Trên FB cá nhân của ông, những người thân của ông viết: "Hôm qua lúc 12h trưa 25/6/2021 người cha và ông cố kính yêu của chúng tôi, Kostas Sarantidis đã rời bỏ chúng tôi. Nhưng ông không rời bỏ tâm trí và trái tim chúng tôi. Ông để lại đầy yêu thương trong vòng tay của những người thân yêu.
Chúc anh hùng của chúng ta đi mạnh khỏe!".
Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Việt Nam Kostas Sarantidis khi chiến đấu trong hàng ngũ quân đội Việt Nam (trái) và lúc về già. Ảnh từ FB nhân vật.
Ông Nguyễn Văn Lập sinh năm 1927 trong một gia đình công nhân ở miền Bắc Hy Lạp. Năm 1943, mới 16 tuổi, ông bị bắt đi lính để đưa sang Đức phục vụ cho chế độ phát-xít Hitler. Đến Nam Tư, ông trốn thoát, sống vật vờ trên những chuyến tàu ngược xuôi dọc biên giới Nam Tư - Hy Lạp.
Sau Thế chiến II, ông không thể trở về Hy Lạp vì không có giấy tờ tùy thân. Sau đó, ông bị tham gia đội quân lê dương của Pháp và được điều tới Đông Dương để tham gia cuộc chiến chống phát-xít Nhật.
Đơn vị ông được tàu chiến đưa đến Sài Gòn, rồi sau đó lên xe lửa đi ra miền Trung. Ngay những ngày đầu ở Sài Gòn năm 1946, ông đã chứng kiến nhiều hành động tàn phá, giết chóc của quân Pháp đối với người dân thường vô tội. Ông nảy sinh ý định đào ngũ sang phe Việt Minh. Khi đóng quân tại Bình Hòa, Mũi Né, Bình Thuận, Kostas Sarantidis bắt liên lạc được với điệp viên của Việt Minh. Đầu tháng 6 năm 1946, ông cùng một người lính lê dương khác tên là Merinos giải thoát cho 25 tù chính trị và đem theo 1 súng máy, 2 súng trường chạy sang hàng ngũ Việt Minh. Tại khu kháng chiến, ông được đặt tên Việt Nam là Nguyễn Văn Lập và chính thức gia nhập Quân đội Nhân dân việt Nam, trở thành anh bộ đội Cụ Hồ.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp tiếp ông Kostas Sarantidis Nguyễn Văn Lập trong một lần ông trở lại Việt Nam. Ảnh: idcommunism.com
Từ năm 1946 đến năm 1952, ông tham gia chiến đấu dũng cảm ở nhiều đơn vị, lập nhiều chiến công xuất sắc. Là một xạ thủ súng máy, ông đã cùng Tiểu đoàn 39, Liên khu 5 diệt hơn 200 lính Âu-Phi, bẻ gẫy một cuộc càn quét quy mô lớn của quân Pháp vào vùng tự do của ta ở Hương An-Bà Rén, Quảng Nam.
Trong một trận chiến đấu khác cùng Đại đội 1, súng máy của ông chỉ còn 21 viên đạn nhưng ông đã bắn rơi máy bay Morane của quân Pháp.
Năm 1949 ông được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương. Tiểu đoàn 365, 39, Trung đoàn 803 nơi ông từng công tác đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND tháng 12/2009.
Từ năm 1953-1954, ông được giao nhiệm vụ làm Tổng giám thị Trại tù hàng binh số 3. Ông đã giác ngộ cho nhiều tù binh nhận thức rõ cuộc chiên đấu chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Khi được trả về nước, đa số họ đều bày tỏ tình cảm và lòng biết ơn đến nhà nước Việt Nam.
Năm 1955, ông được điều ra miền Bắc và làm nhiều công tác khác nhau, Ông từng tham gia sửa sai trong cải cách ruộng đất, lái xe tải ở các mỏ than Na Dương, mỏ thiếc Cao Bằng, làm phiên dịch cho chuyên gia Cộng hoà Dân chủ Đức ở nhà máy in Tiến Bộ.
Năm 1958, ông lấy vợ Hà Nội, sinh được bốn người con, một trai ba gái, tất cả đều lấy tên Việt Nam. Năm 1965, ông cùng gia đình trở về Hy Lạp để chăm sóc mẹ già. Tại quê hương, Kostas không dễ dàng hòa nhập lại công đồng do không có quốc tịch Hy Lạp, vắng mặt quá lâu, không tham gia quân dịch. Ông và gia đình sống rất túng bấn, chật chội. Dần dà, ông được công nhận lại là người Hy Lạp. Bằng lái xe Việt Nam cấp được công nhận và ông đi lái xe tải kiếm sống. Các con ông sau này đều thành đạt.
Dù cuộc sống ở Hy Lạp có những vất vả, song Kostas Nguyễn Văn Lập cùng vợ và các con luôn một lòng hướng về Việt Nam với nhiều hoạt động thiết thực và hiệu quả. Ông tham gia Đảng Cộng sản Hy Lạp, thành lập Hội người Việt Nam tại Hy Lạp, vận động ủng hộ cho Việt Nam, vun đắp quan hệ giữa hai nước.
Đặc biệt, ông viết hai tập hồi ký "Tại sao tôi theo Việt Minh" và "Ở một trại tù binh Việt Nam" giới thiệu cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Ông dành tiền bán sách, kêu gọi Việt kiều tại Hy Lạp và các tổ chức khác góp tiền ủng hộ cho nạn nhân chiến tranh, người nghèo tại Việt Nam được hơn 300 triệu đồng.
Năm 2011, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khi đó trao tặng Huân chương Hữu nghị và Quốc tịch Việt Nam cho Kostas Nguyễn Văn Lập. Ảnh: TTXVN.
Ông đã nhiều lần trở lại Việt Nam thăm đồng đội cũ, chiến trường xưa và dự Đại hội Liên hoan Chiến sĩ thi đua toàn quốc. Ông cũng từng tháp tùng tổng thống Hy Lạp sang thăm Việt Nam và được nhiều nhà lãnh đạo Việt Nam tiếp thân mật.
Ông đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Tháng 1/2011, ông được Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khi đó trao tặng Huân chương Hữu nghị và Quốc tịch Việt Nam. Phát biểu khi đó, ông nói: Năm 1946, khi gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông đã thề sẵn sàng hy sinh cho Tổ Quốc Việt Nam và nay vẫn khắc ghi lời thề, sẵn sàng cống hiến hết sức mình cho sự nghiệp của hai đất nước Việt Nam và Hy Lạp, sẽ mãi mãi giữ phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.
Năm 2013, ông được Chủ tịch nước khi đó Trương Tấn Sang phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân.
Ngoài ra, ông còn được Việt Nam tặng Huân chương chiến công hạng Nhất, Huân chương Hữu nghị.
Mọi phần thưởng đều là sự ghi nhận những đóng góp của Kostas Nguyễn Văn Lập với Việt Nam – đất nước đã giúp ông hiểu thế nào là độc lập tự do và dành cả cuộc đời mình chiến đấu vì độc lập tự do đó. Nhưng quý giá nhất là tình cảm yêu quý, biết ơn mà người dân Việt Nam dành cho ông, một con người quả cảm, nhân hậu và tận hiến.