------------------------
LÒNG DÂN HÒA NHỊP XUÂN SANG
Tùy bút Nguyễn Hữu Quý
Chóng thật, mới thắc thỏm đón giao thừa năm Quý Mão 2023 đó mà nay lại Giã từ năm cũ bâng khuâng/ Đã nghe xuân mới lâng lâng lạ thường (Thơ Tố Hữu). Xuân mới, Giáp Thìn 2024 năm Rồng, theo quan niệm người xưa thuộc mệnh Hỏa, nói chính xác là Phú Đăng Hỏa, là ngọn lửa đèn mang đến sự may mắn, niềm vui, hạnh phúc cho vạn vật. Điều ấy gợi nhắc trong tôi về một thi phẩm có thể gọi là hay nhất của “con chim lửa Trường Sơn”, nhà thơ Phạm Tiến Duật thời đánh Mỹ, bài “Lửa đèn”. Khó lòng quên được những câu: Mạch đất ta dồi dào sức sống/ Nên nhành câu cũng thắp sáng quê hương…Mạch đất ta đấy chính là quê hương, đất nước mang trong mình ánh sáng văn hiến mấy nghìn năm, là sức sống mãnh liệt của non sông này không gì có thể dập vùi được. “Lửa đèn” là bài thơ trữ tình đẹp ra đời trong thời bom đạn dữ dội nhất đã góp phần cổ vũ cả dân tộc vào trận đánh thù, giải phóng đất nước. Năm nay, con đường Trường Sơn tròn 65 tuổi, trong đó có 16 năm xuyên qua đạn bom khốc liệt với biết bao mất mát hy sinh không kể xiết. Và sau khúc khải hoàn chiến thắng ngày 30 tháng 4 năm 1975, mỗi chúng ta lại buốt lòng khi chạm vào câu thơ hậu chiến của thi sĩ tài hoa Hữu Thỉnh: Một đời người mà chiến chinh nhiều quá/ Em níu giường níu chiếu đợi anh. Đến năm 2025, chúng ta sẽ kỷ niệm 50 năm ngày đất nước hòa bình, non sông thống nhất. Hồi ức dân tộc chắc chắn sẽ hiển hiện lại những tối sáng, buồn vui từ dấu vết quá khứ và thêm lần nữa chúng ta khẳng định khát vọng lớn nhất của con Rồng cháu Tiên không thể nói khác được vẫn là đất nước hòa bình và đồng bào hạnh phúc.
Cái gì để định giá tâm thế, vị thế của một dân tộc nếu không phải là bản lĩnh và ứng xử của họ trước thời cuộc. Dân tộc Việt đầm đìa mồ hôi, máu và nước mắt trên hành trình dựng nước và giữ nước của mình. Vó ngựa và dấu giày viễn chinh của ngoại bang đã nhiều lần in dấu nhơ bẩn lên non sông này. Nghìn năm. Trăm năm. Vài chục năm. Chiến tranh nối tiếp chiến tranh. Ngỡ rằng, một dân tộc bị chồng chất tang thương đau khổ như thế sẽ chỉ còn căm giận và trả thù, thế hệ trước sẽ chuyển giao cho thế hệ sau mối hận truyền kiếp để kích hoạt lên sự đối đầu không khoan nhượng. Nhưng không, may mắn thay cho con cháu của họ, được sinh ra từ một dân tộc “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh” nhưng khi kẻ thù lui bước rồi thì biết chọn phương thức “ngoại giao cây tre” để thêm anh em bạn bè gần xa. Láng giềng là anh em, xa xôi cách một đại dương bát ngát cũng là bạn tâm giao. Việt Nam mong muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới trên cơ sở tôn trọng chủ quyền lãnh thổ và không can thiệp vào công việc nội bộ của nước mình. Có thể nói rằng, cho đến bây giờ thì đường lối ngoại giao Việt Nam đã gặt hái được nhiều thành quả tốt đẹp. Không phải ta vỗ ngực tự khen mình mà thực tiễn đã minh chứng vô cùng rõ ràng điều đó. Việt Nam quan hệ tốt với nhiều đối tác là láng giềng, khu vực hay các nước lớn. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta không hề có sự phân biệt nước lớn, nước bé trong quan hệ ngoại giao. Làm sao không tự hào và tin tưởng được khi quan hệ của Việt Nam với các đối tác quan trọng đã có bước phát triển mới, thực sự đi vào chiều sâu; ngoại giao kinh tế có trọng tâm và trọng điểm; ngoại giao đa phương đồng thời với ngoại giao song phương. Sẽ nhớ lâu mùa thu Hà Nội năm 2023 khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tới Việt Nam. Đây là chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Mỹ theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng. Đây cũng là một trường hợp ngoại giao thú vị và đương nhiên rất tinh tế. Ngắm nụ cười rạng rỡ của Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam và của Tổng thống Hoa Kỳ không ít người thích. Người đứng đầu cường quốc số 1 thế giới, người đứng đầu Đảng cộng sản ở một nước có thu nhập ngưỡng trung bình trên toàn cầu, cả hai đều ở độ tuổi U80 mà có nụ cười tươi tắn tựa thanh xuân. Hai quốc gia từng là “kẻ thù xứng đáng” của nhau. Thế mà nay, đúng như câu Kiều ngài Joe Biden lẩy vào năm 2015 khi còn là Phó Tổng thống Hoa Kỳ trong lúc tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại đất Mỹ: Trời còn để có hôm nay/ Tan sương đầu ngõ, vén mây giữa trời. Mây tản, sương tan thật rồi, dân ta dường như đã cảm nhận rõ điều vui đó khi quan hệ hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ được nâng lên tầm đối tác chiến lược toàn diện. Đây là mức cao nhất trong quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia. Trải qua muôn vàn thăng trầm, sóng gió hai nước Việt - Mỹ mới đạt tới 6 chữ kim cương đó. Cụ Nguyễn Du chắc cũng mỉm cười nơi cõi vắng bao la khi biết thơ của mình đã được các vị nguyên thủy cường quốc số 1 thế giới đọc khi gặp các vị nguyên thủ của Việt Nam. Năm 2000, khi đương nhiệm Tổng thống Mỹ, ngài Bill Clinton trong buổi tiệc chiêu đãi Chủ tịch nước ta Trần Đức Lương đã cất giọng lẩy Kiều: Sen tàn cúc lại nở hoa/ Sầu dài ngày ngắn, đông đà sang xuân. Năm 2016, Barack Obama Tổng thống Mỹ lúc ấy khi đến thăm Việt Nam đã lẩy Kiều trước hàng nghìn sinh viên, học sinh tại Trung tâm Hội nghị quốc gia: Rằng trăm năm cũng từ đây/ Của tin gọi một chút này làm ghi. Cuộc thăm Việt Nam trong hai ngày 10 và 11 tháng 9 năm 2023 của Tổng thống Joe Biden là điểm sáng của ngoại giao nước ta trong năm con Mèo. Không phải tự nhiên mà các hãng thông tấn lớn trên thế giới đều đưa tin và có những nhận định lạc quan như AFP cho rằng chuyến thăm này là một bước tiến đáng chú ý trong việc tăng cường quan hệ ngoại giao giữa hai nước; cả Reuters và NBC đều nhận định Hoa Kỳ giờ đây coi Việt Nam là một đối tác quan trong trong khu vực. Đúng như ngài Joe Biden đã công khai nói điều này trước nhân loại, Việt Nam là một quốc gia quan trọng ở khu vực và thế giới. Lòng dân đồng thuận với Đảng và Nhà nước trong đường lối ngoại giao uyển chuyển, mềm mại đúng phương châm Dĩ bất biến, ứng vạn biến mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn và vận dụng rất khéo léo trước đây. Nhờ thế mà đất nước vượt qua những khúc đoạn hiểm nghèo có khi vận thế như nghìn cân treo sợi tóc để đứng vững và đi lên.
Qua giá rét đã ấm nắng hanh, qua đắng cay đã có ngọt lành, dẫu biết còn nhiều gian truân vất vả lắm nhưng lòng dân đã được yên hơn trước những sắc màu tươi sáng của nền kinh tế Việt Nam trong năm cũ. Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân (Nguyễn Trãi); dân yên là minh chứng rõ ràng cho thế nước ổn định. Nói như cách nói dân gian thì có hoa mừng hoa, có nụ mừng nụ. Hoa và nụ đều rất đáng trân trọng vì đó là nỗ lực không biết mệt mỏi của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Cần đặt những kết quả ta đạt được trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhìn chung còn rất ít sáng sủa, tăng trưởng giảm do hệ quả của chính sách thắt chặt tiền tệ…Cuộc chiến tranh Nga - Ukraine và một số xung đột khu vực khác đè nặng lên hoạt động kinh tế thế giới. Năm 2023, kinh tế Việt Nam chịu tác động bất lợi cả bên ngoài và bên trong; sau khi vừa trải qua đại dịch covid - 19 với những ảnh hưởng xấu từ cơn bão đen đó tới chuỗi cung ứng, giá cả, an ninh năng lượng, an ninh lương thực…Việt Nam đạt được kết quả đáng ghi nhận về kinh tế như tốc độ tăng trưởng GDP tăng theo thời gian; cả năm đạt khoảng 5,8% chiếm vị trí hàng đầu Đông Nam Á. Nhìn tổng thể, kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát tốt, các cân đối lớn của kinh tế Việt Nam vẫn được bảo đảm. Các ngành sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản đã tỏ rõ thế mạnh của đất nước, là cứu cánh của nền kinh tế trong giai đoạn ẩn chứa nhiều chênh chao, bấp bênh như hiện tại. Một đất nước hòa bình, dân không bị nạn đói, cái rét đe dọa, hầu hết trẻ em được đến trường; đó chẳng phải là mơ ước của không ít quốc gia trên thế giới hiện nay đó sao.
Nói như thế không có nghĩa là chúng ta lạc quan đến mức chẳng nhìn thấy những mảng tối, thậm chí những ung nhọt trong xã hội Việt Nam bây giờ. Trước hết phải kể tới quốc nạn tham nhũng được ví như “giặc nội xâm”. Nó đã phát triển tới mức trầm trọng, như con quỷ nhiều đầu, chặt được chiếc này lại mọc ra chiếc khác. Tham nhũng vặt. Tham nhũng hàng nghìn tỉ. Tham nhũng quyền lực. Những căn bệnh khó chữa đó dù đã có thuốc trị nhưng xem ra vẫn vô cùng nan giải, nếu không dùng liều mạnh, liều cao chắc nó sẽ gặm dần và gặm hết non sông này. Sự tồn tại của chế độ không thể không tính đến hiệu quả của cuộc chiến chống “giặc nội xâm”. Niềm tin của nhân dân tỉ lệ thuận với sự cương quyết trừng trị, tiêu diệt lũ “giặc” trong nước vô cùng tham lam, xảo trá, cong queo, nham hiểm, thủ đoạn này. Khi cuộc chiến chống tham nhũng trầm lặng, dân ta lại tỏ ra sốt ruột, xì xèo này khác. Có nhà văn nói nửa đùa nửa thật với tôi rằng, lâu lâu không thấy ông Trần Cẩm Tú xuất hiện trên vô tuyến truyền hình lại buồn buồn, lo lo. Thế đấy, lòng dân yêu Đảng nên mong Đảng thực sự trong sạch, yêu nước nên mong nước sạch bóng “giặc nội xâm”. Dẹp được lũ giặc này sẽ làm yên lòng dân, là việc nhân nghĩa cao cả mà Đảng ta, nhà nước ta không thể không làm.
Khi nhân duyên đầy đủ thì sự vật xuất hiện…(Thích Nhất Hạnh). Tôi nghĩ, Mối liên hệ Đảng với dân, dân với Đảng là mối nhân duyên lịch sử tốt đẹp và rất đầy đặn. Lịch sử giải phóng đất nước, bảo vệ Tổ quốc và những thành tựu quan trọng trong xây dựng non sông trong gần một thế kỷ qua đã minh chứng điều đó. Ý Đảng lòng dân, câu thành ngữ mới ấy mãi mãi giữ nguyên giá trị đẹp đẽ mang tính lịch sử. Mãi mãi mang trong đó sức sống của mùa xuân đất nước. Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua…Lời thơ chúc Tết của Bác Hồ vẫn còn vang vọng trong ta. Khát vọng Hồ Chí Minh, niềm tin Hồ Chí Minh mãi mãi đồng hành cùng dân tộc. Như ánh trăng bát ngát trong thơ Người vẫn ngân sáng trong lòng ta vậy. Như tấm lòng yêu nước thương dân của Người vẫn lắng sâu giữa dòng đời bề bộn, Tiếng suối trong như tiếng hát xa/ Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa/ Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ/ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. Nỗi nước nhà, mối lo của những bậc minh chủ, của những kẻ sĩ, của bao tướng lĩnh, văn nhân và của cả thường dân nữa có từ bao đời nay. Nguyễn Trãi đã từng Bình sinh độc bão tiên ưa niệm/ Tọa ủng hàn khâm dạ bất miên (Suốt đời một mình ôm cái chí “lo trước thiên hạ”. Ngồi ôm chiếc chăn lạnh, suốt đời không ngủ). Ức Trai còn dặn dò: Phúc chu thủy tín dân do thủy/ Thị hiểm nan bằng mệnh tại thiên (Thuyền bị lật mới tin câu nói dân như nước. Cậy đất hiểm cũng khó dự, mệnh là ở trời). Lòng dân cũng là mệnh trời đó thôi, khi dân đã thuận thì không khó khăn trở ngại nào không vượt qua được. Lòng dân an tức là vận nước thịnh, cứ nhìn vào niềm tin của đồng bào để xem xét việc làm của mình tốt xấu ra sao. Đất nước đã bước vào một mùa xuân mới, xem chừng trời đất cũng an hòa, cỏ cây nhú lộc ra hoa và trong xôn xao của phút sang canh dường như tôi đã nghe rõ lòng dân hòa nhịp xuân sang…
Cam Lộ, cuối năm Quý Mão
Đại tá, Nhà thơ: Nguyễn Hữu Quý
(Phó Chủ tịch Hội VHNT Trường Sơn)