Đội TNXP chống Mỹ cứu nước đầu tiên
Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt, giặc Mỹ điên cuống leo tháng đánh phá miền Bắc bằng không quân. Ngày 25/5/1965 tại làng Vệ Yên, xã Quảng Thắng, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa,đội TNXP chống Mỹ cứu nước được thành lập.Về dự lễ thành lập có đồng chí Võ Nguyên Lượng- Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Nguyễn Văn Đệ - Bí thư Trung ương Đoàn, các đồng chí chỉ huy tỉnh Đội, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Đoàn. Đội gồm 1.200 cán bộ chiến sĩ được biên chế thành 9 đại đội, đội trưởng là đồng chí Nguyễn Thuần, đội phó kiêm Bí thư Đảng Ủy đồng chí Dương Khắc Tú, đội phó kiêm Bí thư Đoàn Lê Văn Sông và đội phó Nguyễn Đức Hợp.
Đội được trang bị súng, ô tô tải, ô tô con, có y bác sĩ, thợ cơ khí, thợ sửa xe và mỗi cán bộ đội viên được trang bị một xe đạp Phượng hoàng. Ngoài ra tư trang cá nhân như chăn màn, ni lông, dày dép, mũ…. Đội quân được lệnh hành quân thần tốc, bí mật, thậm lặng, đêm đi, ngày nghỉ. Sau 13 ngày đêm ròng rã Đội đã vào đến căn cứ Ban chỉ huy Tư lệnh Đoàn 559 Trường Sơn. Ngày 21/6/1965, Thủ tướng Chính phủ ban hành chỉ thị sô 71/TTg-CN về việc tổ chức các “ Đội TNXP chống Mỹ cứu nước”, phục vụ công tác giao thông vận tải, Đội TNXP chống Mỹ cứu nước được Trung ương Đoàn đổi tên là Đội TNXP 21, lấy phiên hiệu là N21. Từ đó Đội 21 trở thành , đơn vị tiền thân của lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước.
.jpg)
Ngày vào đến chiến trường, Đội TNXP N21 được Ban chỉ huy Tư lệnh Đoàn 559 giao nhiệm vụ tổ chức Vận chuyển hàng hóa bằng xe đạp thồ. Đồng thời đóng thuyền vận tải hành hóa trên sông, tham gia mở đường trên công trường 128 ở Nam Lào, Đông và Tây Trường Sơn. Cán bộ đội viên Đội TNXP N21 đã vượt qua bao gian khổ ác liệt, hy sinh trong mưa bom bão đạn. Đồng thời đã có nhiều sáng kiến để lát đường chống lầy kiểu “ Rải long đanh”, làm giàn mướp ngụy trang, trên Đèo Pu La Nhích.Đóng “ Thuyền bạt khung tre” để vận chuyển hàng hóa trên sông, làm “ Ngầm gỗ không cản dòng chảy” qua sông Pắc Pi Năng và các suối nhỏ. Sau thời gian phục vụ trên Trường Sơn, Đội TNXP N21 có nhiều đồng đội hy sinh và bị thương, đến tháng 8/1966, toàn bộ cán bộ chiến sĩ Đội TNXP N21 chuyển sang quân đội và tiếp tục công tác ở các đơn vị bộ đội Trường Sơn. Tuy thời gian hoạt động của Đội TNXP N21 không dài, nhưng Đội đã để lại dấu ấn không thể nào quên là một đơn vị tiền thân của lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước. /
Bùi Văn Hoằng
(CTV Trang Điện tử và Bản tin Trường Sơn)