.png)
--------------------------------------------------------------
NGẮM TRANH TỐ NỮ
( Dòng tranh Hàng Trống )
Ngày tết coi tranh Tố Nữ, lòng chợt thấy bâng khuâng…Không rõ từ thủa xa xưa ai đã vẽ nên Tranh? Và rồi khắc vào Bản Gỗ để lưu truyền cho tới ngày nay?..
Bộ tranh Tố Nữ (tứ bình ) vẽ 4 cô thiếu nữ Việt Nam mặc áo dài,trang phục kiểu xưa tóc vấn có đuôi gà trên tay cầm những nhạc cụ dân gian như Sáo Trúc, đàn Nguyệt, Quạt, Sênh ; Các cô đang hòa âm mỗi cô một dáng vẻ uyển chuyển, thướt tha, nhưng rất hài hòa duyên dáng khiến ta mường tượng những giai điệu du dương phát ra từ làn môi, từ những ngón tay mềm mại thể hiện sự hòa tấu rất quyến rũ.
Ngắm tranh Tố Nữ từ nét mà thấy âm thanh vọng. Qua hình mà nghe nhạc điệu đầm ấm thiết tha. Thưởng dáng mà thấy hồn người phảng phất. Đó là điều vi diệu của ông cha ta xưa trong thú chơi tranh ngày xuân.
Nhưng sao tranh vẽ các thiếu nữ Việt Nam với trang phục cổ truyền Việt Nam, mà lại đề thơ chữ Hán ? Theo các bậc tiền bối nói lại, thì bộ tranh tứ bình này ra đời trước thời vua Lê Thánh Tông ( 1492-1497 ) thời mà chữ quốc ngữ mãi đến tận thế kỷ XIX mới được sử dụng phổ biến. Có lẽ vì thế mà 4 bài thơ chữ Hán đề trên bức tranh nguyên gốc được viết bằng chữ Hán
Tranh Tố Nữ –nghe các cụ truyền lại, thì bộ tranh này mang đậm nét văn hóa Việt Nam, đó là đặc sản của dòng tranh Hàng Trống nơi đất kinh kỳ Hà Nội ngàn năm…
Dưới đây là bản bằng chữ Hán, phiên tiếng Hán Việt và được Trần Lệ Khánh phong dịch tiếng Việt của bốn bài thơ trên:
CÔ THỔI SÁO
Nguyên văn:
誰家玉笛暗飛聲
散入春風滿洛城
此際曲中聞折柳
何人不起故園情
.
Phiên âm:
Thùy gia ngọc địch ám phi thanh
Tán nhập xuân phong mãn Lạc Thành
Thử dạ khúc Trung văn chiết liễu
Hà nhân bất khởi cố viên tình
.
Trần lệ khánh phỏng dịch :
Đêm thâu vọng âm sáo ngọc.
Theo gió xuân lướt Lạc Dương.
Nỉ non cung thương “chiết liễu”
Để người chạnh nhớ quê hương.
CÔ CẦM QUẠT
Nguyên văn:
紅牙催拍燕飛忙
一片行雲到畫堂
舞罷高簾偷目送
不知誰是楚襄王
.
Phiên âm:
Hồng nha thôi phách yến phi mang
Nhất phiến hành vân đáo họa đường
Vũ bãi, cao liêm thâu mực tống
Bất tri thùy thị Sở Tương Vương
.
Trần lệ Khánh phỏng dịch:
Chim én nghiêng chao tiếng phách
Một Quạt mây tới họa đường
Điệu múa cuốn rèm mi mắt
Mềm lòng vua Sở Tương Vương
CÔ CẦM SÊNH
Nguyên văn:
- 點櫻桃起絳唇
兩行碎玉噴陽春
好花風裊年枝茂
按徹揚州蓮步新
.
Phiên âm:
Nhất điểm anh đào khải giáng thuần
Lưỡng hàng toái ngọc phuốn dương xuân
Hảo hoa phong niểu niên chi mậu
Án triệt Dương châu liên bộ tân
.
Trần Lệ Khánh phỏng dịch :
Một làn môi đào hé nở
Răng ngọc Nắng tỏa đôi hàng
Cảm xuân gió hoa lả lướt
Dương Châu cất bước nhẹ nhàng.
CÔ ĐÁNH ĐÀN
Nguyên văn:
窓前坐對月初鳴
好把琴來曲點情
但寫徽音為雅趣
只將玉律敘音聲
.
Phiên âm:
Song tiền tọa đối nguyệt sơ minh
Hảo bả cầm lai khúc điểm tình
Đãn tả huy âm vi nhã thú
Chỉ tương ngọc luật tự âm thanh
.
Trần Lệ Khánh phỏng dịch :
Trước song ngồi đối bóng trăng
Đàn nguyệt tâm tình dạo khúc
Bản nhạc cất lên tao nhã
Hợp hòa ngọc luật âm thanh.
TRẦN LỆ KHÁNH
(Phạm Sinh sưu tầm và giới thiệu)