nước bạn nghèo
Trường Sơn kết nối dốc đèo non cao
Tinh thần ý chí tự hào
Quân dân hai nước Việt Lào đồng tâm
Chung chiến hào chống ngoại xâm
Tư do độc lập vẹn phần vẻ vang
Thắm tô lịch sử huy hoàng
Kết nên tình nghĩa vững vàng thuỷ chung
Hoàng Kiền