Jim Jones – giáo chủ người da trắng bức tử hàng trăm người da đen (ảnh: History)
Trước khi sự kiện khủng bố 11.9 xảy ra, vụ việc hàng trăm người da đen bị ép uống thuốc độc tự tử được xem là sự kiện tử vong phi tự nhiên lớn nhất lịch sử Mỹ.
Jim Jones – giáo chủ của giáo phái Peoples Temple – được đánh giá là người có phong cách diễn thuyết rất lôi cuốn. Ông tuyên bố bản thân cực kỳ căm ghét nạn phân biệt chủng tộc. Giáo phái Peoples Temple của Jim Jones thu hút rất nhiều người da màu tham gia.
Vào thời điểm Jim Jones thành lập Peoples Temple hồi những năm 1950, có rất ít giáo phái ở Mỹ thu nhận thành viên là người da đen. Những giáo phái do người da trắng thành lập chủ yếu chỉ phục vụ cho nhu cầu tâm linh của người da trắng.
Năm 1965, Jim Jones đọc được một bài viết cho rằng thảm họa hạt nhân sẽ gây ra tận thế và một trong những địa điểm an toàn nhất nếu điều đó xảy là sẽ Eureka, California. Jim Jones quyết định chuyển nhà thờ của mình đến Eureka.
Theo Britannica, để thu hút nhiều tín đồ tham gia vào giáo phái của mình, Jim Jones thường xuyên khoe khoang về những khả năng phi thường như tiên tri về ngày tận thế, chữa lành bệnh ung thư hay đọc suy nghĩ.
Nhưng có lẽ điểm thu hút nhất ở Jones là những bài giảng chống phân biệt chủng tộc. Jones nói bố mình từng dính líu đến tổ chức da trắng thượng đẳng KKK và ông đã từ mặt bố vì điều đó.
Jones cũng hứa hẹn sẽ chăm sóc, trợ giúp phúc lợi xã hội và nhà ở cho những tín đồ tham gia cùng mình.
Jim Jones chụp ảnh cùng những trẻ em sống cùng ông ta ở Jonestown (ảnh: History)
Vào những năm 1970, Peoples Temple do Jim Jones sáng lập đã thu hút được rất nhiều tín đồ, chủ yếu là người da đen. Tuy nhiên, giáo phái của Jones cũng bị truyền thông cáo buộc là thường xuyên gian lận tài chính, lạm dụng, bóc lột tín đồ và ngược đãi trẻ em.
Theo các cáo buộc, Jim Jones thường sỉ nhục những tín đồ da đen và tống tiền họ. Ông ta còn đe dọa nếu tín đồ da đen nào tự ý rời bỏ Peoples Temple, họ sẽ bị tống vào các trại tập trung của chính phủ Mỹ, mặc dù thực tế chẳng có trại nào như vậy. Không ít tín đồ bị “tẩy não” đã tự nguyện mang tài sản cống nộp cho Jim Jones.
Năm 1977, cho rằng tận thế sắp xảy ra, Jones cùng hơn 1.000 tín đồ chuyển tới khu định cư Jonestown ở Guyana – một quốc gia Nam Mỹ. Ông ta tuyên bố sẽ xây dựng một thiên đường tại đây. Có khoảng 75% tín đồ đi theo Jones là người da đen.
Tuy nhiên, các tín đồ ngày càng nhận ra Jonestown không phải thiên đường như Jim Jones từng hứa hẹn. Họ phải làm việc quần quật trên các cánh đồng và bị phạt nặng nếu bày tỏ sự nghi ngờ đối với Jim Jones. Các hình phạt thường là đánh đập, bị nhốt trong phòng hẹp hoặc quẳng xuống giếng cạn.
Hộ chiếu của tất cả tín đồ đều bị tịch thu. Sau cả ngày làm lụng vất vả ngoài đồng, tối về, các tín đồ còn phải nghe những lời rao giảng về tận thế của Jim Jones đến quá nửa đêm. Sức khỏe của họ ngày càng bị suy giảm nghiêm trọng.
Thuốc độc và ống tiêm được tìm thấy ở hiện trường vụ tự sát tập thể (ảnh: CNN)
Việc lao động là vô cùng cực khổ khi những tín đồ phải làm việc ở các cánh đồng được cải tạo từ đất rừng. Nhiều người bị bệnh do muỗi truyền hoặc bị rắn, côn trùng có độc tấn công.
Jones – giáo chủ được cho là bị nghiện ma túy – tuyên bố chính phủ Mỹ ghen tỵ và muốn cử người ám sát ông ta. Vì vậy, một nhóm tín đồ làm nhiệm vụ bảo vệ ban đêm được thành lập.
Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa đủ để Jones yên tâm. Ông ta đã nhiều lần tổ chức cho các tín đồ diễn tập tự sát tập thể như một biện pháp cuối cùng để tất cả cùng được lên thiên đường.
Năm 1978, sau khi nhận được một số thông tin từ Đại sứ quán Mỹ ở Guyana cho rằng một số thành viên của Peoples Temple bị ngược đãi, nghị sĩ Mỹ Leo Ryan đã lên đường tới kiểm tra khu định cư Jonestown.
Lúc đầu, cuộc kiểm tra diễn ra khá tốt đẹp, nghị sĩ Leo Ryan cảm thấy những tín đồ rất gắn bó với Peoples Temple. Tuy nhiên, khi Leo Ryan chuẩn bị lên máy bay về Mỹ, một nhóm khoảng 10 tín đồ đã chạy theo và xin ông cho đi cùng.
Jones rất tức giận về điều này. Ông ta yêu cầu tín đồ trung thành tới ám sát viên nghị sĩ bằng dao ngay tại sân bay. Nghị sĩ Leo Ryan cùng 4 nhân viên dưới quyền thiệt mạng.
Hiện trường thảm kịch với những xác chết nằm la liệt (ảnh: CNN)
Quay trở lại Jonestown, Jim Jones lập tức triệu tập các tín đồ tập trung để tự sát tập thể. Tín đồ là trẻ em thiệt mạng trước tiên vì bị người lớn phun nước uống vị trái cây pha xyanua bằng ống tiêm vào miệng.
Những tín đồ trưởng thành thì xếp hàng để uống thuốc độc giữa vòng vây của nhiều kẻ mang vũ trang. Lính canh được lệnh bắn ngay bất cứ ai có ý định bỏ chạy.
Khi các quan chức Guyana nhận được tin báo và chạy tới hiện trường, họ thấy hàng trăm thi thể, chủ yếu là người da đen. Tổng cộng có 909 người chết trong vụ tự sát tập thể. Những người sống sót cho biết họ trốn vào rừng hoặc đang ở nơi khác khi thảm kịch xảy ra.
Các điều tra viên cho rằng, một số người uống thuốc độc vì nhầm tưởng rằng đó chỉ là diễn tập trong khi những người khác uống vì sợ bị bắn.
Jim Jones được phát hiện chết trong một căn phòng ở Jonestown với một phát đạn vào đầu, nghi do tự sát.