ĐẾN VỚI MỘT HỘI THI
Phạm Sinh
Thành phố Bắc Giang một ngày tháng 7 có chút nhộn nhịp hơn. Nó nhộn nhịp bởi sự hối hả của những nữ cựu binh Trường Sơn từ khắp các địa phương trong tỉnh Bắc Giang đổ về Thành phố tham gia Hội thi tiếng hát nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang lần thứ nhất. Đây là cuộc thi chẳng giữ riêng màu cờ và cũng không riêng sắc áo … Tất cả họ chỉ là một tập thể - Tập thể những nữ chiến sỹ Trường Sơn năm xưa .
Ban Liên lạc (BLL) nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang là đơn vị hoạt động trong hệ thống Ban Liên lạc Nữ chiến sỹ Trường Sơn toàn quốc, nhưng cho đến giờ này có thể nói họ đã đạt được 2 kỷ lục: Kỷ lục thứ nhất là thành lập sớm nhất (Năm 2015 đã bước sang nhiệm kỳ thứ 2) và một kỷ lục có tính đặc biệt (coi như việc vừa phát minh, vừa xác lập ra kỷ lục sự kiện) đó là phổ cập phong trào văn hóa văn nghệ đến 100% đầu mối cấp huyện thị. Để rồi hôm nay một Hội thi tiếng hát nữ chiến sỹ Trường Sơn đầu tiên được ra đời trên đất nước Việt Nam - Hội thi tiếng hát nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang lần thứ nhất.
Cái kỷ lục thứ 2 mà bài viết này đề cập nó có được trước hết phải kể đến tình đoàn kết và ý trí quyết tâm của tất cả hội viên nữ chiến sỹ Trường Sơn toàn tỉnh; của sự sáng tạo và nhiệt tình của chị em trong Ban Chấp hành và không thể không kể đến sự quan tâm chỉ đạo của các đồng chí giữ cương vị chủ chốt trong Ban Chấp hành tỉnh Hội Trường Sơn Bắc Giang .
Nói về phong trào văn nghệ của Hội Trường Sơn tỉnh Bắc Giang nói chung và của nữ chiến sỹ Trường Sơn Bắc Giang nói riêng, ta cũng không thể không điểm đến một lực lượng được coi như nòng cốt của phong trào. Đó là Đội văn nghệ xung kích của Hội Trường Sơn tỉnh Bắc Giang mà hạt nhân của đội văn nghệ xung kích này lại chủ yếu là những nữ chiến sỹ Trường Sơn … Hoạt động của đội văn nghệ thực sự có hiệu quả và có sức lan tỏa, chiếm được lòng mến mộ của hội viên Trường Sơn trong tỉnh và cả xã hội. Vinh dự lớn cho đội là vào dịp 15 tháng 5 vừa qua Đội văn nghệ xung kích của Hội Trường Sơn Bắc Giang đã được mời về Hà Nội phục vụ Hội nghị Ban Chấp hành TƯ.Hội TT Trường Sơn và phục vụ Lễ trao giải 2 cuộc thi “ Lục bát Trường Sơn” và “Gương sáng Trường Sơn” của TW Hội.
Là những đại biểu được mời về dự hội thi chúng tôi thâu nạp được rất nhiều điều đáng ghi nhận, cảm nhận và ấn tượng. Nói đây là một sự kiện thì có lẽ hơi chưa khiêm tốn lắm, nhưng xin phép được tạm gọi như thế … Chúng tôi không có ý tường thuật lại một cách chi tiết quá trình diễn biến của sự kiện. Những dòng viết dưới đây chỉ là một số điều ghi nhận, cảm nhận mà thôi :
Theo yêu cầu của Ban Tổ chức Hội thi, nhóm khách mời chúng tôi được mời về ngay từ buổi chiều ngày hôm trước. Tôi cùng đi với Nghệ sỹ nhiếp ảnh - quay phim Lê Hồng Huân, Phó ban Tuyên truyền thi đua TƯ. Hội; Nhạc sỹ Trường Sơn Đào Hữu Thi và 2 phóng viên Truyền hình Quân đội. Trên đường đi thầy trò anh em có nhiều câu chuyện lắm, nhưng nhiều nhất vẫn là câu chuyện cho Hội thi tiếng hát nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang ngày mai … Tâm sự với chúng tôi Nhạc sỹ Đào Hữu Thi nói “ … Sức khỏe mình mấy ngày nay không được tốt lắm, nhưng trước sự cố gắng và sáng tạo của BLL nữ chiến sỹ Trường Sơn Bắc Giang về phong trào văn hóa văn nghệ mình sẽ cố gắng hết mình để góp phần cho thành công Hội thi…”. Còn anh Hồng Huân cũng tâm sự bằng suy nghĩ tương tự. Anh nói: “ Tôi rất ấn tượng với việc làm vừa tiên phong, vừa ý nghĩa của các bạn Bắc Giang … Tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để ghi lại những hình ảnh sinh động của Hội thi, nhằm động viên chị em và phục vụ công tác tuyên truyền của Hội Trường Sơn…”.
Vừa đặt chân đến địa điểm tổ chức Hội thi chúng tôi đã chứng kiến một không khí sôi động tựa một ngày lễ hội nào đấy, khác chăng là mọi người ở đây đều chung một sắc áo chiến binh … Sau “tay bắt, mặt mừng” các chị: Nguyễn Thị Vinh - Trưởng BLL; Chị Trịnh Thị Hải - Phó BLL; Chị Dương Thị Quang - Phó BLL cùng nhiều chị em khác trong BLL lại tiếp tục với bộn bề công việc cho kịp giờ của một đêm giao lưu văn nghệ và chuẩn bị cho chương trình ngày mai… Còn đoàn chúng tôi cũng đi vào công việc . Anh Huân cùng 2 phóng viên Truyền hình Quân đội triển khai hệ thống thiết bị ghi hình, lập kịch bản chương trình và nội dung phỏng vấn … Nhạc sỹ Đào Hữu Thi - Người được Ban Tổ chức Hội thi mời tham gia làm Trưởng Ban Giám khảo cuộc thi cũng triển khai ngay một (hội nghị đầu bờ) thống nhất phương thức điều hành tổng thể một cuộc thi và phương pháp chấm thi …
Cũng giờ này ở đây chúng tôi còn thấy sự có mặt của các anh Thân Văn Chi và Nguyễn Quang Huấn, cả hai anh đều là Phó Chủ tịch và là Ủy viên Ban Thường vụ Hội Trường Sơn tỉnh Bắc Giang, được biết trong suốt quá trình triển khai hội thi các anh luôn quan tâm, bám sát hỗ trợ Ban tổ chức cuộc thi – Hôm nay các anh có mặt ở đây vừa là trách nhiệm, vừa là niềm động viên tinh thần cho chị em để hội thi đạt được kết quả như ý …
Đêm giao lưu văn nghệ được diễn ra với sự tham gia của 5/10 Câu lạc bộ văn nghệ nữ chiến sỹ Trường Sơn các huyện thị trong tỉnh. Một chương trình giao lưu đầy ấn tượng với những tiết mục được chuẩn bị khá kỹ càng bởi đây chính là một lần tập dượt cuối cho ngày mai (vào trận) . Đêm văn nghệ còn được Nhạc sỹ Trường Sơn Đào Hữu Thi lên sân khấu để giao lưu. Sau những lời tâm sự và cảm nhận đánh giá về sự cống hiến của nữ chiến sỹ Trường Sơn, với tư duy mang tính nghệ thuật hình tượng, Nhạc sỹ Đào Hữu Thi đã chỉ lên tấm Pano và ông nói bằng một lời nói đầy tự hào có pha chút nghẹn ngào rằng: “Tôi như thấy các em về dự Hội thi hôm nay họ đi từ bức tranh này ra vậy …”. Rồi sau đó ông đã hát tặng mọi người có mặt một tác phẩm mà ông sáng tác về Đại tướng Võ Nguyên Giáp… Còn tôi thì (bị) Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn chỉ định lên hát bài “Kỷ niệm mối tình đầu” để tặng chị em…
Một ngày mới đã đến. Mới 7 giờ sáng mà ngoài sân, trong sảnh của Hội trường lớn Khách sạn Bắc Giang đã tấp nập. Đan xen với số đông sắc phục màu lá cây chúng tôi thấy có cả những bộ sắc phục mớ bảy mớ ba của miền Quan họ; sắc phục của dân tộc Pacô từ vùng cao Quảng Trị Thừa Thiên; sắc phục đặc trưng của đồng bào thiểu số Sóc Bom bo Bình Phước; sắc phục biểu diễn các làn điệu chèo của vùng Châu thổ Sông Hồng và có cả sắc phục của dân tộc CaoLan nơi vùng cao của huyện Sơn Động Bắc Giang … Tất cả hòa quện với nhau như một rừng hoa trước buổi bình minh.
Bên hành lang Hội thi, chúng tôi tiếp xúc với đoàn của Câu lạc bộ văn nghệ nữ chiến sỹ Trường Sơn huyện Sơn Động - Một huyện miền núi vùng sâu của tỉnh Bắc Giang. Khi hỏi về cảm tưởng khi được về tham gia Hội thi. Bằng giọng nói tiếng Kinh không mấy thạo, một chị vui vẻ trả lời: “ Phấn khởi lắm… à, đội của chúng mình không có nhiều tiết mục đâu. Ít người lắm nhưng cũng chuẩn bị rất kỹ mấy bài theo bản sắc văn hóa quê mình… à. Về đây góp vui với những đồng đội đã mấy chục năm không gặp thì còn gì vui hơn…à…”. Chị đứng bên cạnh nói thêm: “ Nhà mình sống bằng nghề kiếm củi - Hàng ngày thu nhập chỉ đủ ăn. Khi biết được cùng đội văn nghệ về tỉnh tham gia Hội thi mình phải kiếm thêm nhiều củi bán để lấy tiền đi xe về tỉnh đấy …”. Thế mới biết niềm mong và sự háo hức hướng về một Hội thi của các chị nơi chẳng mấy dể để tìm về ký ức, nơi mà còn nhiều lắm khó khăn trong cuộc sống nhưng nhìn trong ánh mắt các chị ta thấy họ vẫn sáng ngời niềm tin, vẫn không quên đồng đội và Trường Sơn thì mãi mãi trong họ… Bắt tay các chị và chúng tôi cùng vào Hội trường để kịp giờ khai mạc .
" Mình nhớ lắm - Hồi ở Trường Sơn bạn vẫn hát Then ( dân ca vùng dân tộc Cao Lan) cho cả trung đội nghe mà ..."
Bước vào Hội trường - Hình ảnh đầu tiên đưa mọi người vào cảm xúc đó là tấm Pano trên sân khấu được thiết kế giản dị nhưng rất sống động. Bằng hình ảnh các chàng trai cô gái Trường Sơn san lấp hố bon, chống lầy mở đường cho những đoàn xe tiến ra phía trước … Có lẽ vì có một sự cộng hưởng giữa không khí vui chung của cuộc thi và hình ảnh trong tấm Pano nên đã gợi cho tôi thoáng nhớ đến mấy câu thơ:
“ Thời con gái là thời cầm súng
Thời phá bom, xẻ núi, bắc cầu
Có một Trường Sơn tóc dài nương náu
Trong miền trời trùng điệp mây bay”
Hỏi ra chúng tôi được biết tấm Pano đầy ý nghĩa này là sản phẩm từ ý tưởng của đồng chí Bùi Đình Nhung - Chủ tịch Hội Trường Sơn Bắc Giang và đây cũng là món quà mà đồng chí Bùi Đình Nhung tặng cho Hội thi.
Trong Hội trường trước giờ lên màn của các đội thi, chúng tôi thấy khách mời và Hội viên đã có mặt đông đủ. Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn cùng người bạn đời là chị Nguyễn Thị Minh Cử, nguyên là một nữ chiến sỹ Trường Sơn đã về chung vui với Hội thi. Khách mời dự hội thi còn có: Đại biểu đại diện UBND tỉnh Bắc Giang; Đại biểu đại diện các cơ quan đơn vị như: Bộ Chỉ huy Quân sự; Sở Công an; UB MTTQ; Hội CCB; Sở Văn hóa thể thao; Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2; Hội Trường Sơn tỉnh Bắc Giang; Hội Trường Sơn TP Hải Phòng; Hội Trường Sơn TP Hà Nội; BLL nữ chiến sỹ Trường Sơn toàn Quốc và TP Hà Nội; Hội Trường Sơn 10 huyện thị trong tỉnh Bắc Giang; Hội Nạn nhân Chất độc da cam; Hội Chữ thập đỏ tỉnh ; Công ty Thương mại Đại Phúc; Công ty Khánh Thị; Công ty CP Xây dựng Lam Sơn; Khách sạn Hòa Bình; Khách sạn Bắc Giang… Về dự và đưa tin Hội thi còn có: Đài phát thanh Truyền hình tỉnh Bắc Giang; Phóng viên Truyền hình QĐND và Ban Tuyên truyền - Thi đua của Trung ương Hội.
Trước giờ khai mạc Hội thi là một chương trình văn nghệ chào mừng của Đội văn nghệ xung kích Hội TT Trường Sơn tỉnh Bắc Giang - Bài hát " Bài ca Hội truyền thống Trường Sơn" hoành tráng của Nhạc sỹ Vũ Minh Vỹ được chọn làm tiết mục mở đầu cho chương trình .
Ấn tượng ngay từ đầu với những dòng trong lời tuyên bố lý do giới thiệu Đại biểu do chị Dương Thị Quang - Phó Ban LL trình bày - Trong đó có đoạn “ … Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước có biết bao người con gái quê hương Bắc Giang đã tình nguyện lên đường vào Trường Sơn chiến đấu và phục vụ chiến đấu, hành trang bên mình chúng tôi mang theo chiếc khăn thêu 8 chữ vàng “ Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” … 41 năm đất nước thanh bình, song những năm tháng chiến đấu ở Trường Sơn với chúng tôi là ký ức một thời để nhớ. Trong gian khổ khó khăn, vượt lên tất cả. Chúng tôi vẫn hát – Hát trên những con đường mưa nắng Trường Sơn; Hát những bài ca bên cánh võng Thương binh; Hát dưới những căn hầm dã chiến; Hát ru những đồng đội đang gồng mình trước cơn sốt rét ác tính … Ngần ấy năm về với đời thường, tuổi sáu mươi chúng tôi vẫn hát – Hát những bài về cô gái Trường Sơn … ”.
Cùng làm đẹp cho nhau trước giờ lên sân khấu
Chương Trình thi được lên màn - Ban Giám khảo cuộc thi được tất cả các Câu lạc bộ tham gia Hội diễn bầu ra với những người là hội viên của Hội, Nhạc sỹ Trường Sơn Đào Hữu Thi được Ban Tổ chức mời tham dự và làm Trưởng ban Giám khảo cuộc thi.
Với một chương trình nghệ thuật phong phú bao gồm các loại hình: Múa, hát, thơ, dân ca, tiểu phẩm (kịch ngắn). Thời lượng biểu diễn Ban Tổ chức quy định dành cho mỗi Câu lạc bộ ( huyện) trung bình chỉ 20 phút, tuy nhiên chương trình thi kéo trọn buổi sáng, không có giờ giải lao… Theo con số thống kê - Số Câu lạc bộ tham gia Hội thi là 10 đơn vị gồm: Thành phố Bắc Giang; Các huyện: Tân Yên; Lạng Giang; Lục Yên; Lục Ngạn; Việt Yên; Yên Thế; Hiệp Hòa; Yên Dũng; Sơn Động. Với tổng số 50 lượt tiết mục biểu diễn thì có tới 38 lượt tiết mục mang chủ đề về Trường Sơn - Trong đó có 07 lượt tiết mục là tác phẩm của Nhạc sỹ Trường Sơn Đào Hữu Thi. Đặc biệt trong Hội thi này có 03 tác phẩm tự biên của Hội viên trong Hội đó là tiểu phẩm “Kỷ niệm khó quên” của nữ tác giả Minh Chính - Câu lạc bộ huyện Tân Yên; Tác phẩm “Nhớ về đồng đội” của nữ tác giả Ngọc Luân - Câu lạc bộ huyện Lục Ngạn và tác phẩm “Đêm Trường Sơn nhớ mẹ” của nữ tác giả Hồng Minh - Câu lạc bộ huyện Lục Nam.
Theo đánh giá của Ban Giám khảo thì Hội thi có chất lượng tương đối tốt cả về biểu diễn và sáng tác - Riêng tiểu phẩm “Kỷ niệm khó quên” của nữ tác giả Minh Chính - Câu lạc bộ huyện Tân Yên, được Ban Giám khảo và khán giả đánh giá cao cả về chất lượng sáng tác và chất lượng biểu diễn, tiết mục này đã chạm vào ký ức đến rơi nước mắt của nhiều người có mặt trong Hội thi …
Kết quả cuộc thi đã được Ban Tổ chức công bố và tổ chức trao giải ngay sau khi kết thức chương trình biểu diễn của các Câu lạc bộ:
+ Giải nhất: Câu lạc bộ văn nghệ huyện Tân Yên
+ Giải nhì: Câu lạc bộ văn nghệ : Thành phố Bắc Giang và Huyện Lạng Giang.
+ Giải ba: Câu lạc bộ văn nghệ: Huyện Lục Nam; Lục Ngạn và Việt Yên.
+ Giải khuyến khích: Câu lạc bộ văn nghệ: Huyện Yên Thế; Sơn Động; Hiệp Hòa và Yên Dũng.
+ Giải cho tác giả tác phẩm thuộc về: tác giả Minh Chính - Câu lạc bộ huyện Tân Yên; Tác giả Ngọc Luân - Câu lạc bộ huyện Lục Ngạn và tác giả Hồng Minh - Câu lạc bộ huyện Lục Nam.
Phát biểu sau khi được Ban Tổ chức cuộc thi trân trọng mời lên trao giải cho cuộc thi - Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Thường trực TƯ. Hội đã biểu dương đánh giá cao sự cố gắng, sáng tạo của tập thể BCH cùng toàn thể Hội viên BLL nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang nói riêng và Hội Trường Sơn tỉnh Bắc Giang nói chung; Cảm ơn các cơ quan Đảng, Chính quyền, Đoàn thể địa phương đã tích cực góp phần cho sự thành công của Hội thi này …
Trực tiếp dự cuộc thi chúng tôi còn thấy những điều rất lính và rất truyền thống của các nữ chiến sỹ Trường Sơn nơi đây. Gọi là cuộc thi nhưng chẳng có gì biểu hiện là thi thố. Có lẽ nên gọi là “ Sân chơi tìm về ký ức của một thời” thì đúng nghĩa hơn. Cơ sở để chúng ta nói như vậy có thể kể đến một tình tiết nhỏ thôi nhưng rất nhân văn: Có 2 Câu lạc bộ của 2 huyện đều có tiết mục múa hát phải mang trang phục của dân tộc thiểu số trên tuyến đường Trường Sơn xưa thì cả 2 Câu lạc bộ chỉ sử dụng chung một giàn trang phục - Có thể đó là cho nhau mượn hay cùng chung mua sắm … Nhưng tựu chung lại đó là xuất phát từ truyền thống của những người một thời khoác áo lính, với tính đồng đội cao cả - Bát cơm xẻ nửa, viên thuốc bẻ đôi … nó mãi còn cho đến hôm nay.
Và đây nữa - Vẫn là nghĩa tình đồng đội, qua tìm hiểu chúng tôi được biết trước ngày diễn ra Hội thi BLL nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh Bắc Giang đã tổ chức đi tặng quà (gạo và tiền) cho hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của Câu lạc bộ văn nghệ huyện Lục Ngạn.
( Các chị trong Ban LL nữ CS TS tỉnh Bắc Giang thăm và tặng quà cho hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn
của Câu lạc bộ văn nghệ huyện Lục Ngạn.