TỤC ĐỐT TIỀN GIẤY
Mỗi khi thanh minh, dịp rằm Tháng 7 âm lịch, hoặc những ngày cúng giỗ..., ở nước ta cũng như một số nước phương Đông, người ta cứ phải đốt một ít tiền giấy. Nguồn gốc tập tục đốt tiền giấy cho người chết, tương truyền có liên quan tới một vị tú tài.
Thời Hán, có một vị tú tài tên gọi Vưu Văn Nhất, khổ học mười mấy
năm, chưa thể đạt được công danh, bèn đến làm môn hạ của Thái Luân (ông tổ nghề giấy TQ), học nghề làm giấy. Vưu tú tài sáng dạ hơn người, không lâu Thái Luân truyền thụ hết kỹ thuật cho anh ta.
Thái Luân sau khi chết, Vưu tú tài kế thừa nghề làm giấy của Thái Luân, đồng thời còn phát triển mạnh hơn Thái Luân, giấy làm ra vừa nhiều vừa tốt. nhưng lúc đó người sử dụng giấy rất ít, giấy làm ra bán không được.
Vì thế, Vưu tú tài không đủ ăn, không bao lâu, nhắm mắt qua đời. Hàng xóm gần xa sau khi biết, đều đến giúp lo tang sự. Vợ Vưu tú tài khóc nói với mọi người: “Gia cảnh không tốt, chẳng có cái gì đáng giá để chôn theo, đành đốt số giấy này cho ông ấy đem theo thôi.”
Thế là, cử riêng một người chuyên đốt giấy trước linh cữu của Vưu tú tài. Đến ngày thứ 3, Vưu tú tài đột nhiên bật ngồi dậy, miệng liên tục kêu:
“Đốt nhanh lên, đốt giấy nhanh lên.”
Tất cả mọi người tại đó đều sợ khiếp vía. Vưu tú tài lại nói: “Tôi đã sống thật rồi, chính là đốt số giấy này đã cứu tôi. Giấy đốt xuống Âm tào địa phủ liền biến thành tiền. tôi dùng số tiền này trả hết nợ, chuộc được tội, Ngài Diêm vương liền cho thả tôi về.”
Sự việc này sau khi truyền đi, một lão viên ngoại có tiền nói với Vưu tú tài: “Tôi dùng vàng bạc chôn theo, lại không giá trị hơn giấy tiền ư?”
Vưu tú tài nói: “Vàng bạc chỉ sử dụng ở Dương gian, không thể đem đến Âm tào địa phủ được. Không tin, cứ mở quan tài ra xem, đảm bảo vàng bạc vẫn còn nguyên si”
Kỳ thực, đó chính là một kế sách do Vưu tú tài và vợ sắp đặt để bán được nhiều giấy, mới diễn vở kịch chết rồi sống lại này. Cũng chính vì thế phong tục đốt tiền giấy cho người chết truyền mãi đến bây giờ.
Trương Văn Nhi, Hải Dương
Sưu tầm và biên soạn.