KÝ ỨC VỀ NỮ TNXP CHÂM NGÒI 30 QUẢ MÌN
PHÁT RA CÙNG MỘT TIẾNG NỔ

    Đơn vị TNXP C795-N83 vào đường 12A Trường Sơn thuộc Ban XD 67 vào tháng 8 năm 1968. Đơn vị được biên chế thành hai Trung đội, Trung đội 1, đóng quân km34, trung đội 2 đóng quân km 28. Đơn vị được giao nhiệm vụ đảm bảo giao thông từ km28 đến km45 tại vị trí đồn Biên Phòng ChaLo đường 12A. Khi vào đường 12A đơn vị trực thuộc tiểu đoàn 2 công binh, Binh trạm 12 đoàn 559. Đơn vị 795 cũng như các đơn vị TNXP khác khi mới vào Trường Sơn, được các binh trạm, bố trí tăng cường một đồng chí đại đội phó là quân đội. Mục đích  hướng dẫn TNXP kỹ thuật đánh mìn, rà phá bom nổ chậm, kỹ thuật phát hiện, tháo gỡ cây nhiệt đới do không quân Mỹ thả xuống  dọc các tuyến giao thông để phát hiện  xem của ta vận chuyển hàng vào mặt trận.
     Ngày 15 tháng 9 năm 1968 lúc này đang là mùa mưa ở Trường Sơn, đoạn đường do đơn vị C795 phụ trách bị máy bay Mỹ đánh phá, đất đá sạt lở xuống mặt đường làm ùn tắc giao thông. Sau khi nhận được điện của tổ trinh sát báo về, Ban chỉ huy Đại đội là đoạn đường km 31 + 500 bị tắc. Đại đội trưởng  và đồng chí Hà Văn Bình đại đội phó phụ trách kỹ thuật lập tức đến ngay hiện trường  để kiểm tra. Đồng thời đề ra phương án tác chiến, chúng tôi vào trạm  Barie báo cáo về tiểu đoàn 2, đồng chí tiểu đoàn trưởng Lại Văn Tấn, thống nhất phương án của đơn vị C795, là đánh mìn, đồng thời lệnh cho đơn vị 18 giờ ngày 15/9/1968 phải thông xe và thông báo kho thuốc nổ cấp thuốc mìn cho đơn vị C795. Bí quyết của trận chiến đấu này là tất cả các quả mìn đều phát ra một tiếng nổ, để cùng đưa khối đất đá trên mặt đường xuống ta ly âm. Sau khi thống nhất, Ban chỉ huy cho bố trí các quả mìn có lượng thuốc nổ khác nhau, phân bổ thành 30 quả mìn. Một yếu tố nữa là người châm ngòi nổ và cắt dây cháy chậm sao cho khối thuốc nổ đồng loạt phát ra một tiếng. Vì thế chỉ một người châm ngòi, không  thể hai, ba người châm ngòi nổ và khi châm ngòi nổ thì châm từ  đầu bên nay sang đầu bên kia. Sau khi tính toán kỹ các phương án, Đơn vị cử đồng chí Nguyễn Thị Màu tiểu đội 2, thuộc trung đội 1 làm nhiệm vụ châm ngòi nổ.
    Đồng chí Nguyễn Thị Màu quê xã Hà Lan, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa là chiến sĩ TNXP nhiệm kỳ I đơn vị  C855-N85. Sau khi hoàn thành tuyến đường sắt Thanh Hóa - Nghệ an, Nguyễn Thị Màu viết đơn tình nguyện  đi tiếp nhiệm kỳ II và được biên chế vào  C795-83. Nguyễn Thị Màu là cô gái nhanh nhẹn, tính tình vui vẻ , điềm đạm, thông minh. Trong quá trình làm nhiệm vụ Nguyễn Thị Màu gan dạ, dũng cảm, Mỗi khi nhận nhiệm vụ được mọi người tin tưởng. Để thực hiện nhiệm vụ trung đội 1 phân công 03 đồng chí  gùi thuốc nổ, 03 đồng chí đào hố chôn thuốc nổ. Công việc quan trọng là cắt dây cháy chậm từ quả thứ nhất đến quả 30 phải tính toán kỹ. Sau khi chậm ngòi thì người châm ngòi phải chạy nhanh  với khoảng cách 20 đến 25m và vào hầm trú ẩn an toàn. Với thân hình mảnh khảnh, trong bộ quân phục TNXP gọn gàng, đôi chân thoăn thoắt, tay cầm bùi nhùi bình tĩnh châm vào dây cháy chậm, từ quả mìn số 01 đến quả số 30. Nguyễn Thị Mầu chạy vào hầm trú ẩn an toàn, sau đó mấy phút  một tiếng nổ vang lên, đất đá bay ào ào xuống ta ly âm. Hai tiểu đội trực chiến nhìn thấy đoạn đường cơ bản đã thông xe, hai tiểu đội ở hai đầu đoạn đường bị tắc. Tay cuốc, tay xẻng, ky khiêng đất đá. Gần hai giờ sau vào lúc 18 giờ ngày 25/9/1968, đường được thông suốt. Đơn vị báo cáo về tiểu đoàn 2 công binh, đồng chí  Mai Chí Thung chính trị viên  tiểu đoàn đã điện khen ngợi đơn vị C795 và đồng chí Nguyễn Thị Mầu đã dũng cảm mưu trí hoàn thành nhiệm vụ. Ngay sau khi  thông đường các chuyến xe đầy hàng lại nối đuôi nhau chở hàng  vào mặt trận./