"Người cắm cờ trên cứ điểm Chốt Mỹ mở màn cho chiến dịch Tây Nguyên" - Ký ức chiến trường của Bùi Thượng Toản
Kỷ niệm 49 năm Ngày mở màn Chiến dịch Tây Nguyên (1/3/1975)
NGƯỜI CẮM CỜ TRÊN CỨ ĐIỂM CHỐT MỸ
MỞ MÀN CHO CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN
Sau khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết (ngày 27/1/1973), tình hình để chúng ta hoàn thành công cuộc giải phóng miền Nam đã xuất hiện. Cuối năm 1974, đầu năm 1975 Bộ Chính trị vạch kế hoạch giải phóng miền Nam trong hai năm 1975 và 1976 và nếu có thời cơ thì giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975. Theo đó, Chiến dịch Tây Nguyên được chọn là đòn mở đầu của kế hoạch tác chiến của ta năm 1975 trên chiến trường. Sư đoàn 968 chúng tôi được điều từ chiến trường Nam Lào về Tây Nguyên để tham gia chiến dịch này.
Ngày 1/3/1975, Bộ Tư lệnh chiến dịch Tây Nguyên lệnh cho Sư đoàn 968 đánh trận đầu của chiến dịch, trên địa bàn tỉnh Gia Lai, nhằm nghi binh, thu hút phần lớn binh lực địch lên Bắc Tây Nguyên, tạo thuận lợi để ta đánh chắc thắng ở Buôn Ma Thuột mà lực lượng đỡ bị tổn thất.
Đúng 16 giờ ngày hôm đó, pháo của ta đồng loạt bắn vào Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2, Sở Chỉ huy tiền phương Sư đoàn 23 ngụy, căn cứ pháo binh của chúng ở Hòn Rồng, Bầu Cạn. Tại Chốt Mỹ, pháo ta dồn dập nhả đạn trùm lên cứ điểm. Sau 30 phút bắn phá, pháo ta chuyển làn, bộ binh lập tức tấn công vào các mục tiêu đã định. Địch dựa vào hệ thống hầm hào kiên cố, chống cự quyết liệt hòng đẩy lùi các đợt tấn công của ta... Sau một giờ chiến đấu, ta tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Chốt Mỹ và cắm lá cờ Giải phóng, biểu tượng của chiến thắng, trên nóc hầm chỉ huy của căn cứ này.
Thời gian trôi đi. Bỗng đầu năm 2020, các cựu chiến binh của Sư đoàn 968 ở Hà Tĩnh đề nghị Ban Liên lạc Truyền thống của Sư đoàn tại Hà Nội cho biết người cắm cờ trên Chốt Mỹ ngày đó là ai, hiện ở đâu, để các anh tổ chức gặp gỡ và tôn vinh người đồng đội đó.
Để đáp ứng yêu cầu chính đáng ấy, Ban liên lạc chúng tôi bèn lục tìm trong cuốn "Lịch sử Sư đoàn bộ binh 968". Tại trang 167 đã ghi công Trung đội trưởng Phan Văn Láy thuộc đại đội 6, tiểu đoàn 2, trung đoàn 19 "cắm cờ lên trung tâm chỉ huy của cứ điểm địch". Tuy nhiên, tiếp tục xem các bức ảnh tư liệu ở trong tập sách này, chúng tôi lại phát hiện có tấm ảnh một chiến sỹ cầm cờ đang xông lên, được chú thích là "Chiến sĩ Lê Văn Phương đại đội 6, trung đoàn 19 cắm cờ Giải phóng trên căn cứ Chốt Mỹ".
Một câu hỏi được đặt ra: Vậy trong hai người của đại đội 6 thì ai là người cắm cờ, chiến sỹ Phương hay trung đội trưởng Láy?
Câu chuyện lại có tình tiết mới khi chúng tôi liên hệ với các cựu chiến binh của đại đội 6 năm đó, đại tá Trương Quang Thành và đại tá Phạm Văn Bốn (lúc đó đều là cán bộ trung đội), cho biết các mũi tấn công của đại đội 6, tiểu đoàn 2, trung đoàn 19 đánh hướng chính diện gặp khó khăn, không vào được mục tiêu là Chốt Mỹ. Trong khi đó, hướng đại đội 11, tiểu đoàn 3, trung đoàn 19 phát triển thuận lợi hơn, đã tiêu diệt binh lực địch và đánh chiếm căn cứ. Bọn địch còn lại tháo chạy. Đại đội 6, tiểu đoàn 2 lập tức tổ chức truy kích và đánh chiếm mục tiêu thứ 2 là Đồn Tầm, nơi đặt Sở chỉ huy nhẹ của tiểu đoàn 67 Biệt động quân nguỵ. Như vậy là đại đội 6 không vào căn cứ Chốt Mỹ và đương nhiên người cắm cờ trên Chốt Mỹ không phải là người của đại đội 6, tiểu đoàn 2, mà phải là người của đại đội 11, tiểu đoàn 3.
Vậy người đó là ai?
Câu hỏi này được chúng tôi trưng cầu trên Trang facebook “Cựu chiến binh Sư đoàn 968 Anh hùng”. Sau đó, chúng tôi nhận được nhiều thông tin phản hồi, trong đó có tin của cựu chiến binh Nguyễn Văn Mạnh, nguyên là cán bộ Trung đội của đại đội 16 thông tin, Trung đoàn 19. Anh cho biết: “Nếu tôi nhớ không nhầm người đó tên là Cương, trước cùng học trường Quân chính Sư đoàn với tôi. Vì thành tích đó mà tháng 6/1975, Cương được ra Hà Nội tham gia duyệt binh mừng chiến thắng. Hình như Cương là lính Nam Hà...”.
Từ thông tin này, chúng tôi lập tức liên hệ với các cựu chiến binh Trung đoàn 19, Sư 968 tỉnh Nam Định. Ít lâu sau, chúng tôi nhận được xác minh của Đại uý cựu chiến binh Cồ Khắc Cải từ các đồng đội đại đội 11, tiểu đoàn 3 ở tỉnh Nam Định: Người cắm cờ trên Chốt Mỹ ngày 1/3/1975 là A trưởng Phạm Biên Cương; quê quán: thôn Hành Thiện, xã Nam Thái, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định; nhập ngũ năm 1972, ra quân năm 1976. Sau khi trở về, anh tham gia công tác ở địa phương. Tiếc thay, anh đã mất cách đây mấy năm do bạo bệnh.
Để xác định thật chắc chắn, lần theo các mối quan hệ, chúng tôi đã tìm được thượng tá Bùi Văn Chung, nguyên Phó Chỉ huy trưởng BCH Quân sự huyện Kim Bôi, Hòa Bình. Anh kể: “Hồi đó, tôi là liên lạc Đại đội 11, đi theo mũi của Đại đội trưởng Nguyễn Xuân Lộc. Khi pháo dứt, hai anh em cùng 3 chiến sỹ B41 xông lên trước. Hướng của đại đội tôi thuận lợi, vì là trận mở màn chiến dịch nên Sư đoàn chi viện pháo bắn mãnh liệt. Hàng rào thép gai của địch bị pháo xé toang, anh em không phải đánh bộc phá cửa mở, mà cứ vượt chướng ngại vật xông lên. Trực tiếp tham gia trận đánh, tôi chứng kiến tiểu đội trưởng Phạm Biên Cương vừa nổ súng, vừa dũng cảm xông lên giữa hai làn đạn và cắm ngọn cờ chiến thắng đúng vào lúc quân ta làm chủ căn cứ địch. Khi pháo địch từ Hòn Rồng, Bầu Cạn dồn dập bắn tới, chúng tôi được lệnh rời trận địa. Để bảo vệ cờ, Chính trị viên phó Tiểu đoàn Phạm Hùng Dụ ra lệnh cuốn cờ khi rút lui”.
Trận đánh Chốt Mỹ năm 1975 chỉ là một trong vô vàn trận đánh của quân đội ta trong 3 cuộc chiến tranh chống xâm lược ở thế kỷ 20. Tuy nhiên, nó là niềm tự hào của Sư đoàn 968, vì trận thắng này có ý nghĩa châm ngòi cho những trận đánh tiếp theo của chiến dịch Tây Nguyên. Mà chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên mùa Xuân 1975 như một chương mở đầu của cuộc Tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, dẫn đến Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, đem lại hòa bình, thống nhất cho Tổ quốc.
Và chúng tôi đã tìm ra sự thật để trả lại tên cho anh – Phạm Biên Cương, người con của Nam Định đã cắm ngọn cờ chiến thắng trong trận đánh mở màn ngảy 1/3/1975 của chiến dịch Tây Nguyên năm ấy.
.jpg)
Đánh chiếm sở chỉ huy sư đoàn 23 ngụy trong trận Buôn Ma Thuột, tháng 3-1975. Ảnh tư liệu
Bùi Thượng Toản, CCB Sư đoàn 968 Bộ đội Trường Sơn
Nguyên Phó Tổng biên tập báo Đại Đoàn Kết
ĐT: 0913541339