Đơn vị chúng tôi ém quân nằm dọc sông Sài Gòn. Khoét hầm vào những bờ cỏ ven sông. Những vạt rừng thưa thớt đông nghịt người, ngồn ngộn vũ khí. Nhiều trung đội chui vào trong cỏ, dẹp ra từng cái ổ nằm xuống mà sinh hoạt họp hành. Quân đông như kiến, xen lẫn chủ lực là những đơn vị biệt động. Tưởng biệt động thành phải hầm hố ly kỳ lắm, hóa ra họ trẻ đẹp rắn rỏi mà trông cứ như học sinh sinh viên. Họ hăm hở và nhiệt tình đến khó tin. Trong số ấy nhiều người từ bỏ cuộc sống vật chất sung sướng nơi phồn hoa đô thị mà dấn thân vào kháng chiến.
27 tháng 4
Lệnh: Tất cả cán bộ chiến sĩ đều phải khâu một miếng vải trắng trên ngực ghi vào đó phiên hiệu đơn vị. Mỗi chú một mảnh vải đỏ đeo vào tay áo như băng đội trưởng trong đấu bóng đá. Có một yêu cầu khá thú vị đặt ra: trận này tất cả phải mặc quần áo mới.
Chiều ấy, trong cái nóng nực Củ Chi chúng tôi từng người đăng ký danh hiệu "Dũng sĩ thành đô trên đất thành đồng". Trong phương án tác chiến mà trung đoàn phổ biến, hướng của đơn vị tôi sẽ nhằm tới tận bộ chỉ huy đầu não của Ngụy quyền Sài Gòn. Cán bộ từ trung đội trở lên phải chuẩn bị cờ đỏ sao vàng để sẵn sàng cắm lên các cơ quan đầu não hay các công sở ngụy quyền.
Cả sáng hôm ấy chộn rộn, hối hả, tôi có cảm giác cứ ngứa râm ran cả người. Trưa, tôi quyết định xuống thăm lại đại đội 7. Đại đội cũ của tôi nay quá nửa là lính mới. Số lính cũ sứt mẻ sau hơn một tháng trời chiến đấu nhiều quá. Thằng Luật B trưởng lên C trưởng thay Kế lên làm tiểu đoàn trưởng. Thằng Chấn lên chính trị viên phó, chiến sĩ cũ hầu hết trở thành cán bộ cả.
Chiều xuống, tôi và Sỹ kêu anh Thủy chụp ảnh. Tuy không dám nói ra nhưng trong bụng đứa nào cũng nghĩ thầm, nói dại nếu có chết ngày mai thì còn cái ảnh mà thờ.
Từ đầu chiến dịch tới giờ đây là những ngày nhàn nhã nhất. Không phải đi lấy gạo, vác đạn, ngoại trừ nhóm chúng tôi hai ngày bò Tân Phú Trung rồi trở về vẽ sơ đồ với cán bộ tiểu đoàn. Sa bàn cũng không đắp, chỉ theo bản vẽ tay, rồi bản đồ địa hình của trinh sát nằm vùng đưa ra mà họp mà hạ quyết tâm.
Suốt cả mấy ngày nay pháo ta và địch bắn đối nhau ầm ầm. Cái thứ tiếng xèo xèo bay ngược chiều nhau. Pháo từ Đồng Dù bắn ra, từ thành Quan năm Hóc Môn, từ Ngã ba Tân Quy đồng loạt nã về. Trái phá nổ trên ngọn đồi có cửa hầm địa đạo, nổ dưới sông, nổ phía bên kia sông. Cột nước tóe trắng hắt ngược những cụm lục bình lên trời, hoa lục bình tím bay lả tả hòa vào mặt sông.
Nhấn để phóng to ảnh
Cựu chiến binh Nguyễn Trọng Luân - chiến sĩ trinh sát Trung đoàn 64 Sư đoàn 320A trực tiếp tham gia đoàn quân giải phóng Sài Gòn ngày 30/4/1975.
28 tháng 4
Buổi chiều.
Mặt trời thật vàng, trôi thật chậm. Tiểu đoàn ắng lặng. Chúng tôi ngồi ôm cái ba lô đã mấy tiếng đồng hồ. Lính cũ thì gà gật, lính mới thì phấp phỏng cứ nhìn các đàn anh như dò hỏi: thế này là thế nào rồi hở anh?
4 giờ chiều, thấy đơn vị biệt động thành hành quân qua. Trẻ quá, nhiều con gái quá. Lại xinh nữa, lại lúng liếng mắt nhìn các anh chủ lực đang há mồm nhìn theo những bắp chân trắng bị cứa đỏ bởi dây dép cao su.
Mặt trời khuất hẳn, lệnh hành quân.
Cả ngàn người bám vào nhau. Chưa có cuộc chiếm lĩnh nào chúng tôi bám xít nhau hành quân rộn rực trong lòng đến vậy. Hơi thở người đằng sau phả vào gáy người đi trước. Tôi vượt lên đầu tiểu đoàn để nhận một nữ biệt động dẫn đường. Chúng tôi trao đổi ngắn gọn về hướng hành quân và chỉ kịp nhận ra cô còn trẻ nhưng chắc lẳn với cái tên Mỹ Hạnh.
Phía đông nam là một quầng sáng lung linh.
Phía tây cột lửa đỏ bốc cao ngùn ngụt. Kho xăng Đồng Dù bị pháo kích lúc chập chiều đang ù ù cháy. Nóng, ngột ngạt những mồ hôi và thì thầm của lính. Pháo bất thần nổ. Đội hình phía sau tôi ùn lại, một chiến sĩ trinh sát quay lại rồi chạy lên.
D7 hy sinh 3, bị thương 4. Trung đoàn lệnh hành quân khẩn trương. Một con mương sâu rộng chừng 15 mét. Bộ đội ào xuống, phì phò ì ọp khúc khích cười.
Vượt qua đường 8 đoạn Phước Vĩnh An. Đồn địch bắn đạn 12,8 đỏ lừ lừ cành cành. Chó sủa râm ran. Mặc, chúng tôi cứ nhắm Cầu Bông mà lội tới. Mùi bùn, mùi lúa con gái ngai ngái trong đêm. Lính hỏa lực ì ọp ngã lên ngã xuống.
Bờ ruộng thì nhỏ bùn lại trơn, tôi bảo Mỹ Hạnh, tôi chiếu bản đồ Hạnh dẫn bộ đội lội trên lúa. Hạnh cự, nát lúa uổng lắm. Tôi gắt, không thể để chậm giờ vào chiếm lĩnh. Truyền lại lội ruộng theo trinh sát. Thế là hàng mấy trăm người bì bõm dưới ruộng rồi leo lên ruộng cạn rồi lại xuống nước. Cứ thế chúng tôi vòng qua cánh đồng rìa làng Tân Thông Hội, xuống Tân Phú Trung.
Đội hình lên đủ. Để bộ đội tập hợp lực lượng ngoài đồng, chúng tôi bò vào trận địa với tham mưu trưởng trung đoàn lần nữa. Trăng lúc này bật sáng mới chết chứ. Cánh đồng gần ấp Chợ đầy rau mùi và hành. Nhắc nhau cẩn thận đừng dẫm lên luống mùi và hành sực mùi lên bọn lính gác nó phát hiện. Lúc bò qua một vườn cam và chanh, sờ thấy có quả nhưng không dám ngắt định bụng quay ra vặt mấy quả.
Đêm đầu tiên chiếm lĩnh một trận địa ven đô, bồi hồi lạ lắm. Mùi của cánh đồng lúa đang kỳ trổ đòng, mùi bùn ruộng lẫn trong mùi phân của trâu bò. Mùi mồ hôi của lính và lại là lần đầu tiên đi cùng một cô gái, rất gần rất nhẹ nhàng là hương tóc con gái cứ phảng phất đâu đây.
Đêm chiếm lĩnh, lội đồng rồi chui lên vườn tược ngửi thấy, cảm nhận thấy những mùi vị có tên chung, nhưng cũng có mùi mang cái tên riêng chỉ người cảm nhận nó đặt tên được.
Chúng tôi nhìn về Tân Sơn Nhất đèn đỏ nhấp nháy trên cao, chịu chả biết là gì. Những cái máy bay bay đêm lên xuống, đại bác 130 ly của ta vẫn cầm canh bắn vào phía ấy. Ra sát đường thấy có bức tường to và lóa lóa trắng, mò lại gần thấy thằng tây đen nhe răng trắng ởn, tôi bảo Ngô Thịnh lùi thôi không biết là gì, lát nữa bảo DK phang vào đấy mấy phát. Thằng Minh thì thầm, chả phải hỏa điểm gì đâu, thuốc đánh răng đấy (biển quảng cáo kem đánh răng Hinos).
Đưa các đại đội vào chiếm lĩnh xong xuôi, không gian nén lại, thời gian trôi thật chậm. Tôi quay ra sở chỉ huy ở ngoài đồng trên một con mương ken dầy những cây bằng lăng. Nhìn lên đường số một từ hướng Tây Ninh về Sài Gòn thỉnh thoáng có vệt đèn xe hon da. Trong đêm tiếng động cơ xèn xẹt thành vệt dài rồi chìm vào đêm. Trận địa im lặng. Nghe thấy cả tiếng ếch nhái. Mắt đăm đăm dõi về hướng mấy cái lô cốt ngoài Ấp Chợ, rồi lại lom lom ngó cái đồn đầu Cầu Bông. Quay lại về hướng bắc, Đồng Dù vẫn sáng, vẫn hồng hồng cái thứ ánh sáng của trận đốt kho xăng lúc chiều qua. Cả một vùng phía bắc Sài Gòn nín thở trước giờ phút bùng nổ trận công phá cuối cùng. Mấy thằng lính thông tin rải dây vào các đại đội trở về ngồi trên bờ ruộng thay nhau dúi đầu xuống mương hút thuốc. Trung đoàn trưởng lừ lừ đi tới. Tiểu đoàn trưởng đứng lên. Tôi biết giờ nổ súng bắt đầu.
(Còn nữa)
Nguyễn Trọng Luân
Cựu chiến binh Sư đoàn 320A