"Từ khoảng lặng tâm hồn 60 năm ấy - Trường Sơn". Bài của Đỗ Lâm Hà, Thái Bình
TỪ KHOẢNG LẶNG TÂM HỒN 60 NĂM ẤY - TRƯỜNG SƠN
(1959 - 2019)
(Đọc “Chiến sĩ Trường Sơn quê lúa” tập II thơ và ký của Hội Truyền thồng Trường Sơn –
Đường Hồ Chí Minh tỉnh Thái Bình, nxb Giao thông vận tải – 2018).
Khoảng lặng tâm hồn 60 năm ấy của Cựu chiến binh Bộ đội Trường Sơn quê lúa Thái Bình (19/5/1959-19/5/2019 ). Khoảng lặng tâm hồn trong chiến trường máu lửa 16 năm (1959-1975), trong gian khó, thắt lưng buộc bụng phục hồi kinh tế thời hậu chiến 10 năm (1975-1985), trong đổi mới kinh tế thị trường hội nhập quốc tế 24 năm (1985-2019 ). Từ ba khoảng thời gian sôi động cách mạng chưa từng có trong lịch sử đất nước…các cựu chiến sĩ Trường Sơn quê lúa Thái Bình, dành giây phút bình tâm ghi lại tiếng lòng mình bằng những trang thơ, trang văn của 60 năm lịch sử Binh đoàn. Tôi rưng rưng xúc động đọc một tác phẩm văn học được viết ra từ tâm huyết những người Cựu lính Trường Sơn ngày ấy.
Hội Truyền thống Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh tỉnh Thái Bình bao đêm trăn trở: “Hãy viết gì về Trường Sơn/ Cái nôi con đại bàng vẫn nở/ Hãy viết nhừng gì có thể/ Mai sau nhân chứng không còn/ Hãy tạc vào một dải núi non/ Những tượng đài bất tử/ Hãy ghi lại ngọn nguồn lịch sử/ Để lưu truyền cho lớp lớp cháu con/…/ Xin hãy viết về Trường Sơn xanh lá/ Hơn hai mươi nghìn người đã anh dũng hy sinh/ Xin hãy viết – Bạn ơi đừng quên nhé/ Một Trường Sơn trùng điệp những anh hùng” (Viết về trường Sơn – Tr49). Nhà thơ Tố Hữu trong bài “Nước non ngàn dặm” đã viết “Trường Sơn xẻ dọc rọc ngang/ Xẻng tay mà viết nên trang sử hồng/Trường Sơn vượt núi băng sông/ Xe đi trăm ngả chiến công bốn mùa/ Trường Sơn Đông nắng Tây mưa/ Ai chưa đến đó như chưa rõ mình…” (Thơ Tố Hữu). Lời thơ ấy có sức mạnh vô biên gọi thanh niên lên đường ra trận cứu nước. Nhưng cái lớn hơn là chiến trường Trường Sơn có ý nghĩa chiến lược quan trọng đến chừng nào trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc – Một công trình kiến trúc lịch sử giữ nước anh hùng thời đại Hồ Chí Minh.
Những trang văn thơ tại chiến trường hoặc hồi ký của cựu Bộ đội Trường Sơn (Có cả TNXP), một lần nữa làm lay động trái tim nhân dân cả nước và nhân dân quê lúa thân yêu. Những trang thơ văn được viết lên từ những thực tế nơi chiến địa Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc: “…Nơi bom đạn vô cùng tận! – Nơi gian khổ vô cùng tận! – Nơi chủ nghĩa anh hùng phát triển vô cùng tận!...” (Lời của Tướng Đồng Sĩ Nguyên, Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn. Nói đến chiến trường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh là nói đến sự nghiệp cách mạng của Binh đoàn Trường Sơn và Thanh niên xung Trường Sơn. Ngoài những nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, Quảng Trị…hiện nay nhân dân ở từng địa phương đã xây nhiều nhà bia tưởng niêm những liệt sĩ TNXP quê lúa Thái Bình trên dọc tuyến đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Mình: Nói những lời này hẳn ông nghĩa tới 10269 Liệt sỹ ở nghĩa trang Trường Sơn mà Thái Bình có 687 người con ưu tú và còn bằng ấy nữa ở khắp Trường Sơn ta và bạn. Suy nghĩa của Tư lệnh đã được "Chiến sỹ Trường Sơn quê lúa viết thành những trang văn thơ, là tiếng lòng viết ra từ trái tim mình của những người trong cuộc. Khi đọc những trang văn viết bằng máu này tôi không còn quan tâm đến nghệ thuật, thi pháp mà trong tâm hồn chỉ còn cái tình người với nhân cách lớn lao và lòng yêu Tổ quốc của Bộ đội Trường Sơn.
Tác phẩm gồm; 148 bài thơ, 15 bài ký, hai bản nhạc, trong đó có 15 tác phẩm viết tại chiến trường . Chiến tranh đã lùi xa 44 năm, chiến cuộc cách nay đã 60 năm, bãi chiến trường đã thay bằng nhiều công trình kiến trúc hiện đại, rừng đã xanh lại …nhưng nỗi đau chiến tranh còn rớm máu bên lòng…! Tác phẩm “Chiến sĩ Trường Sơn quê lúa” của Hội Truyền thống Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh tỉnh Thái Bình đã ghi lại dấu ấn lịch sử của dân tộc của đất nước không thể nào quên. Chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng được phát triển đến tột đỉnh để báo vệ chủ quyền đất nước, độc lập dân tộc, thống nhất giang sơn thu về một mối. Hy sinh xương máu lớn lao không kể xiết, gian khổ vượt qua đến vô cùng tận…nhưng hào khí văn chương không bi lụy. Đó là tư tưởng nghệ thuật xuyên suốt từng trang của tác phẩm văn học này.
Tác giả tác phẩm là những người lính cựu Binh đoàn Trường Sơn: “Đất nước chiến tranh, chúng ta là người lính/ Đất nước hòa bình, chúng ta là Cựu chiến binh/ Cựu chiến binh huyền thoại/ Mãi mãi xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”!/…/ Đội ngũ Trường Sơn – Binh đoàn hùng mạnh/ Đồng đội Trường Sơn nhiều binh chủng hợp thành: Lái xe, công binh, giao liên, bộ binh/ Xăng dầu, cao xạ, thông tin, hậu cần…!” (Trường Sơn với dân tộc anh hùng – tr105).
Tác phẩm “Chiến sĩ Trường Sơn quê lúa” là một tác phẩm văn học thực thụ, một cuốn ký sự được thể hiện bằng thơ, bằng văn xuôi từ những cây bút nghiệp dư nhưng đậm nét chuyên nghiệp. Nó mang đặc trưng của ký, giao thoa giữa thi pháp văn học và thông tấn. Viết về những sự kiện tâm hồn từ người thực việc thực. Sự chân thực thể hiện sự bắt đầu của người trong cuộc. Mỗi tình tiết, sự kiện tâm hồn được các tác giả trực tiếp chứng kiến, trực tiếp là nhân vật, là chứng nhân lịch sử… chứ không phải nghe lại, đọc lại qua trung gian, qua sách báo. Thi pháp thầm mỹ của tác phẩm văn học với đề tài chiến tranh vệ quốc này đã đạt được những tiêu chí chuẩn mực cả ba phạm trù: Chân – Thiện – Mỹ trên từng trang viết.
.png)
“Đất nước đã hòa bình thống nhất,những người còn sống như chúng ta, những người lính sau cuộc chiến đều phải trân trọng cuộc sống hôm nay, ghi nhớ công ơn của những người đã nằm xuống vì sự trường tồn của dân tộc. “Xin hát về người, Đất nước ơi/ Xin hát về mẹ, Tổ quốc ơi!”” (Lời chia sẻ - Tr31). Từ sự chia sẻ đó, chúng ta: “Bỏ qua sầu muộn ưu phiền/ Nén nhang đỏ giữa nỗi niềm người xưa!” (Đến Chùa Hương gặp bạn Trường Sơn – Tr59). Trần Đỗ Liêm, cựu TNXP Đại đội 442, đã nói hộ tâm khảm chúng ta về sự hy sinh lớn lao của đồng đội Trường Sơn: “Hơn bốn mươi năm sương nhòa trên tóc/ Thời gian gặm nhàu thịt da, hút khô nước mắt/ Mà nỗi chia lìa cứ đeo đẳng khôn nguôi/ Sáng thu nay từ bốn phương trời/ Đồng đội cũ trở về nơi xuất phát/…/ …,vẫn còn thiếu…/ Đồng đội đang nằm đâu/ Rừng Trường Sơn hay nơi đất bạn?/ Nơi ấy chắc giờ lạnh lắm/ Sương giăng đồi nước đỏ khe sâu?.../ Người thợ rừng đốn cây xin cho đổ nhẹ/ Cầu mong lưỡi cày khai hoang đừng xuyên xé/ Những thi hài đồng đội dưới sâu/ Bùn loang với máu còn hằn…/…/ Cho tôi nói lời chân thành nhất/ Đến muôn đời chúng ta vẫn là đồng đội/ …là chiến sĩ Trường Sơn” (Muôn đời đồng đội – Tr119).
Đồng đội Trường Sơn, những người còn đang sống ở thế gian này thì một số cam chịu mang “Nỗi buồn chiến tranh” đến nhiều đời, một số vượt lên, vươn mình thời hậu chiến thành những tấm gương vì nhân dân, vì đồng đội, là doanh nhân thành đạt, thành nhà khoa học, trí thức nổi danh, thành nhà tu hành chính đạo, thành nhà tiền bối Trường Sơn….Đó là đội ngũ cán bộ hội Trường Sơn và Phạm Ngọc Sơn, Tạ Thị Hạnh - Là nữ lái xe từ những ngày đầu: Phạm Thị Phàn lái xe suốt 5 năm ở Trường Sơn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Bác Hồ gửi tặng chiếc đồng hồ Pôn zốt; là nữ CCB Trung đoàn Ô tô vận tải 13 anh hùng Lại Thị Hồng quê xã Trọng Quan Đông Hưng: “Mười tám tuổi em vào Trường Sơn/…/. Làm nuôi quân, chắp cánh những đoàn xe/…/ Có ai ngờ chất độc da cam/ …/ Nước mắt chảy…,chảy hoài khô kiệt/ Bóng đen bao trùm, em về lại quê hương/…/ Dẫu mù lòa nhưng con tim còn lửa/ Để tâm hồn em mãi mãi sáng trong” (Đôi mắt nữ đồng đội – Tr 21). Đó là CCB Trường Sơn Nguyễn Thanh đã trở thành Nhà giáo, trưởng khoa Hán Nôm trường Đại học Tổng hợp, nhà quản lý văn hóa TDTT- Du lịch tỉnh Thái bình, nhà nghiên cứu lịch sử của quê hương. (Kỷ niệm về một bài báo - Tr310). Đó Trần Thị Chung chiến sỹ quyết thắng Cựu lính Trường Sơn quê Lúa Thái Bình đã trở thành một đại doanh nhân có tầm có tâm có tình, có tài, xứng danh người lính Cụ Hồ (Truyện Kiều với nữ chiến sĩ quyết thắng Sư đoàn 471 - Tr 316). Đó là Phạm Thị Mỵ nguyên nhiệm nhiều chức trách trong Trung ương Hội Truyền thống Trường Sơn Việt Nam và tình Thái Bình đã trở thành một nhà doanh nghiệp có đức có tài (Chuyện của Mỵ - Tr298). Đó là doanh nhân chiến sĩ Trường sơn Đào Trọng Tài (Ngôi sao sáng trên bầu trời Việt Nam - Tr290). Đó là Anh hùng Phạm Văn Sức (Đại bàng trường Sơn - Tr255). Và còn nhiều bài thơ, bài ký viết về những gương sáng của Bộ đội Trường Sơn trên chiến trường cũng như trong thời bình xây dựng đất nước.
Nhân ngày Thương Binh liệt sĩ 27/7, CCB Trường Sơn, nguyên Phó Bí thư Thành Ủy Thái Bình, đương nhiệm Chủ Tịch Hội Truyền thống Trường Sơn tỉnh Thái Bình đã đưa sự kiện lịch sử Trường Sơn trong cuộc vệ quốc vĩ đại của dân tộc vào trang thơ: “Thái Bình quê tôi- Mảnh đất địa linh nhân kiệt/ Hơn hai trăm năm mốt nghìn người lên đường đánh giặc/ Hơn năm mươi mốt nghìn người con anh dũng hy sinh lẫm liệt/ Hơn ba mươi hai nghìn người là thương binh các loại/ Hơn hai mươi nghìn người bị phơi nhiễm chất độc da cam/ Hơn năm nghìn Mẹ việt nam anh hùng mất chồng mất con đặc biệt/ Không gia đình nào, không họ tộc nào không có công với nước” (Nghĩa tình Thái Bình – Tr 180). “Chiến sĩ Trường sơn quê lúa” cũng có thể là một tượng đài về Bộ đội Trường Sơn do Hội Truyền thống Trường Sơn- Đường Hồ Chí Minh Thái Bình dựng lên bằng trí tuệ đầy tâm huyết. Từ tượng đài văn chương này mà đời đời ghi nhớ, uống nước nhớ nguồn, phát huy truyền thống giữ gìn giang sơn gấm vóc – Tổ quốc ngàn đời thiêng liêng: “Đất nước hôm nay và những đời hậu thế/ Mãi mãi ghi lòng tạc dạ công ơn/ Những anh hùng liệt sĩ Trường Sơn” (Viếng nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn – Tr213).
Nhân kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Binh đoàn Trường Sơn, tôi trân trọng giới thiệu tác phẩm “Chiến sĩ Trường Sơn quê lúa” cùng bạn đọc.
Nguyên tiêu Kỷ Hợi – 2019
ĐỖ LÂM HÀ
Địa chỉ 58/01 Tổ 50 p.Quang trung tp.Thái Bình
Đt 0987 221 404