Đại tá Mai Trọng Phước đã ra đi.
Ngày đăng:
02:17 24/11/2023
Lượt xem:
524
NGƯỜI ĐẶT DẤU ẤN CHO NHỮNG SỰ KIỆN ĐẦU TIÊN CỦA BỘ ĐỘI ĐƯỜNG ỐNG XĂNG DẦU TRƯỜNG SƠN
Ban Biên tập chúng tôi vừa nhận được tin: Đại tá Mai Trọng Phước, nguyên Cục trưởng Cục Đường ống - Xăng dầu Trường Sơn, nguyên Cục trưởng Cục Xăng dầu, Tổng cục Hậu cần đã từ trần ngày 23/11/2023 tại Hà Nội, thọ 100 tuổi.
Đại tá Nguyễn Văn Tạo đã gửi cho chúng tôi bài viết dự thi cuộc thi "Chiến sĩ Trường Sơn Anh hùng năm xưa và trong cuộc sống hôm nay", viết về Đại tá Mai Trọng Phước.
BBT trân trọng giới thiệu cùng các đồng chí và bạn đọc.
Đại tá Mai Trọng Phước - một người lãnh đạo, chỉ huy tài giỏi, đã góp công lớn, để lại nhiều dấu ấn, gắn với những sự kiện làm nên huyền thoại của bộ đội Đường ống xăng dầu Trường Sơn. Năm 1968, Thiếu tá Mai Trọng Phước được giao trọng trách Chỉ huy trưởng Công trường 18 xây dựng công trình đường ống dã chiến vận chuyển xăng dầu mang mật danh "X42" dài 42 km vượt qua tam giác lửa Vinh - Nam Đàn - Linh Cảm, từ kho N1 (Nam Thanh, Nam Đàn, Nghệ An) vượt sông Lam, sông La vào kho N2 (Nga Lộc, Can lộc, Hà Tĩnh). Ngày 10/8/1968 dòng xăng đường ống đã được bơm vào kho N2, cấp phát xăng cho các đơn vị vận tải phía trước. Bằng sự kiện đó, ông là Người chỉ huy đặt những mét đường ống xăng dầu đầu tiên của Quân đội, mở ra khả năng vận chuyển xăng dầu bằng đường ống dã chiến chống chiến tranh phá hoại ác liệt của đế quốc Mỹ. Tiếp đó, Công trường 18 của ông đã vật lộn với sự đánh phá ác liệt của B52 và mọi thứ bom đạn của không lực Mỹ trên đường 12, đặc biệt là tại các trọng điểm đèo Mụ Giạ, 050, Na Tông, Pha Nốp, để đúng giao thừa Tết Kỷ Dậu 16/02/1969 dòng xăng đường ống đầu tiên vượt đỉnh Trường Sơn vào tới kho Na Tông, bảo đảm xăng kịp thời cho các Binh trạm của Đoàn 559 vận chuyển đột kích trong những ngày Tết. Chứng kiến sự kiện này, Đại tá Nguyễn Lang - Tham mưu trưởng Đoàn 559 xúc động nói "Thật là tuyệt vời - dòng sông ngầm vượt núi". Với thắng lợi này, ông là người đầu tiên chỉ huy bơm xăng vượt Trường Sơn trong điều kiện đánh phá ngăn chặn ác liệt của địch, càng khẳng định chủ trương đúng đắn đưa đường ống dã chiến vận chuyển xăng dầu vào phục vụ Tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn. Ngày 16/02/1969 xăng vượt Trường Sơn - dấu ấn lịch sử, sau này được lấy làm Ngày truyền thống của Bộ đội đường ống xăng dầu Trường Sơn. Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Chỉ huy trưởng Công trường 18, Thiếu tá Mai Trọng Phước được giao nhiệm vụ Binh trạm trưởng Binh trạm 169, Binh trạm 2 đường ống xăng dầu đầu tiên của Quân đội, gồm 4 tiểu đoàn, phụ trách hệ thống đường ống dài 350 km từ Vinh (Nghệ An) đến Na Tông, Ka Vát (Khăm Muộn, Lào). Ngày 09/3/1969 Binh trạm 169 đã vận hành thông suốt trên toàn tuyến ống từ Vinh vào tới Na Tông, Ka Vát, tạo sự thay đổi quan trọng công tác bảo đảm xăng dầu của Tuyến vận tải chi viện chiến lược Trường Sơn. Bằng sự kiện này, Ông đã chứng minh Bộ đội đường ống có thể vận hành liên tuyến ở cấp trung đoàn, đặt cơ sở cho sự hình thành các trung đoàn đường ống sau này.
Tháng 10/1970, Thiếu tá Mai Trọng Phước được điều động, đảm nhiệm Trung đoàn trưởng Trung đoàn 592, Trung đoàn đường ống đầu tiên của Đoàn 559. Ông đã chỉ huy Trung đoàn trong hai mùa khô đầu tiên gian khổ ác liệt nhất. Điển hình là những tháng ngày liên tục chiến đấu gian khổ, hy sinh, kiên cường, mưu trí, vượt lên bom đạn giữ vững dòng xăng qua trọng điểm vô cùng ác liệt Pha Băng Nưa - Bản Cọ và chiến đấu bảo vệ an toàn tuyến ống trong chiến dịch Đường 9 - Nam Lào. Một sự kiện đáng nhớ, khi chỉ còn vài ngày nữa mở màn chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, địch dùng tên lửa điều khiển bằng laze phá hủy trạm bơm T5 tại kho xăng Bản Cọ, cả tổ thợ bơm hy sinh. Không có trạm bơm T5, xăng không thể bơm vượt đường 9. Trong lúc hiểm nghèo đó, ông đã chỉ đạo các kỹ sư của Trung đoàn áp dụng thành công lý thuyết của Hồng quân Liên Xô vào điều kiện Trường Sơn, bơm vượt trạm thành công từ trạm bơm T4 vào trạm bơm T6, cung tuyến gần 70km, cho các trạm bơm phía trước đưa xăng vượt đường 9 phục vụ chiến dịch. Trong chiến dịch này, ông là người chỉ huy đầu tiên hoàn thành thắng lợi cùng lúc ba nhiệm vụ: bơm xăng phục vụ chiến dịch, đối phó với sự đánh phá các liệt của không quân Mỹ, đánh địch mặt đất bảo vệ tuyến ống. Chính thời kỳ thử thách ác liệt này đã trở thành nhân tố quan trọng nhất để Trung đoàn 592 và Tiểu đoàn 668 của Trung đoàn được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân đầu tiên của bộ đội xăng dầu đường ống. * * * Tôi có những kỷ niệm không bao giờ quên với người thủ trưởng của mình - Đại tá Mai Trọng Phước. Từng là cán bộ cấp dưới của ông tại Công trường 18 và Binh trạm169, nhưng mãi tới tháng 1 năm 1970 tôi mới có dịp được gần gũi với ông. Cuối tháng 1 năm 1970 tôi được cử tham gia Đoàn công tác của Cục xăng dầu, Tổng cục Hậu cần, do ông làm Trưởng đoàn, vào Đoàn 559 giúp Binh trạm 9 chỉ đạo vận hành tuyến ống vượt Trường Sơn theo đường 18 từ K200 (km17 đường 18) vào K5 (Bản Cọ) và xây dựng tiếp tuyến ống từ Bản Cọ vào đường 9. Đêm 30 Tết Canh Tuất (5/2/2970), Đoàn công tác hành quân vượt đèo 700, 900 đường 18 vào tiền phương Binh trạm đặt ở phía trong khu vực Pha Băng Nưa. Binh trạm trưởng Binh trạm 9 Trung tá Nguyễn Huệ, Trưởng đoàn Mai Trọng Phước và mấy cán bộ đi trên chiếc xe gaz 69, chúng tôi đi sau trên mấy chiếc xe tải chở gạo. Gần giao thừa, khi Đoàn đến khu vực Pha Băng Nưa thì dính bom B52. Binh trạm trưởng ngồi ghế trước bị một mảnh bom xuyên vào trán hy sinh. Trưởng đoàn Mai Trọng Phước và mấy đồng chí trên xe may mắn 3 đều an toàn. Suốt đêm 30 và những ngày Tết, khu vực Pha Băng Nưa - Bản Cọ phải hứng chịu nhiều trận B52 nữa, thêm một số cán bộ, chiến sỹ của Binh trạm hy sinh. Đó là những ngày Tết đau thương nhất của Binh trạm 9. Chẳng bao lâu sau, thung lũng Pha Băng Nưa - Bản Cọ, nơi có cả đường ô tô, đường ống, đường sông đi qua, trở thành trọng điểm ác liệt nhất trên trục đường 18. Đêm 30 tết năm đó đi cùng thủ trưởng Mai Trọng Phước dưới mưa bom B52 là một kỷ niệm sâu sắc của tôi. Đây cũng là thử thách để những ngày sau đó tôi đã vượt qua khó khăn, ác liệt, hoàn thành nhiệm vụ chỉ đạo kỹ thuật thi công tuyến ống từ Bản Cọ vào đường 9, rồi trở thành trợ lý đường ống Phòng xăng dầu, Cục Tham mưu vận chuyển và tháng 9/1974 là Phó phòng đường ống, Cục xăng dầu, Đoàn 559. Tám tháng sau đêm đáng nhớ ấy, trưa ngày 22/9/1970 tại Phòng xăng dầu, Cục Tham mưu vận chuyển, tôi lại được gặp thủ trưởng cũ Mai Trọng Phước vào nhận nhiệm vụ Trung đoàn trưởng Trung đoàn 592, trung đoàn đảm nhiệm cung đường ác liệt nhất của bộ đội đường ống Trường Sơn. Với những gì từng được biết và được trải nghiệm cùng thủ trưởng Mai Trọng Phước, tôi tin ông sẽ hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.
Đầu năm 1972 Trung tá Mai Trọng Phước được bổ nhiệm giữ chức Phó Cục trưởng Cục Tham mưu vận chuyển, để tăng cường công tác tham mưu, chỉ đạo công tác xăng dầu, đường ống đáp ứng quy mô phát triển nhanh chóng của Tuyến chi viện. Phòng Xăng dầu có Ban đường ống. Bộ đội đường ống đã phát triển lên 3 trung đoàn 592, 532, 671, phụ trách tuyến ống suốt từ nam sông Gianh đã vươn vào tới gần ngầm Bạc vượt Sê Rê Pốc. Là Cục phó chuyên trách chỉ đạo ngành xăng dầu đường ống, ông luôn xông xáo dưới cơ sở, nơi trọng yếu. Ông trực tiếp chỉ đạo vận hành và chứng kiến xăng được bơm từ kho K7 ở Ra Khum vào kho K7B ở nam Sê La Nông đúng ngày 30 Tết Nhâm Tý (14/2/1972); chỉ đạo gấp rút thi công tuyến từ K7B vào và chứng kiến vận hành xăng đến kho K8 và K8Z ở Soa A Viêng ngày 11/3/1972; đồng thời đôn đốc các Binh trạm, đơn vị vận tải thu hồi vỏ phuy về kho K7, cấp phát xăng kịp thời, đầy đủ nhất cho các chiến dịch vận chuyển Tổng công kích trong mùa khô 1972. Tôi nhớ, sau đợt công tác dài ngày ở Trung đoàn 532, ngày 13/4/1972 tôi cùng thủ trưởng Phước từ K7B (nam Sê La Nông) trở về Đoàn bộ (km 33 đường 10). Hai thầy trò chủ yếu phải đi bộ, vượt núi rừng, sông suối, nhiều chặng đi theo tuyến ống của Trung đoàn 592. Trên đường đi vừa kiểm tra tuyến ống, vừa thăm hỏi, động viên các chiến sỹ trực vận hành dọc tuyến. Tôi cảm phục sức dẻo dai của thủ trưởng ở tuổi gần năm mươi, dù không được khỏe sau nhiều ngày lặn lội trên tuyến.
Tháng 4/1972, đế quốc Mỹ mở cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai. Trung đoàn 671 là đơn vị bị đánh phá ác liệt nhất cả từ máy bay và pháo hạm tàu. Ông lại cùng cơ quan rong ruổi trên những cung đường lửa Quảng Bình để chỉ đạo Trung đoàn 671 vận hành, giữ vững dòng xăng vào mặt trận. Để chuẩn bị cho cho công tác tập huấn, huấn luyện cán bộ, nhân viên đường ống xăng dầu vào mùa mưa các năm 1972 và 1973, việc biên soạn tài liệu 4 huấn luyện phải tiến hành ngay từ cuối mùa khô. Phòng xăng dầu, chủ yếu là Ban đường ống, chuẩn bị tài liệu. Cục phó Mai Trọng Phước cũng trực tiếp biên soạn tài liệu tập huấn và lên lớp cho cán bộ cấp tiểu đoàn, trung đoàn. Đúc kết từ thực tiễn phong phú và kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy của bản thân, ông đã biên soạn tài liệu về công tác tổ chức chỉ huy, xây dựng đơn vị, về chiến thuật thi công, vận hành của các trung đoàn đường ống Trường Sơn. Điều tôi rất cảm phục là thủ trưởng trực tiếp đánh máy tài liệu huấn luyện trên giấy nến. Tôi được giúp đọc để thủ trưởng đánh máy, sau đó tôi soát lại, sửa các lỗi trên bản giấy nến để chuyển cho văn thư in. Ông không ngừng đào sâu suy nghĩ bổ khuyết tài liệu sau khi đã in và cả sau mỗi lần lên lớp. Đó là phong cách làm việc, biên soạn tài liệu của thủ trưởng Phước mà tôi đã học được, giúp tôi rất nhiều trong công tác sau này. Sau này thủ trưởng Mai Trọng Phước đảm nhiệm chức vụ Cục trưởng Cục xăng dầu TCHC. Đến khi nghỉ hưu, ông là Trưởng Ban liên lạc đầu tiên của Bộ đội xăng dầu - đường ống Trường Sơn và thành viên Ban Liên lạc Ngành Tham mưu vận chuyển 559, kết nối đồng đội, nhằm hoạt động truyền thống và tình nghĩa, giúp giải quyết chính sách và làm vợi bớt khó khăn trong cuộc sống của những người lính xăng dầu năm xưa. Cùng hoạt động trong ban liên lạc, tôi lại có điều kiện gặp gỡ, gần gũi với người thủ trưởng tài năng và đáng kính của mình. Ông động viên anh em chúng tôi biên soạn và trực tiếp chỉ đạo nội dung cuốn sách "Bộ đội đường ống Trường Sơn - Lịch sử và nhân chứng" xuất bản năm 2009. Ông luôn đem theo người quyển sổ chỉ nhỉnh hơn lòng bàn tay ghi chi chít số điện thoại, địa chỉ của nhiều người, để giữ liên lạc tình cảm với bạn bè, anh em đồng đội. Mới đây tôi thấy ông có thêm quyển sổ mới nữa. Năm 2008 gia đình tôi thật cảm kích đón thủ trưởng Mai Trọng Phước ở tuổi 84 cùng đồng đội đường ống xăng dầu Trường Sơn lên tận Tam Dương, Vĩnh phúc cách Hà Nội hơn 70 km viếng bố tôi và chia buồn với gia đình. Ngoài 90 tuổi mà chẳng hề nghỉ ngơi, ông sẵn sàng cùng chúng tôi vào tận Quảng Bình, Quảng Trị để làm việc nghĩa tình. Ông dày công sưu tầm, biên tập lại nhiều tài liệu, bài thuốc đông y chăm sóc sức khỏe và chữa các bệnh thường gặp, in thành nhiều bản tặng cho mọi người tham khảo trong những dịp gặp mặt, được anh chị em trân trọng đón nhận. 5 Ông vẫn tham gia nhiều cuộc gặp mặt truyền thống của các ban liên lạc và Hội truyền thống xăng dầu - đường ống Trường Sơn, dành tình cảm đầm ấm, thân tình cho tất cả mọi người. Có lần ở tuổi ngoài 90 ông còn sôi nổi hát vang bài hát về Bộ đội đường ống xăng dầu Trường Sơn "Lời Bác còn vang trên trận tuyến", nhạc và lời do ông sáng tác tháng 5/1970, làm nức lòng toàn thể cựu chiến binh xăng dầu đường ống, những người đã cùng ông chia bom sẻ đạn thời trận mạc. Mỗi lần gặp mặt, anh chị em lại quấn quýt bên ông, các cô gái thường thân mật gọi ông bằng "bố". Mới đây là tấm ảnh chụp ngày 18/8/2023 mấy chị em đường ống xăng dầu đến thăm ông, vui mừng kính chúc ông đại thọ tuổi 100. Vậy là Đại tá Mai Trọng Phước đã ở tuổi 100. Ông đã sống một cuộc đời đáng tự hào, ghi dấu ấn của mình vào những sự kiện quan trọng nhất của Bộ đội đường ống xăng dầu, nhất là Bộ đội đường ống xăng dầu Trường Sơn, đồng thời là người sâu nặng nghĩa tình đồng đội. Hình ảnh ông mãi mãi nằm trong trái tim những người lính xăng dầu đường ống Trường Sơn chúng tôi!
Hà Nội, tháng 11/2023
Bài và ảnh: Nguyễn Văn Tạo
Đại tá Mai Trọng Phước vẫn thường xuyên ghi chép các sự kiện hoạt động của Hội Đường ống Xăng dầu Trường Sơn.
Các nữ chiến sĩ đường ống xăng dầu Trường Sơn một lần thăm Thủ trưởng cũ của mình.
Thiếu tướng Hồ Sỹ Hậu chụp ảnh kỷ niệm với Đại tá Mai Trọng Phước - người thủ trưởng cũ của mình ở Trường Sơn, ngày 8/11/2023.
tin tức liên quan