Tế bào thần kinh do thiếu năng lượng nên hoạt động và chức năng đều bị ảnh hưởng rất lớn.
Thế nào được gọi là thiếu máu lên não?
Thiếu máu lên não là một dấu hiệu cảnh báo nhồi máu não có thể xảy ra trong tương lai nếu không được phòng ngừa. Mỗi vùng của não được nuôi dưỡng bằng một mạch máu riêng, nếu các mạch máu này bị hẹp hoặc bị bít tắc, làm giảm sự tưới máu cho phần não mà mạch máu chi phối sẽ gây rối loạn chức năng của vùng não đó. Hơn nữa, mỗi phần của não lại chi phối một bộ phận của cơ thể: về vận động, cảm giác, về ngôn ngữ, về 6 giác quan...
Thiếu máu lên não là tình trạng máu nuôi lên não không đủ, khiến tế bào não không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cần thiết.
Vì vậy khi một vùng não bị tổn thương sẽ xuất hiện triệu chứng ở cơ thể mà vùng não chi phối như: Vùng vận động của não bị tổn thương thì bệnh nhân bị liệt. Vùng ngôn ngữ bị tổn thương thì bệnh nhân nói ngọng hoặc không nói được nữa...Tùy vào mức độ thiếu máu và chức năng của các tế bào não mà mạch máu đó nuôi dưỡng, cơ thể sẽ gặp phải những triệu chứng khác nhau như: yếu liệt tay chân, méo miệng, khó nói, nói đớ, tê nửa người, choáng váng, hoa mắt, chóng mặt…
Nguyên nhân và dấu hiệu thiếu máu lên não
Thiếu máu lên não khởi phát thường có triệu chứng nhẹ, khó nhận biết và tăng dần theo mức độ bệnh. Những triệu chứng phổ biến là: đau đầu, rối loạn giấc ngủ, chóng mặt, buồn nôn, rối loạn cảm giác, cơ thể mệt mỏi, giảm trí nhớ,… Yếu nhẹ hoặc liệt nửa người, nói ngọng hay không nói được, một mắt hoặc cả hai mắt bỗng không nhìn thấy, tự nhiên mất thăng bằng, chóng mặt, đi hay đứng không vững...
Thiếu máu lên não thường gặp hơn ở người cao tuổi, người mắc bệnh lý về tim mạch, huyết áp song hiện nay, tỉ lệ người trẻ mắc phải tình trạng này ngày càng nhiều.
Các dấu hiệu trên chỉ kéo dài khoảng 1-10 phút, hiếm khi kéo dài quá 1 giờ. Khi triệu chứng kéo dài quá 1giờ được xem như bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, khi đó não đã bị tổn thương vĩnh viễn.
Nguyên nhân gây bệnh cũng rất đa dạng, một người bị thiếu máu não có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân kết hợp:
- Xơ vữa động mạch: là nguyên nhân gây ra hơn 80% trường hợp thiếu máu não.
- Tăng huyết áp khiến thành mạch dần giãn ra, xuất hiện những tổn thương, phình mạch, chảy máu não, hình thành cục máu đông cản trở lưu thông máu.
- Bệnh lý tim mạch khiến chức năng bơm máu lên não cũng như mọi cơ quan khác bị suy giảm.
- Bệnh lý cột sống, đốt sống cổ: gây chèn ép mạch máu nuôi lên não.
Ngoài ra, các yếu tố tác động gây thiếu máu não khác gồm: Stress, căng thẳng, lười vận động, chế độ dinh dưỡng không khoa học, lạm dụng rượu bia và thuốc lá,…
Biện pháp giảm tác hại, nguy cơ thiếu máu lên não
Mặc dù chưa có phương pháp điều trị thiếu máu lên não một cách triệt để song nếu điều trị tích cực cùng thay đổi lối sống, dinh dưỡng thì bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được. Bên cạnh sử dụng thuốc, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau để phòng ngừa, kiểm soát bệnh tốt hơn:
Chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, đủ dinh dưỡng
Dinh dưỡng rất quan trọng trong nuôi dưỡng và đảm bảo chức năng của não bộ, tim mạch và hệ tuần hoàn. Với bệnh nhân bị thiếu máu lên não, cần lưu ý bổ sung các loại dinh dưỡng như:
- Sắt: giúp thúc đẩy quá trình tạo máu, tăng chất lượng máu nuôi não cũng như toàn cơ thể.
- Omega - 3: Tăng cường hoạt động của tim và chức năng của não bộ, có nhiều trong cá hồi, cá trích, cá tuyết,…
- Nitrat: có trong cải bó xôi, rau diếp,…
- Polyphenols: có nhiều trong trà, đậu, cacao, các loại hạt,…
Bên cạnh đó, cần hạn chế những thực phẩm không tốt như: mỡ động vật, thức ăn nhanh, các chất kích thích và nước uống có cồn, thực phẩm chế biến sẵn, phụ gia thực phẩm,…
Tập thể dục và vận động hàng ngày, thường xuyên
Tập thể dục là cách tốt nhất để tăng cường sức khỏe, sự dẻo dai của cơ bắp và tim mạch, từ đó giúp việc lưu thông máu đến não tốt hơn. Vì thế, kể cả người bình thường lẫn người bệnh, cần dành thời gian vận động mỗi ngày ít nhất 30 phút. Các bài tập tốt cho hoạt động của tim mạch và bơm máu lên não gồm: đi bộ, khiêu vũ, tập yoga, kéo giãn cơ thể, đạp xe,…
Nghỉ ngơi và hạn chế căng thẳng
Bệnh nhân nên dành nhiều thời gian để thư giãn cơ thể, nghỉ ngơi, tránh căng thẳng và làm việc quá sức. Đặc biệt cần đảm bảo đủ thời gian ngủ mỗi ngày 7 - 8 tiếng và ngủ sớm trước 11 giờ đêm.
Sử dụng thuốc điều trị theo đúng chỉ định
Hãy sử dụng thuốc điều trị và thực phẩm chức năng hỗ trợ máu lên não theo đúng liều lượng, thời gian sử dụng mà bác sĩ hướng dẫn. Để cải thiện tình trạng thiếu máu lên não, cần kiên trì điều trị kết hợp với thay đổi lối sống, dinh dưỡng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Thiếu máu lên não có thể tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm đe dọa đến sức khỏe và tính mạng người bệnh như: thiếu máu đột ngột, đột quỵ, suy giảm trí nhớ và chức năng não bộ,… Vì thế, người bệnh cần thăm khám định kỳ để kiểm tra mức độ bệnh cũng như rà soát, loại bỏ nguy cơ tiềm ẩn.