-----------------------------------------------------------

Mãi còn trong trái tim tôi
Bao miền ký ức một thời Trường Sơn

 

Trân trọng giới thiệu một số phần chính về Trường Sơn - Con đường huyền thoại.
 

I. KÌ TÍCH TRƯỜNG SƠN

Thấy được vị trí chiến lược của đường Trường Sơn, đối phương đã tập trung lực lượng quyết tâm ngăn chặn.
Trường Sơn trở thành một chiến trường, nơi diễn ra cuộc chiến tranh ngăn chặn của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai vô cùng ác liệt. Bên chống ngăn chặn là Bộ đội Trường Sơn.
Với qui mô Đoàn 559 ban đầu chỉ có 500 người, ngày 23 tháng 10 năm 1961, Đoàn phát triển lực lượng thành qui mô cấp sư đoàn, vẫn trực thuộc Bộ Quốc Phòng.
Ngày 24 tháng 1 năm 1964 chuyển về trực thuộc Tổng cục Hậu cần.
Ngày 3 tháng 1 năm 1965, Đoàn 559 được nâng cấp lên qui mô tương đương cấp Quân khu và đổi tên thành Bộ Tư lệnh 559.
Ngày 29 tháng 7 năm 1970, Bộ Tư lệnh 559 được đổi tên thành Bộ Tư lệnh Trường Sơn, tương đương cấp Quân khu, trực thuộc Bộ Tổng Tư lệnh và Quân uỷ Trung ương. Bộ Tư lệnh Trường Sơn được giao nhiệm vụ chỉ huy toàn bộ lực lượng của ta hoạt động ở Nam Lào. Trường Sơn chính thức trở thành một chiến trường.
Với 5 con đường:
Đường giao liên với chiều dài hơn 3.000 ki lô mét, trong đó có hơn 500 ki lô mét đường gùi thồ.
Đường ô tô với 5 trục dọc, 21 trục ngang, tổng chiều dài gần 20.000 ki lô mét, trong đó 15.734 ki lô mét làm mới, có 3.140 ki lô mét đường kín, đi qua 11 tỉnh của Việt Nam, 7 tỉnh của Nam Lào, 4 tỉnh Đông Bắc Campuchia.
Đường sông với chiều dài 500 ki lô mét, có 436 ki lô mét phải phá thác khơi dòng.
Đường ống xăng dầu với chiều dài 1.967 ki-lô-mét, trong đó có 1.400 ki lô mét hoạt động liên tục.
Đường thông tin với gần 3.000 ki lô mét dây trần và một vạn ki-lô-mét dây bọc.

Với lực lượng binh chủng hợp thành, mô hình tổ chức từ các Tuyến, chuyển sang các Binh trạm, phát triển lên thành các Sư đoàn khu vực, rồi các Sư đoàn binh chủng. Đỉnh cao có 8 Sư đoàn bao gồm 4 Sư đoàn Công binh, 2 Sư đoàn ô tô vận tải, 1 Sư đoàn phòng không, 1 Sư đoàn bộ binh, 21 trung đoàn các binh chủng trực thuộc. Với hơn 10 vạn quân, gồm bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến.
Các lực lượng làm nhiệm vụ trên chiến trường Trường Sơn với nhiều binh chủng, nhiều thành phần gồm: Công binh, Phòng không, Vận tải ô tô, Vận tải đường sông, Bộ binh, Đường ống xăng dầu, Giao liên gùi thồ, Thông tin. Đây là những lực lượng chính đảm nhiệm các nhiệm vụ chi viện, chiến đấu trên chiến trường Trường Sơn. Các lực lượng trên các mặt nhiệm vụ khác như: Kho hàng, Sửa chữa Cứu kéo, Quân y, Văn hoá Nghệ thuật - Báo chí, cũng như những "Binh chủng", lực lượng chuyên môn của Trường Sơn, hoạt động rộng khắp. Tất cả đều đoàn kết hiệp đồng làm nên một Trường Sơn Anh hùng - huyền thoại.

Kết quả :
Đưa 2 triệu lượt người vào ra chiến trường.
Vận chuyển hơn 1 triệu tấn vũ khí trang bị, vật chất vào chiến trường Miền Nam và chi viện cho hai nước bạn Lào và Campuchia. Từ năm 1973 đến đầu năm 1975 đã chở bằng cơ giới 40 vạn quân và tổ chức hành quân cho 25 đoàn binh khí kỹ thuật vào chiến trường; cơ động bằng xe cơ giới 10 lượt sư đoàn quân chủ lực vào tham gia chiến dịch.
Lực lượng bộ binh đã tiêu diệt 17.740 tên địch, giải phóng một vùng rộng lớn Nam Lào, bảo vệ vững chắc hành lang chiến lược.
Lực lượng phòng không đã bắn rơi 2.455 máy bay các loại, bảo vệ cầu đường và lực lượng vận tải chi viện cho các hướng chiến trường.
Bảo đảm trực tiếp cho các chiến dịch lớn, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước.

II. NGUYÊN NHÂN CỦA THẮNG LỢI

Sự lãnh đạo, chỉ đạo tài tình của Trung ương Đảng và Bác Hồ, của Quân uỷ TW, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tư lệnh, đã mở ra và chỉ đạo Tuyến chi viện chiến lược cụ thể, sâu sát, liên tục suốt 16 năm đánh Mỹ.
Với lòng yêu nước nồng nàn, với tình cảm và nguyện vọng thống nhất đất nước cao cả của quân và dân cả nước, huy động tối đa sức người sức của để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.
Bằng quyết tâm, ý chí, mưu trí, sáng tạo, dũng cảm, không ngại gian khổ, hy sinh, sự lãnh đạo và chỉ huy trực tiếp của Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Trường Sơn, Bộ đội Trường Sơn đã hiệp đồng chiến đấu trong thế trận và đội hình binh chủng hợp thành, đánh bại cuộc chiến tranh ngăn chặn của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai cả trên không và mặt đất với qui mô và mức độ ác liệt nhất trong lịch sử chiến tranh của nhân loại, chi viện sức người sức của cho cách mạng Miền Nam, giúp đỡ cách mạng hai nước bạn Lào và Campuchia.
Sự hỗ trợ của các bộ ngành, đặc biệt là Ngành Giao thông Vận tải. Sự phối hợp giúp đỡ của các quân binh chủng, các chiến trường, nhân dân cả nước, nhất là nhân dân các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, đặc khu Vĩnh Linh.
Tình đoàn kết giữa ba nước Đông Dương, sự giúp đỡ hết lòng của nhân dân Lào, Campuchia và các nước Xã hội chủ nghĩa anh em.
- Sự phát triển cao của chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới và yêu cầu mới trên chiến trường nam Đông Dương.

III. Ý NGHĨA CỦA ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN

1. Người Mỹ đánh giá:
Mỹ đã thua trên đường Trường Sơn, trên chiến trường Trường Sơn, không ngăn chặn được sự chi viện của Miền Bắc cho Miền Nam nên mới thua trên chiến trường Miền Nam.
James Zumwalt - Trung tá thuỷ quân lục chiến Mỹ, con trai Đô đốc hải quân Mỹ, người trực tiếp chỉ huy lực lượng hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, anh trai của James Zumwalt tham gia chiến tranh Việt Nam, về nước bị nhiễm chất độc da cam bị chết, ông ta viết tác phẩm"Chân trần - Chí thép" để nói lên sự thật. James Zumwalt đã sang Việt Nam, gặp phỏng vấn 200 người phần lớn là về đường Trường Sơn, trong cuốn sách xuất bản ngày 26 tháng 4 năm 2010, đã nêu ra rằng: Người Việt Nam có một ý chí sắt đá để có thể chiến đấu đến mục tiêu thống nhất đất nước mới thôi. Không nơi nào mà quyết tâm được thể hiện rõ như thái độ của những người đã sống, chiến đấu dọc đường mòn Hồ Chí Minh. Đó chính là ý chí thép đặc trưng và rất đặc biệt của người Việt Nam, vốn đã thôi thúc họ tiến lên để giành chiến thắng trong cuộc chiến chống người Mỹ. Người Mỹ đã thiếu một quyết tâm tương xứng trong cuộc chiến.
Nich Xơn đã viết trong hồi ký và kết luận: Trong chiến tranh, tinh thần so với vật chất là 3 so với 1.
Sức mạnh quốc gia = (Nhân lực + của cải vật chất) X Ý chí.
Nếu ý chí là số không thì tất cả sức mạnh của con người cộng với của cải vật chất cũng là số không.

Mr. Claivohin, tác giả cuốn: “Đường mòn Hồ Chí Minh, Con đường dẫn tới tự do”, đã viết: "Người Việt Nam vượt lên người Mỹ về tầm nhìn xa, đã xây dựng cơ sở hạ tầng của một hệ thống kho xăng dầu và một hệ thống đường ống dài 5.000 km chạy từ biên giới Việt Trung, dọc ngang Trường Sơn về đến Đông Nam Bộ...Đây là một dự án khủng khiếp..."

Người Mỹ đã nhận ra rằng: Yếu tố ý chí tinh thần, quyết tâm giải phóng Miền Nam có vai trò rất quan trọng, có tính chất quyết định đánh bại lực lượng có vũ khí trang bị và khoa học kỹ thuật hiện đại nhất thế giới. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam và đặc biệt thắng lợi trong cuộc chiến chống ngăn chặn của Mỹ trên đường Trường Sơn đã bác bỏ tư tưởng vũ khí luận của phương tây.

2. Các nhà lãnh đạo Việt Nam: Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp đã có những đánh giá cụ thể về đường Trường Sơn. Những nội dung đều có tính khái quát và rất sâu sắc.

Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh là biểu hiện của quyết tâm, ý chí đánh Mỹ và thắng Mỹ của nhân dân ta. Thể hiện tình cảm, nguyện vọng thống nhất Bắc - Nam của nhân dân Việt Nam.
Là biểu hiện của sức mạnh tinh thần và trí tuệ Việt Nam đã đánh thắng một nước đế quốc hùng mạnh với vũ khí trang bị và khoa học kỹ thuật hiện đại nhất thế giới.
Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh là một chiến công chói lọi trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, là một công trình vĩ đại nói lên ý chí, nghị lực, tinh thần dũng cảm, hy sinh, sáng tạo phi thường của dân tộc Việt Nam, quyết đem sức người, sức của của hậu phương lớn chi viện cho tiền tuyến lớn. Là một trong những nhân tố chiến lược có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Đường Trường Sơn là một kỳ tích lịch sử, một kinh nghiệm quí báu của Đảng, của quân đội và nhân dân ta sẽ mãi mãi tồn tại trong lịch sử kháng chiến chống xâm lược của dân tộc ta, sẽ tồn tại mãi trong ký ức và trong tình cảm thiêng liêng Nam - Bắc một nhà của mỗi người dân Việt Nam.
Là biểu hiện mối tình hữu nghị quan hệ đoàn kết đặc biệt giữa nhân dân ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia.

3. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt tài tình của Trung ương Đảng, Bác Hồ, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng Tư lệnh, Đoàn 559 được thành lập ngày 19 tháng 5 năm 1959. Ban đầu hành quân bộ, soi tuyến, mở đường giao liên, chiến đấu, chi viện bằng đường bộ. Bước phát triển lên cao, mở những con đường ô tô, đường sông, đường ống, đường thông tin dây trần, hợp thành hệ thống đường Trường Sơn kì tích, đưa cả dân tộc ta ra trận đánh Mỹ. Từ Đoàn 559 phát triển lực lượng từng bước rồi lên qui mô cấp Quân khu với 8 Sư đoàn và 21 Trung đoàn binh chủng, chiến đấu hiệp đồng binh chủng trên chiến trường Trường Sơn rộng lớn Nam Đông Dương; đánh thắng cuộc chiến ngăn chặn bằng không quân và bộ binh của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai với vũ khí trang bị kĩ thuật hiện đại nhất, với qui mô và mức độ ác liệt nhất trong lịch sử chiến tranh của nhân loại, trong thời gian suốt 16 năm. Bộ đội Trường Sơn đã vượt qua muôn vàn khó khăn gian khổ, ác liệt, hy sinh. Đã mở con đường để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đi đến thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước.
Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh là một chiến công chói lọi trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta. Con đường của ý chí quyết thắng, lòng dũng cảm, khí phách Anh hùng, cùng với sự đoàn kết của ba nước Đông Dương .
Bộ đội Trường Sơn vinh quang đã chiến đấu, chiến thắng đã làm nên con đường huyền thoại, con đường vinh quang được mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

4. Lịch sử nhân loại sẽ không có con đường thứ hai như đường Trường Sơn.

IV. NHỮNG PHẦN THƯỞNG CAO QUÍ

Mười sáu năm chiến đấu anh dũng, Bộ đội Trường Sơn đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân “, được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng, 82 đơn vị và 51 cá nhân được phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh mãi mãi đi vào lịch sử quân sự là một kỳ quan, kỳ tích của Việt Nam nói riêng và của nhân loại nói chung.

V . Những tổn thất

Trong 16 năm hoạt động, hơn 20.000 cán bộ chiến sĩ Trường Sơn hi sinh, hơn 30.000 người bị thương . Gần 5.000 phương tiện : ô tô, xe máy, súng pháo, xe tăng bị đánh cháy, phá hủy và hư hỏng. Tổn thất cho mỗi nghìn tấn hàng đưa vào chiến trường là : 25 chiến sĩ hi sinh, 51 chiến sĩ bị thương, 23 xe vận tải bị phá huỷ, 143 tấn bị tiêu huỷ.
Ngoài những tổn thất trực tiếp trên chiến trường còn phải kể đến những tổn thương kéo dài nhiều thập kỷ sau chiến tranh. Đó là ảnh hưởng của chất độc dioxin với số lượng rất lớn những chiến sĩ trên chiến trường Trường Sơn và cả dân cư trên địa bàn. Ảnh hưởng này kéo dài đối với con người, đời con, cháu của họ và còn qua nhiều thế hệ. Điều thương tâm nữa là hàng vạn thiếu nữ vào chiến đấu trên chiến trường Trường Sơn, hoà bình lập lại cả nước được hưởng yên vui thái bình thì tuổi xuân của họ đã để lại chiến trường, hàng nghìn người không lập được gia đình. Tại cuộc giao lưu Trường Sơn Một Thời Con Gái do Trung ương Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam tổ chức nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày Mở đường Hồ Chí Minh, ngày Truyền thống của Bộ đội Trường Sơn thật xúc động. Hội nữ Trường Sơn Thái Bình đã báo cáo, toàn tỉnh có gần một nghìn chị em nữ Trường Sơn không có chồng, Hội nữ Trường Sơn Hà Tĩnh báo cáo toàn tỉnh có gần ba trăm nữ Trường Sơn không có chồng. Cuộc sống của họ được Đảng, Nhà nước, Nhân dân, Đồng đội quan tâm chăm lo, giúp đỡ. Nhưng hạnh phúc gia đình thì không thể nào tìm lại được. Có những trường hợp không còn giấy tờ, không còn người thân để nương tựa, phải sống cô đơn. Chỉ có tình đồng chí đồng đội Trường Sơn mới thương yêu đùm bọc cho nhau. Một bi kịch cuộc đời nhưng là dự hi sinh cao cả cho con đường Trường Sơn Huyền thoại, cho con đường Thống nhất non sông, đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.