Bà Jamras Kongchai đang phải vật lộn để trả khoản nợ 500.000 baht (16.082 USD) vì tiền bán nông sản không đủ chi phí. Thậm chí, áp lực càng tăng khi Covid-19 đã khiến công ty xây dựng nơi bà làm việc với thu nhập 10 USD mỗi ngày, đóng cửa.
"Tôi mắc nợ rất nhiều và không biết phải làm gì", bà Jamras Kongchai, 51 tuổi, mẹ đơn thân nuôi hai con tại tỉnh Kamphaeng Phet, miền Bắc Thái Lan cho biết. Tháng trước, bà tham gia một cuộc biểu tình của nông dân trồng lúa, yêu cầu chính phủ trợ giúp giảm gánh nặng nợ nần. Kể từ năm 2013, bà Jamras chỉ trả mỗi tiền lãi vay. Năm nay, bà phải trả 40.000 baht tiền lãi, nhưng không có tiền. "Tôi hy vọng nhận được một số giúp đỡ", bà nói.
Các hộ gia đình Thái Lan là một trong những người đi vay nhiều nhất ở châu Á. Họ gánh một núi nợ lên tới 14.000 tỷ baht, tương đương 89,3% GDP vào cuối tháng 12, tăng mạnh so với mức 78,1% trong năm 2017. Và họ ngày càng khó có khả năng trả nổi. Đây cũng là mức nợ cao nhất kể từ khi ngân hàng trung ương nước này bắt đầu thống kê vào năm 2003.
Xe tuktuk nằm bãi ở Bangkok ngày 3/2 vì vắng khách du lịch để phục vụ. Ảnh: Reuters.
Nợ cao cũng gây rủi ro cho sự ổn định tài chính và hạn chế chi tiêu của người tiêu dùng ở nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, cản trở sự phục hồi sau cuộc khủng hoảng Covid-19. Năm ngoái, kinh tế Thái Lan giảm sâu nhất trong hơn hai thập kỷ, khi xuất khẩu giảm và du lịch lao đao vì vắng khách nước ngoài.
Tháng trước, ngân hàng trung ương nước này cho biết đợt bùng phát dịch mới đã gây thêm áp lực lên một số doanh nghiệp và hộ gia đình. Vì vậy, họ cắt giảm triển vọng tăng trưởng GDP năm 2021 xuống 3%, từ mức 3,2%, và lưu ý rằng nền kinh tế sẽ không trở lại mức trước đại dịch cho đến giữa năm 2022.
"Ngay cả trước Covid-19, nợ trên GDP của chúng tôi đã cao nhất trong số các thị trường mới nổi", Yunyong Thaicharoen, Nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Siam Commercial, cho biết. Theo ông, nợ đã ở mức có thể tác động khá lớn đến GDP và chi tiêu của hộ gia đình. Dự báo, tỷ lệ nợ có thể đạt đỉnh 90% đến 91% GDP trong quý đầu tiên 2021.
Gánh nặng nợ ngày càng tăng có khả năng hạn chế tiêu dùng tư nhân, vốn chiếm một nửa GDP trị giá 502 tỷ USD của Thái Lan, và sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của các bên cho vay nếu nhiều khoản trở nên rủi ro hơn.
Năm ngoái, đại dịch đã làm giảm nhu cầu vay, nhưng nền kinh tế suy thoái cũng khiến người dân khó trả nợ hơn. Cho vay tiêu dùng tăng 4,6% trong năm ngoái, chậm lại so với mức tăng 7,5% vào năm 2019, do dịch bệnh bùng phát cắt giảm sức mua hộ gia đình, theo ngân hàng trung ương. Nhưng các khoản cho vay có rủi ro tín dụng tăng đáng kể đã tăng vọt, với tăng trưởng cho vay mua ôtô đạt 9,5%, mức cao nhất trong ít nhất ba năm.
Tuy nhiên, Muangthai Capital vẫn lạc quan, đặt mục tiêu tăng trưởng cho vay hàng năm từ 20% đến 25% trong 4 năm tới. "Ngành công nghiệp này vẫn còn nhiều dư địa để phát triển", Phó giám đốc điều hành Parithad Petampai cho biết hoạt động cho vay của công ty đã tăng gấp 10 lần, lên 70 tỷ baht vào năm ngoái so với 2014.
Trong nhiều năm, việc đi vay dễ dàng với hộ gia đình và doanh nghiệp tại Thái Lan đã dẫn đến nhiều cảnh báo về mối nguy hiểm gánh nặng nợ nần. Và giờ đây, đại dịch đã khiến hàng triệu người mất việc làm.
Khoảng 4,7 triệu công nhân có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi đợt bùng phát, trong đó 1,2 triệu công nhân có thể trở nên thất nghiệp hoặc thiếu việc làm, ngân hàng trung ương cho biết vào tháng 1/2021.
Ngay cả sau khi nền kinh tế phục hồi và có thêm nhiều việc làm, cũng sẽ mất nhiều thời gian để giải quyết khoản nợ chồng chất. Aree Onkloi, 22 tuổi, công nhân ở tỉnh Phitsanulok, có gia đình nợ gần một triệu baht. "Chúng tôi có thể kiếm được nhiều hơn nhưng số tiền đó sẽ phải trả nợ, không còn bao nhiêu để chi tiêu", anh nói, "Chúng tôi sẽ phải tiếp tục vay nợ và không bao giờ thoát ra khỏi".
Phiên An (theo Reuters)