Nhận thức đúng về dân chủ ở Việt Nam để không mắc mưu kẻ xấu

Trên một số trang mạng xã hội, kẻ xấu rêu rao rằng Việt Nam không có dân chủ, chế độ xã hội mà Việt Nam đang xây dựng là chế độ độc đảng toàn trị...; rằng đã đến lúc Đảng Cộng sản Việt Nam phải đổi mới học thuyết, đường lối, tìm ra mô hình mới mang “bản chất dân chủ”, hòa nhập với “thế giới dân chủ”... Đây là những giọng điệu xuyên tạc, bịa đặt nhằm thực hiện mưu đồ chính trị của thế lực thù địch nhằm chống phá Đảng và Nhà nước ta. Hơn lúc nào hết, cán bộ, đảng viên, nhân dân ta cần nhận thức rõ ràng và đầy đủ về dân chủ ở Việt Nam để có thái độ, hành động đúng.

Tư duy, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về dân chủ là rất rõ ràng và không ai có thể bóp méo, xuyên tạc. Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội mà toàn Đảng, toàn dân ta đã và đang xây dựng. Đảng ta luôn khẳng định tầm quan trọng của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa (XHCN) với tư cách vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước; đặc biệt coi trọng phát huy dân chủ trong mọi tổ chức, hoạt động của mình; bảo đảm quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, đáp ứng nguyện vọng, lợi ích chính đáng của quần chúng nhân dân. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vị trí, vai trò của dân chủ. Trên cơ sở kế thừa, tiếp thu tư tưởng của Chủ nghĩa Mác-Lênin về dân chủ, Người khẳng định, dân chủ nghĩa là: “Dân là chủ”, “dân làm chủ”, “dân là gốc”, “nước ta là nước dân chủ”, “dân chủ là cái chìa khóa vạn năng”. Khẳng định vai trò làm chủ xã hội của nhân dân, Người nhấn mạnh: “Quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”, nền dân chủ XHCN mà Đảng, Nhà nước xây dựng là nền dân chủ đối với quảng đại quần chúng nhân dân, kiên quyết đấu tranh chống lại mọi hành vi vi phạm giá trị dân chủ chân chính của nhân dân. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, dân chủ là phải làm sao cho người dân có quyền làm chủ, có điều kiện làm chủ, biết sử dụng quyền làm chủ của mình.

Ảnh minh họa. TTXVN.

Trong nền dân chủ XHCN, dân chủ gắn liền với pháp luật, kỷ cương, kỷ luật. Dân chủ và kỷ cương, pháp luật không bài trừ, phủ định nhau, trái lại, chúng nằm trong sự thống nhất biện chứng, là điều kiện, tiền đề phát triển của nhau. Người nhấn mạnh, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước phải mang ý nghĩa pháp lý, đạo lý và đạo nghĩa lớn nhất. Nó phải tỏ rõ sự quang minh chính đại, chính tâm và thân dân để tiến tới dân chủ. Đó chính là tinh thần trọng dân và trọng pháp. Xây dựng nền dân chủ XHCN là một trong những nhiệm vụ lâu dài và trọng yếu của đất nước. Muốn vậy, vấn đề trung tâm là phải xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN thực sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, thông qua thực thi pháp luật bảo đảm cho nhân dân là chủ thể thực sự của quyền lực chính trị, thực hiện chuyên chính với mọi hành động xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân.

Trên cơ sở tiếp thu, kế thừa Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, Đảng ta khẳng định, dân chủ XHCN là bản chất của chế độ ta đang xây dựng, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước. Dân chủ XHCN là nền dân chủ trong đó tất cả quyền lực thuộc về nhân dân. Điều đó không chỉ được khẳng định trong Hiến pháp, pháp luật nước ta, mà còn được thể hiện sinh động trên các lĩnh vực đời sống xã hội. Đảng, Nhà nước ta luôn nỗ lực phát huy mạnh mẽ quyền dân chủ của người dân trong hoàn thiện và thực thi pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển KT-XH. Dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương, công bằng xã hội và phải được thực hiện trên tất cả các lĩnh vực xã hội. Bảo đảm cho nhân dân tham gia tất cả các khâu của quá trình hoạch định, triển khai đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật trên thực tế. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011) đã xác định, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và do nhân dân làm chủ là đặc trưng của xã hội XHCN mà nhân dân ta xây dựng; xây dựng nền dân chủ XHCN là một trong những phương hướng cơ bản cho việc thực hiện mục tiêu tổng quát khi kết thúc thời kỳ quá độ lên CNXH. Đặc biệt, lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến Việt Nam, Hiến pháp năm 2013 đã quy định “Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân", tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân và phải được thể chế hóa quyền lực đó bằng pháp luật, được pháp luật bảo hộ. Quyền con người, quyền công dân được công nhận, tôn trọng, bảo vệ theo pháp luật; gắn quyền công dân với nghĩa vụ và trách nhiệm đối với xã hội.

Thực hiện quan điểm, đường lối đúng đắn của Đảng, Nhà nước, những năm qua, việc xây dựng, phát huy dân chủ ở Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa to lớn, được cộng đồng thế giới công nhận. Dân chủ trong Đảng, trong hệ thống chính trị và toàn xã hội không ngừng được mở rộng; quyền làm chủ của nhân dân ngày càng được bảo đảm phát huy trên thực tế. Tổ chức, phương thức hoạt động của Đảng và của hệ thống chính trị không ngừng được đổi mới, chỉnh đốn, nhờ đó dân chủ trong Đảng ngày càng được nâng cao. Sự tham gia của các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên vào việc hoạch định, triển khai thực hiện chủ trương của Đảng ngày càng rộng rãi và có hiệu quả. Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân không ngừng được xây dựng và hoàn thiện nhằm bảo đảm mọi quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Quyền lực nhà nước là thống nhất, nhưng có sự phân công rành mạch và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quyền lực nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Hoạt động của Quốc hội ngày càng dân chủ, công khai; hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại các phiên họp của Quốc hội, lấy phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn được chú trọng đẩy mạnh. Hệ thống pháp luật ngày càng được hoàn thiện nhằm bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trên thực tế. Nền hành chính quốc gia được cải cách. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị, xã hội từng bước được đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Quy chế dân chủ ở cơ sở và Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn đã tạo điều kiện cho các tầng lớp nhân dân được tham gia vào tiến trình xây dựng, hoạch định và giám sát việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, được bày tỏ quan điểm, chính kiến công khai và được pháp luật bảo hộ. Việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật được đặc biệt coi trọng. Quyền khiếu nại, tố cáo của nhân dân được bảo đảm thực hiện trên thực tế; việc giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo của người dân ngày càng hiệu quả và kịp thời hơn. Đặc biệt, thời gian qua, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng, xử lý nghiêm minh các cá nhân tham nhũng, hối lộ, kể cả các quan chức cao cấp trong Đảng, Nhà nước; kiên quyết đưa ra khỏi bộ máy Nhà nước những cán bộ yếu kém, tiêu cực, sách nhiễu nhân dân. Đảng ta đã khẳng định “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, người nào vi phạm đều bị xử lý nghiêm minh theo pháp luật, không loại trừ bất kỳ ai.

Những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến phát triển KT-XH, nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt là đối với đồng bào dân tộc thiểu số, nhân dân vùng sâu, vùng xa; đã hoàn thành chỉ tiêu xóa đói, giảm nghèo trước thời hạn so với Mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (LHQ), đồng thời thực hiện tốt các khuyến nghị về nhân quyền của LHQ theo Cơ chế UPR chu kỳ 2 nhằm bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền con người trên các lĩnh vực. Việc thực hành dân chủ đã và đang tạo động lực thúc đẩy, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khắc phục tệ nạn quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân của một bộ phận cán bộ, công chức; đóng góp tích cực vào việc cải cách hành chính, xây dựng bộ máy chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân. Điều đó không chỉ được khẳng định trong chủ trương, đường lối của Đảng mà còn được bảo đảm thực hiện bằng pháp luật trên thực tế. Vì vậy, nước ta mới có được nền dân chủ thực sự, nhân dân được thực sự làm chủ như ngày hôm nay. Đó là thực tế không ai có thể phủ nhận được.

Bên cạnh những kết quả đạt được, cần thẳng thắn chỉ ra trong xây dựng và phát huy dân chủ chúng ta vẫn còn những tồn tại. Đáng chú ý là tình trạng một bộ phận đảng viên, nhất là những cán bộ, đảng viên có chức, có quyền chưa gương mẫu trong thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, thiếu tôn trọng dân chủ, còn biểu hiện quan cách, gia trưởng, độc đoán, thậm chí có những cá nhân và tập thể trù dập, ức hiếp quần chúng. Do nhận thức chưa đầy đủ, không rõ ràng nên một bộ phận người dân lợi dụng dân chủ để yêu cầu, đòi hỏi không chính đáng, không đúng pháp luật, coi thường kỷ cương, phép nước, thậm chí bị các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, lôi kéo tham gia biểu tình, gây rối, tụ tập đông người, gây mất an ninh, trật tự, an toàn xã hội, vi phạm pháp luật....

Nhằm bảo đảm ổn định an ninh chính trị, xã hội, những năm qua, Nhà nước Việt Nam đã xử lý các cá nhân lợi dụng dân chủ, nhân quyền dưới vỏ bọc các “nhà đấu tranh cho dân chủ” để vi phạm pháp luật, vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước và công dân. Việc lợi dụng dân chủ gây mất ổn định chính trị, xã hội, đi ngược lại đường lối, chủ trương của Đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước thời gian qua thực chất là hoạt động "phản dân chủ", "phá hoại dân chủ". Việc xử lý đó hoàn toàn bình thường và cũng như ở các nước khác trên thế giới, dân chủ phải trên cơ sở pháp luật, không có dân chủ đứng ngoài pháp luật. Tôn trọng và bảo đảm quyền làm chủ của người dân, nhưng Nhà nước Việt Nam cũng khẳng định nghiêm trị theo pháp luật mọi hành vi lợi dụng dân chủ để vi phạm pháp luật... 

Đảng, Nhà nước Việt Nam khẳng định quyết tâm khắc phục những hạn chế, yếu kém trong xây dựng và thực hiện dân chủ bằng nhiều giải pháp đồng bộ. Đại hội XII của Đảng đã khẳng định: “Tiếp tục phát huy dân chủ XHCN, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phải xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, được nhân dân tham gia ý kiến. Dân chủ phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Bảo đảm để nhân dân tham gia ở tất cả các khâu của quá trình đưa ra những quyết định liên quan đến lợi ích, cuộc sống của nhân dân, từ nêu sáng kiến, tham gia thảo luận, tranh luận đến giám sát quá trình thực hiện. Tập trung xây dựng những văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến quyền làm chủ của nhân dân”(1). Nhưng Văn kiện Đại hội XII của Đảng cũng chỉ rõ: “Phát huy dân chủ phải đi liền với tăng cường pháp chế, đề cao trách nhiệm công dân, giữ vững kỷ luật, kỷ cương và đề cao đạo đức xã hội. Phê phán những biểu hiện dân chủ cực đoan, dân chủ hình thức. Xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng dân chủ để làm mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và những hành vi vi phạm quyền dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân”(2)...

Một trong những yếu tố quyết định chất lượng, hiệu quả của việc xây dựng và thực hiện dân chủ chính là vai trò của đội ngũ đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp và các cơ quan, đơn vị. Tại Hội nghị toàn quốc về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu: “Từng đồng chí bí thư cấp ủy, từ Trung ương đến cơ sở, lãnh đạo chủ chốt các cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp, các cơ quan, đơn vị phải thật sự phát huy dân chủ trong Đảng, công khai, minh bạch trong điều hành của chính quyền, đề cao vai trò, trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, chống quan liêu, cửa quyền, tham nhũng, lãng phí và các hành vi xâm phạm quyền làm chủ của nhân dân”.

Tính tiên phong, gương mẫu của đảng viên thể hiện trước hết ở việc bản thân mỗi người phải tích cực, chủ động quán triệt sâu sắc, nhận thức đầy đủ, rõ ràng và toàn diện các quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng và phát huy dân chủ. Đồng thời, đảng viên phải là đầu tàu trong thực hiện xây dựng và phát huy dân chủ. Trên cơ sở đó, đảng viên phải tích cực tham gia vào việc tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, giúp đỡ quần chúng thực hiện và phát huy dân chủ, đặc biệt là ở cơ sở. Cùng với phát huy, mở rộng dân chủ, đảng viên phải chú trọng giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật; đề cao trách nhiệm xã hội, trách nhiệm công dân; kiên quyết đấu tranh phê phán, lên án, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật, lợi dụng dân chủ, coi thường kỷ cương phép nước, làm hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân.

--------------------------

(1)Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.168

(2)Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Sđd, tr.170