Kỷ niệm 55 năm chiến thắng
Đò Lèn (3 và 4/4/1965)
CHIẾN THẮNG ĐÒ LÈN
Khu lưu niệm chiến thắng Đò Lèn.
Huyện Hà Trung, những năm 60 của thập kỷ 20, nằm ở phía bắc tỉnh Thanh Hóa. Phía nam hà Trung có con sông Lèn giáp với huyện Hậu Lộc, phía đông giáp huyện Nga Sơn, phía tây và tây nam giáp huyện Thạch Thành và huyện Vĩnh Lộc, phí bắc giáp tỉnh Ninh Bình với dãy núi Tam Điệp án ngữ. Huyện có thị trấn Đò Lèn, trên bến dưới thuyền rất sầm uất. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, quốc lộ 1A là tuyến giao thông huyết mạch đi qua. Khu vực Đò Len có diện tích khoảng 3km2 . Các xã Hà Phong, Hà Ngọc, Hà Ninh, Hà Lâm bao quanh thị trấn. Thị trấn có ga xe lửa, có bến sông, các cửa hàng bách hóa, kho tàng, khu dân cư… Thị trấn có cây cầu Đò Lèn là một vị trí giao thông quan trọng.
Vì vậy khi đến quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc thì cầu Đò Lèn cùng với cầu Hàm Rông là hai trọng điểm rất ác liệt. Ngày 3 và 4 tháng 4 năm 1965, giặc Mỹ điên cuống mở đầu kế hoạch “Sấm rền” tập trung máy bay ném bom bắn phá cầu Đò Lèn và cầu Hàm Rồng. Nhận được mệnh lệnh của cấp trên, huyện Hà Trung và huyện Hậu Lộc đã triển khai các đơn vị bộ đội, dân quân quanh khu vực Đò Lèn chuẩn bị lực lượng chiến đấu. Vào hồi 8g 45 phút ngày 3/4/1965, từng tốp máy bay xuất hiện từ phía biển lao vào. Tiếng động cơ xé nát bầu trời Đò Lèn. Trong chốc lát chúng lao xuống ném bom bắn phá khu vực Đò Lèn.
Nhiệm vụ bảo vệ an toàn các mục tiêu trọng điểm, bảo vệ an toàn tài sản, tính mạng của nhân dân khu vực Đò Lèn là mệnh lệnh. Tại trận địa của quân và dân các xã Hà Phong, Hà Ngọc, Hà Lâm (huyện Hà Trung), hai xã xã Đồng Lộc, Đại Lộc (huyện Hậu Lộc), tự vệ các cơ quan đóng quanh khu vực và ga Đò Lèn đã nhanh chóng hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội pháo cao xạ và bộ đội chủ lực. Tất cả đã chiến đấu dũng cảm với máy bay Mỹ. Khói bom, lửa đạn bốc cao trùm lên trận địa của pháo cao xạ và trận địa dân quân, tự vệ. Bầu trời mặt đất khu vực Đò Lèn rung chuyển, mù mịt “nóng như chảo rang”. Trận đầu thử lửa, cái gọi là “uy danh không lực huê kỳ” bất ngờ vấp phải lưới lửa dầy đặc của pháo phòng không và súng bộ binh của lực lượng dân quân tự vệ, máy bay địch đã hốt hoảng trút bom bừa bãi xuống khu vực Cầu Đò Lèn tháo chạy. Một máy bay phản lực Mỹ đã bị bắn tan xác…Khoảng hai mươi phút sau, trận đánh thứ hai tiếp tục. Từng tốp máy bay F4H “con ma”, F105D “thần sấm” Mỹ, F8, A4D…như bầy “quạ sắt” hung dữ gầm rít quần xé không gian. Chúng như những con thiêu thân lao xuống trút bom đánh phá Cầu Đò Lèn. Lần này, máy bay Mỹ đã gặp phải lưới lửa mãnh liệt của quân dân Đò Lèn.
Ngày 4 tháng tư năm 1965, địch hung hăng huy động tới hàng trăm lần chiếc máy bay hiện đại nhất lúc bấy giờ. Chúng chia thành từng tốp, từng đợt giận dữ, điên cuồng trút hàng trăm, hàng ngàn tấn bom xuống Hàm Rồng, cầu Đò Lèn và các vùng phụ cận nhằm cô lập, cắt đứt tuyến giao thông quan trọng Bắc-Nam. Một lần nữa mặt đất, bầu trời lại ầm ầm rung chuyển. Khói bom, lửa đạn mù mịt…Nhưng từ các trận địa pháo vẫn nghe rõ khẩu lệnh “bắn!” vang lên đanh thép trút lửa lên đầu thù. Lực lượng dân quân, tự vệ trong huyện được điều động tham gia trực tiếp chiến đấu, phục vụ chiến đấu, sơ tán hàng hóa, sơ tán nhân dân, san lấp hố bom, ngụy trang trận địa, đắp ụ pháo, củng cố hầm hào, công sự…Hiệp đồng chiến đấu với bộ đội chủ lực, trung đội dân quân các thôn Tương Lạc, Thượng Thôn (xã Hà Phong), dân quân các xã Hà Ngọc, Hà Ninh, Hà Bình, Hà Lâm đã trực tiếp làm nhiệm vụ chiến đấu. Họ cùng với tự vệ các cơ quan, xí nghiệp tham gia tiếp đạn, tải thương, cứu chữa kho tàng vận chuyển hàng hóa, hầm trú ẩn bị sập, nhà dân bị hư hại. Trong cuộc đánh trả máy bay Mỹ đã xuất hiện nhiều tấm gương chiến đấu gan dạ, dũng cảm kiên cường. Với thế trận hiệp đồng chiến đâu trong hai ngày quân và dân Đò Lèn đã bắn tan xác 17 máy bay Mỹ.
Chiến thắng lịch sử Đò Lèn ngày 3 và 4 tháng 4 năm 1965 cách đây 55 năm, đã đi vào lịch sử anh hùng của đất nước nói chung và quân dân Đò Lèn, huyện Hà Trung, Thanh Hóa nói riêng. Chiến thắng ấy đã chứng minh chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của lòng yêu nước, yêu quê hương, tình thần quả cảm không tiếc máu xương, quyết chiến và quyết thắng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đò Lèn chiến thắng mãi mãi là mốc son lịch sử hào hùng, là khúc tráng ca bất hủ và là niềm tự hào cho muôn đời thế hệ mai sau./.
Bùi Văn Hoằng
Email: hoang1592@gmail.com