Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), ung thư ruột kết và ung thư trực tràng, thường được nhóm lại thành ung thư đại trực tràng, vì cả hai đều là bệnh của ruột già.
ACS cho biết, ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ ba ở Hoa Kỳ (không bao gồm ung thư da) và là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây tử vong liên quan đến ung thư (sau ung thư phổi). Khoảng 107.000 người Mỹ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng mỗi năm.
Do đó, phòng ngừa hiệu quả các bệnh ung thư này sẽ có ý nghĩa rất quan trọng để cải thiện sức khỏe của cả cá nhân và cộng đồng nói chung.
Hình ảnh ung thư đại trực tràng.
Dưới đây là những cách tốt nhất để ngăn ngừa ung thư đại trực tràng:
1. Giữ cân nặng khỏe mạnh giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng
Thừa cân hoặc béo phì có nhiều khả năng phát triển ung thư đại trực tràng. Nguy cơ dường như cao đối với nam giới và đặc biệt là ở những người béo bụng (mỡ quanh eo). Tỷ lệ béo phì gia tăng có liên quan đến tỷ lệ ung thư đại trực tràng ngày càng tăng ở những người trẻ tuổi.
Một nghiên cứu từ năm 2018 đã theo dõi sức khỏe của hơn 85.000 phụ nữ trong 22 năm và phát hiện ra rằng, chỉ số khối cơ thể (BMI) của phụ nữ càng cao thì nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng trước 50 tuổi càng lớn.
Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ từ 20 đến 49 tuổi thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng khởi phát sớm cao gấp đôi so với những phụ nữ có chỉ số BMI thấp nhất.
2. Tập thể dục nhiều hơn, càng mạnh mẽ càng tốt
Các hình thức tập thể dục ở mức vừa phải hay tập thể dục làm tăng nhẹ nhịp tim, chẳng hạn như đi bộ nhanh… đều làm giảm nguy cơ ung thư ruột kết và ung thư trực tràng. Tuy nhiên, tập thể dục mạnh mẽ hơn dường như mang lại lợi ích lớn nhất.
Một nghiên cứu của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ được công bố vào năm 2016 cho thấy, mức độ hoạt động thể chất cao hơn có liên quan đến nguy cơ ung thư ruột kết thấp hơn 16% và nguy cơ ung thư trực tràng thấp hơn 13%, so với mức độ hoạt động thể chất thấp hơn.
Có thể sử dụng các công cụ như máy đo nhịp tim để giúp bạn xác định xem mình có đạt được mục tiêu tập luyện hay không.
3. Xem lại chế độ ăn uống
Nhiều nghiên cứu đã xác nhận rằng chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong bệnh ung thư đại trực tràng. Ăn nhiều thịt đỏ (thịt bò và thịt cừu) và một số loại thịt chế biến sẵn (chẳng hạn như xúc xích) dường như làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Vì vậy nên hạn chế những thực phẩm này.
Chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả dường như làm giảm nguy cơ ung thư ruột kết và trực tràng. Để ngăn ngừa bệnh tật, hãy tăng lượng sản phẩm rau củ trong bữa ăn hàng ngày.
Một số nghiên cứu lớn đã gợi ý rằng, chất xơ có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Hiện các nhà khoa học đang tiếp tục khám phá về mối liên hệ này.
Sử dụng rượu từ vừa phải đến nặng có liên quan đến nguy cơ ung thư ruột kết và trực tràng cao hơn. Bằng chứng cho điều này thường mạnh hơn ở nam giới so với nữ giới, nhưng các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ ở cả hai giới.
ACS đề nghị, hạn chế uống rượu ở mức hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly đối với nữ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu ngày càng nhấn mạnh rằng, không uống rượu là cách tốt nhất để giảm rủi ro đối với nhiều loại ung thư.
5. Không hút thuốc
Hầu hết mọi người đều biết rằng hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi nhưng ít ai nhận thức được mối liên hệ của nó với ung thư ruột kết và ung thư trực tràng.
Trên thực tế, những người hút thuốc trong một thời gian dài có nhiều khả năng phát triển và chết do ung thư đại trực tràng hơn những người không hút thuốc, ACS lưu ý.
Các xét nghiệm sàng lọc nhằm mục đích xác định ung thư đại trực tràng ở những người không có các triệu chứng điển hình, chẳng hạn như đau bụng, phân có máu...
Các xét nghiệm sàng lọc nhằm mục đích xác định ung thư đại trực tràng ở những người không có các triệu chứng điển hình, chẳng hạn như đau bụng, phân có máu…; có thể phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn đầu và có thể xác định polyp đại trực tràng tiền ung thư (tăng trưởng bất thường).
Có hai loại xét nghiệm sàng lọc:
-
Xét nghiệm phân.
-
Nội soi: Trong quá trình nội soi, các bác sĩ có thể loại bỏ và sinh thiết bất kỳ khối u nào họ tìm thấy, xác định xem sự phát triển đó là ung thư, tiền ung thư hay lành tính.
Loại bỏ polyp được phát hiện thông qua sàng lọc là một nguyên nhân khiến tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng giảm trong vài thập kỷ qua.
Sàng lọc ung thư đại trực tràng cũng mang lại lợi thế trong việc phát hiện và điều trị ung thư khi nó vẫn còn khu trú, nghĩa là nó chưa lan ra ngoài ruột già (di căn). Khi ung thư được phát hiện và điều trị ở giai đoạn đầu này có tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 90%.
Những người được coi là có nguy cơ cao, chẳng hạn như những người có tiền sử gia đình mắc bệnh, tiền sử ung thư hoặc polyp, người mang một số đột biến gen được biết là làm tăng nguy cơ ung thư... có thể bắt đầu sàng lọc sớm hơn.
BS. Tăng Minh Hoa
(PS st theo SK&ĐS)