-------------------
TẢN MẠN VỀ TẾT
Tết sắp đến, sao ký ức cứ vô tình chạm vào trái tim tôi. Có lẽ ta đã già nên hay nghĩ về quá khứ?
Có phải càng lớn lên thì niềm vui háo hức mong đợi Tết về càng nhỏ lại? Có phải vì khi ta lớn, ta biết lo toan, suy nghĩ thì những lo toan, suy nghĩ đó chiếm dần sự vô ưu, hồn nhiên của con trẻ?
Tôi chẳng biết vì sao hay tôi thuộc tuýp người ưa hoài niệm nên mỗi Tết về tôi lại nhớ quay nhớ quắt những khoảng không gian Tết xa vời vợi ngày xưa. Ngày khi tôi còn niên thiếu, những cái Tết còn khốn khó về vật chất trong đời mà còn đủ đầy ông, bà, cha, mẹ và các anh, chị, em, con cháu quây quần bên nhau. Ấm áp và vui vẻ, hạnh phúc và vô tư, chúng tôi hưởng trọn niềm vui khi Tết về. Tôi đâu biết rằng, khi đó người lớn cũng nghĩ về những cái Tết xa xưa khi mọi người còn bé mà tiếc nuối mà nhớ thương như chúng tôi bây giờ. Suy cho cùng, những cái Tết của tuổi ấu thơ là những ngày vui vẻ, hạnh phúc nhất trong cuộc đời, bởi khi đó ta vô lo vô nghĩ, trong đầu đầy ắp những ước mong và lấp lánh những niềm vui. Cứ thế, đời này nhớ về đời kia mà giữ được cái hồn cốt về cái Tết cổ truyền của mỗi gia đình và của cả dân tộc…
Tôi nhớ vu vơ từ chái bếp rạ xưa mỗi chiều khói bò lan trên mái, quẩn quanh chẳng chịu bay đi còn cay mắt tôi đến giờ. Tôi nhớ những chiếc bánh chưng chỉ sau mười hai tháng trong năm tôi mới được ăn lại một lần. Cũng là bánh đủ gạo nếp, đỗ xanh, đủ cả thịt lợn, nhân hành như bây giờ, muốn ăn lúc nào cũng có mà sao vẫn nhớ? Những chiếc bánh con buộc lạt xâu toòng teeng vào ký ức vật sở hữu Tết cho riêng mình vẫn còn nguyên đó. Nỗi nhớ háo hức được bà, được mẹ hứa cho đi chợ Tết mà cả đêm thấp thỏm mong trời mau sáng, chỉ sợ ngủ quên! Khi bà chỉ khẽ gọi là mắt tỉnh như sáo, loẹt quẹt cái dép lê vui sướng theo bà ra chợ. Ra chợ chỉ là ngắm đồ đạc bày bán Tết, ngắm người đi chợ mà vui, đôi lúc đứng trông đồ cho bà để bà đi mua hàng vì chợ đông, không chen chân nổi. Cuối chợ được bà mua cho một cái bánh đa vừng, một con lợn đất hay to hơn là bộ quần áo cũng đủ vui đến tận Tết năm sau. Niềm vui bé nhỏ mà nhớ mãi trong đời. Lúc đó đâu có biết nghĩ thương bà, thương mẹ chẳng có tiền mua manh áo mới nào đón Tết mà chỉ mải lo ban phát niềm vui cho cháu, cho con…
Mỗi khi dọn dẹp ban thờ sau ngày ông Công, ông Táo lên trời, tôi lại nhớ về ông nội. Hình ảnh ông cẩn thận, chỉn chu lau rửa từng đồ thờ vài chục năm trước còn đó như mới hôm qua thôi. Tôi học được tính cẩn thận, nghiêm túc của ông trong công việc dù là việc nhỏ nhất như mài dao hay cách sắp xếp mâm cơm, cách ngồi, cách ăn nói, đứng, đi ... Tôi nhớ cả những đêm rét buốt được ngồi luộc bánh cùng ông và các anh chị em là những khoảnh khắc vui vẻ nhất trong những ngày giáp Tết.
Nhớ ông, tôi nghĩ về chiếc roi mây của ông nội vẫn còn đó, nó không còn mềm mại nhưng vẫn bóng bẩy, xưa cũ, hiền lành nằm ngủ quên trên mái nhà. Tôi chưa được nếm mùi roi nhưng chỉ nghe các cô, các chú kể lại mà sợ uy quyền của nó. Hóa ra nhiều thứ chỉ cần có nó làm biểu tượng đã đủ răn đe, nhắc nhở ta biết phân biệt đúng sai mà hành xử cho phải phép.
Ngoài kia, hoa đào, hoa mai đang chờ bung nụ biếc, quất đang vàng tươi dần lên quả... chào đón một mùa xuân mới. Những ngày này sương giá, rét buốt còn đang hoành hành. Khăn áo dày vẫn còn là mong manh trước băng tuyết ngoài kia. Điều đó nhắc ta rằng mùa đông vẫn còn đang ngự trị trần gian. Thiên nhiên sắp xếp một mùa đông cằn khô, lạnh lẽo bên cạnh mùa xuân ấm áp, căng tràn sức sống mãnh liệt đâu phải vô tình. Mùa đông là mùa khắc nghiệt nhất trong năm, là mùa để cây cối trưởng thành, thích nghi và tích tụ nhựa sống để chờ xuân tới dòng nhựa chảy tràn trề làm hồi sinh sức sống cho mùa Xuân. Tôi nghe đâu đây thoảng trong tiếng lá bàng đỏ rụng cuối mùa đông đã có hơi thở mùa xuân trong tiếng cựa mình tí tách nứt vỏ của cây cối đâm chồi nảy lộc.
Mùa đông, nhất là những ngày giáp Tết cũng là lúc lòng người lắng lại để nhớ về quá khứ mà tri ân ông bà tiên tổ, để dọn lại lòng mình, bỏ lại sau lưng những nỗi âu lo, phiền muộn, đem theo những ký ức trong trẻo vui tươi dâng đón mùa xuân mới, để mỗi mùa xuân còn đọng mãi trong ký ức của con người.
Hà Kim Quy
Hội viên Hội VHNT Trường Sơn tại Nam Định