Một nghiên cứu mới cho thấy chỉ cần một đêm mất ngủ có thể gây ra các protein liên quan đến Alzheimer phát triển trong não người.
Một trong những điều quan trọng nhất xảy ra khi chúng ta ngủ vào ban đêm là một quá trình làm sạch: giấc ngủ giúp loại bỏ độc tố khỏi não người.
Các nhà khoa học gần đây đã phát hiện ra rằng ngay cả một đêm ngủ không ngon cũng có thể gây ra sự tích tụ của một loại protein được biết đến tạo nên mảng bám xung quanh các tế bào thần kinh liên quan đến bệnh Alzheimer trong não.
Một nghiên cứu mới được công bố lần đầu tiên trên tạp chí Tiến trình của Học viện Khoa học Quốc gia đã chứng minh hiệu ứng này trong não người. Các kết quả chỉ ra rằng mức độ nghiêm trọng của việc thiếu ngủ trầm trọng có thể diễn biến theo thời gian.
Trong khi các nhà nghiên cứu không biết nguyên nhân chính xác của bệnh Alzheimer, họ đã phát hiện ra rằng bộ não của người mắc bệnh Alzheimer nói chung có nồng độ beta-amyloid protein cao hơn. Các protein tạo thành một mảng bám có liên quan đến bệnh Alzheimer và được cho là có can thiệp vào tín hiệu giữa các tế bào não.
Trong nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện protein amyloid beta được tạo ra ở những người bị mất ngủ bất kể họ có biến thể của một gen liên quan đến nguy cơ cao mắc bệnh Alzheimer hay không. Điều đó cho thấy thiếu ngủ có thể đóng một vai trò độc lập với nguy cơ di truyền trong việc gây ra bệnh Alzheimer.
Hiệu quả làm sạch của giấc ngủ
Protein amyloid beta cơ bản là chất thải từ các tế bào não hoạt động thần kinh sản xuất ra trong thời gian ban ngày.
Các nhà nghiên cứu đằng sau cuộc nghiên cứu gần đây đã thử nghiệm 20 đối tượng khỏe mạnh (10 phụ nữ và 10 người đàn ông trong độ tuổi từ 22 đến 72) sau một đêm nghỉ ngơi và sau một đêm mất ngủ. Họ sử dụng một kỹ thuật gọi là chụp cắt lớp phát hiện positron (PET), có khả năng đo sự tích tụ beta-amyloid trong não.
Các nhà khoa học nhận thấy rằng ngay cả một đêm ngủ không sâu cũng đủ để làm cho beta-amyloid tích tụ ở một số vùng của não, nơi những dấu hiệu sinh học của Alzheimer nổi lên. Điều đó xảy ra ở các đối tượng không kể tuổi tác hoặc giới tính.
Không có gì đáng ngạc nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng tình trạng thiếu ngủ khiến người tham gia có tâm trạng không tốt.
Mặc dù số lượng người tham gia nghiên cứu này rất nhỏ, nhưng kết quả đã đủ để chứng minh hiệu quả sinh học của nó. Các nhà khoa học trước đó đã cho thấy hiệu quả tương tự ở chuột và trong dịch não của người, nhưng cho đến bây giờ nó vẫn chưa được quan sát thấy trong não người thực sự.
Các nhà nghiên cứu không thể loại trừ khả năng có mức protein beta-amyloid cao hơn trong não của người bởi vì chúng tiếp tục tăng lên khi những người tham gia nghiên cứu tỉnh táo (như trái ngược với mức độ cao hơn bởi vì chúng không được làm sạch trong khi ngủ) . Nhưng hiệu quả thì tương đương: đều là mức độ cao hơn các protein liên quan đến Alzheimer ở các vùng não, nơi mà các mảng bám nguy hiểm được hình thành giữa các tế bào.
Hầu như chắc chắn là trường hợp ngủ ngon thì có thể bù đắp cho những đêm mất ngủ. Nhưng mất ngủ kinh niên có thể gây ra một vấn đề lớn hơn, vì mảng bám beta-amyloid trong tế bào não càng làm cho người ta khó ngủ hơn.
Đó là vòng xoáy tiêu cực có thể có khả năng là một nguyên nhân của bệnh Alzheimer.
Có nhiều điều cần biết về sự tích tụ beta-amyloid có thể gây ra bệnh Alzheimer (và về khả năng của chúng ta trong việc loại bỏ loại protein này ra khỏi cơ thể). Và hiện nay, các nhà nghiên cứu gợi ý rằng cải thiện giấc ngủ của bạn có thể là một cách tốt để bảo vệ chức năng não và ngăn ngừa tình trạng suy thoái não.
Hoàng Hằng
Theo Business Insider